|
Elektrik Mühendisleri Odası Gaziantep Şubesi olarak maden kazalarının önlenmesine bir nebze de olsa katkıda bulunabilmek amacıyla, SOMA’ da meydana gelen elim kaza sonrası bu alanda Avrupa daki sayılı uzmanlardan, Almanya’da yaşayan, Almanya Türk Madencileri Dernek Başkanı, Maden Yüksek Mühendisi Kemal İNAN ile olay akşamı telefon görüşmesi yaparak görüşlerini almış, sonrasında EMO İzmir Şube’nin de teknik raporu çerçevesinde sorunun elektrik kaynaklı olmadığına dair bir basın açıklaması yapmıştı. Şubemiz İş Sağlığı ve Güvenliği Komisyonu, Şubemizce elde edilen bilgiler ışığında Sn. Kemal İNAN ile detaylı bir röportaj yapmıştır.Röportajı Komisyon adına Şube Başkanımız İslim Arıkan yapmıştır.
KAZASIZ GÜNLER DİLEKLERİMİZLE RÖPÖRTAJIMIZA BAŞLIYORUZ. İ.A-Sayın Kemal İnan öncelikle sizlere Elektrik Mühendisleri Odası Gaziantep Şubesi adına teşekkürlerimi sunuyorum. Sizleri daha önce tanımak isterdik, bu elim kaza ile değil. Sayın İnan kendinizden kısacası bahseder misiniz? K.İ- I5 yaşında ortaokul mezunu olarak madenci çırağı olarak Almanya ya gittim. 3 yıllık çıraklık döneminden sonra kalifiye madenci oldum. Akşam okulunda liseyi bitirerek Bochum Maden Fakültesi mezunu ve Berlin Teknik Üniversitesinde 3 yıl ihtisas yaptım. 1977 den beri Oberhausen-Osterfeld ve Dinslaken-Lohberg maden ocağında çeşitli kademelerde mühendislik yaptım. 1981 yılında havalandırma, grizu gazıyla mücadele ve tahlisiye uzmanlık eğitimi ve 1983 den emekliliğe kadar aynı dalda Ocak sorumlu Müdürü oldum. İ.A-Türkiye‘de madencilik sektörünü değerlendirir misiniz? K.İ- Ben emeklilikten sonra bir Alman maden firmasında 2 yıl danışmanlık yaptım ve bu arada batı Anadolu Linyit ve Zonguldak taş kömürü madenlerini yakından tanıdım. Maden teknolojisi çok ocaklarda ileri seviyede, yalnız maalesef emniyete ne teçhizat olarak nede gereken insan gücü olarak fazla önem verilmiyor. Mesela: 2004 yılında Karbon maskesi bile yeraltına inenlere genelde mecbur değildi. İ.A- Soma‘da yaşananlar gösterdi ki, çok eksikliklerimiz var. Basında çıkan raporları değerlendiriyorsunuzdur. Sizin bu elim kaza için değerlendirmeniz nedir? K.İ- Evet basından edindiğim bilgilere göre insanların ölmesi hiç şaşırtıcı bir durum değil. Cihazlar 500 ppm Karbon monoksit göstermiş ve oraya insan gönderilmiş . 200 ppm i geçince insan yarım saat içerisinde zehirlenme belirtileri gösteriyor. 500 ppm e maruz kalındığında ise 1 saat sonra zehirliyor. Yorumu size bırakıyorum. Bizde 10 ppm de cihazlar alarm verir, 30 ppm e de iş yeri boşaltılır. 50 -100 ppm yalnız kurtarma çalışmalarına müsaade vardır, üretim katiyetle yasaktır. 100 ppm üzeri de kurtarma çalışmaları yalnız oksijen solunum cihazı ile mümkündür. Bunların yanında acı olan bir oksitlenme yangının faciaya yol açması. Yavaş yavaş gelen bir yangın cihazlar gösterdiği halde önlenemiyorsa burada çok feci eksik eğitim ve sorumsuzluk olduğunu gösterir. Oksitlenme yangınları haftalarca önce kendini gösterir. İ.A-Maden sektörü çok tehlikeli bir sektördür. Tüm önlemler alınsa dahi, riski var mıdır? Nedir? K.İ- Tabii ki risk madende yer üstüne göre çok daha büyüktür. Ben meslek hayatımda yeraltında onlarca yangınla mücadele ettim. Bizim ocakta en azından 8-10 oksitlenme yangını oldu. Ama biz onları açık yangına dönüştürmeden gereken tedbirleri alarak hem insanları hem de ocağımızı koruduk. Bu aynı zamanda kömür band sistemleri içinde geçerlidir. Çünkü facia olan bir ocak Alman ya da ayakta kalamaz, kapatılır. İ.A- Maden Ocağında, aşağıda hayat nasıldır? Türkiye‘ de ve Almanya‘da çalışma saatleri nasıldır? K.İ- Bizde çalışma saatleri aynı Türkiye‘deki gibi 8 saattir. Yalnız çalışma ortamı sıcaklığı 28 Dereceyi geçerse 7 saat çalışılır. İ.A- Trafo kazası dendi? Sizinle kazanın ilk günü telefonla görüştüğümüzde ben hayatımda trafo patlaması olan kazaya rastlamadım dediniz. Nihayetinde trafo olmadığı tespit edildi. Maden sektörü Bölgemizde bilmediğimiz bir sektör. Trafo neden aşağıda olur? Olmak zorunda mıdır? Kaç tane olur? K.İ- Trafonun aşağıda olması doğaldır. Modern bir üretim ayağında bulunan makinaların yaklaşık 1000-1500 kW enerjiye ihtiyacı olduğu düşünülürse, bunu kilometrelerce uzaktan getirene kadar büyük voltaj kaybı olur. Bu yüzden bizde yerüstünden 10.000 Volt ana akım gelir ve trafolarla bu ihtiyaca göre 500 veya 1000 Volt, ışıklandırma içinde 250 Volt a düşürülür. Ayaktaki kömür kesici ve demir konveyör motorları 1000 Volt ile çalışır. Trafo sayısı ihtiyaca göre değişir. Bizim ocakta 50 nin üzerinde olduğunu tahmin ediyorum. İ.A- Kaza riski anında , tehlikeli gazlar algılandığında, yangın çıktığında, kazada tüm elektiriğin kesildiği doğru mudur? Acil çıkışlar için aydınlatma ve havalandırma ünitesi için enerji nerden temin edilir? K.İ- Grizu gazı % 1 i geçtiği anda üretim otomatik durur. Yani bir üretim ayağındaki bütün elektrikler kapanır. Gaz miktarı % 1 in altına inince geri açılır. Grizu gazı % 4-14 arası patlayıcıdır. Onun için bu bir ön tedbirdir. Yer üstündeki ana Havalandırma sistemi için en az 2 ayrı elektrik beslenmesi girişi olması gerekir, çünkü ana ventilator bir ocağın can damarıdır. İ.A-Yaşam Odası nedir? Almanya‘da böyle bir uygulama var mıdır? K.İ- Bizde genelde Karbonmonoksit kurtarma cihazları( 2 saat dayanıklı) kullanılır. Yaşam odası yoktur, yalnız istisnai hallerde kurtarma odaları bulunur. Yangın veya kömür tozu kazalarında kaçış halinde insanlar bu odalarda oksijen cihazını( 30 dakika dayanıklı) yeniler ve ikinci cihazla yer üstüne veya temiz hava kısmına ulaşır. İ.A-Soma‘da çıkarılan kömür ile enerji ve ısıtma ihtiyaçları karşılanmakta. Peki tüm önlemler alınsa dahi, kaza riski olan bir ocakta üretim durmalı mıdır? K.İ- İslim Hanım, kaza riski olmayan maden ocağı yoktur. Gereken önlemler alındığı zaman bütün ocaklarda üretim yapılabilir. İ.A: Sizin Maden Yönetmeliğiniz ayrı mıdır? Yönetmeliğinizi birebir alsak, doğru olur mu? Uymayan yönleri olur mu? Bizler neden Amerika‘yı tekrar keşfediyoruz? K.İ- Almanya da ki madencilk Avrupanın en eskisi. Maden yönetmeliği Almanların tabiriyle insan kanları ile yazılmış. Her kaza olduğunda bir daha olmasın diye bir şeyler eklenmiş. Bugün Dünyanın en kapsamlı yönetmenliği olduğu söylenir. Ben 2003 yılında Zonguldak Kozlu ocağında istek üzerine aniden kömür tozu degajı konusunda bir çalışma yaptım ve bizim yönetmelikteki önlemleri tavsiye ettim. Tabiki birebir almamız gerekmez ama büyük bir kısmının alınabileceğini düşünüyorum. İ.A- Kömür Ocaklarında Elektrik Elektronik Mühendisi çalışır mı? Maden Ocaklarında görev yapan uzmanların dalları nelerdir? Hangi Mühendisler çalışır? Vasıfsız işçi çalışabilir mi? K.İ- Maden ocaklarında ana 3 türlü mühendis çalışır. Maden mühendislerinden sonra makina ve elektrik-elektronik mühendisleri gelir. Bir de topoğrafi mühendisleri vardır. Onlar yer altının ayda bir yenilenen çizimlerini yaparlar. İhtiyaç olduğu zaman günlükte yenilenir. Vasıfsız işçide çalışır. Onlar çalıştıkları bölüme göre işveren tarafından bir eğime tabi tutulur. İ.A-Ülkemizde maalesef işyeri uzmanları patronlardan ücret aldıkları için, denetim bağımsızlığını yitiriyor. İşveren kendi işyerinin de isterse ve belgesi varsa, İş Güvenliği Uzmanı olabiliyor. Amanya‘da bu durum nasıldır? K.İ- Maden işyerlerinde işyeri emniyet uzmanları Şirket tarafından ödenir ama eğitimi bağımsız kuruluşlar tarafından yapılır. İşyerleri sıkı denetim altında olduğu ve kaza anında ağır cezalar verildiği için, sistem güzel çalışıyor. İ.A: Kömür ocakları bulunan yerleşim yerlerinde, halk için bir risk var mıdır? Nedir? K.İ- Yeryüzündeki halk için bir risk yoktur. Yalnız yerleşim merkezleri altında kömür tabakaları alınınca evlerde çökmeler oluyor. Bunu işyeri her türlü masrafı üstlenmek zorunda ve telafi ediyor. İ.A- Almanya‘da ücret bakımından kömür ocaklarında çalışan işçilerin diğer sektörlere göre durumu nedir? K.İ- Maden ocaklarındaki ücret diğer sektörlere göre biraz yüksektir ama arada fazla bir şey yoktur. İ.A: Türkiye‘de İş Kazalarının önüne nasıl geçilecek? Geçileceğine inanıyor musunuz? Önerileriniz nelerdir? K.İ- Türkiye de maden iş kazalarının önüne bu faciadan sonra ancak yeni, etraflıca çalışan bir komisyon kurulur, eksikliler ciddi bir biçimde ele alınır ve kapsamlı bir yönetmelik değişikliğine gidilirse geçileceğine inanıyorum. Aynı zamanda müfettişlerin eğitimi ve sayısı da ele alınmalıdır. Almanya bunu 1962 deki 299 kişinin öldüğü faciadan sonra yapmış. Bugün, 2014 yılında Türkiye nin de kapsamlı bir değişiklik yapması gerektiğini düşünüyorum. İ.A-Verdiğiniz kıymetli bilgiler için teşekkür ediyoruz. Son olarak söylemek istediğiniz var mıdır? K.İ- İnşallah bu konuda birazcık katkım olabilir ve bu elim faciaların önüne geçilir.
 |
Fotoğraflar |
|
|
|
|
|
Tanıtım
GAZİANTEP ŞUBE
BASIN AÇIKLAMASI
