Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK) 2013, 2014 ve 2015 yılları için 5 bölgenin kayıp ve kaçak hedeflerinde artırıma gitmesinin yurttaşlara maliyetini hesapladı. Yargıtay`ın haksız yere tahsil edildiği kararına karşın AKP iktidarının yasalaştırmaya çalıştığı kayıp ve kaçak bedelinde EPDK`nın yetkisi olmadan yaptığı artırımın sonuçlarına ilişkin EMO`nun ayrıntılı çalışmasını içeren basın açıklamasına yazımızın devamından ulaşabilirsiniz.
 

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI BASIN AÇIKLAMASI

EPDK`nın yetkisiz olarak 2012 yılında 5 bölge için 3 yıllık kayıp ve kaçak hedeflerini yükseltmesinin maliyeti bugün ortaya çıkıyor: 1.6 milyar TL hane kullanıcılarının cebinden şirketlere aktarılıyor…

KAYIP VE KAÇAK HEDEFİNİ YÜKSELT, YURTTAŞIN CEBİNDEN MİLYARLARI ÇEK!

AKP iktidarının, elektrikte kayıp ve kaçak kullanımı önleyecekleri; kaliteli, kesintisiz ve ucuz elektrik sunacakları iddiasıyla kamudan özel kesime devrettiği elektrik dağıtım hizmetinde hedefler şaştı.

Elektrik dağıtım özelleştirmelerine yönelik olarak ilk 5 yıllık geçiş döneminde kayıp ve kaçak hedefleri bölgeler bazında ayrı ayrı belirlenirken, TEDAŞ geneli için de ortalama 2006`da yüzde 17.20, 2007`de yüzde 15.28, 2008`de yüzde 13.69, 2009`da yüzde 12.38 ve 2010 yılında yüzde 11.27 olması öngörülmüştü. Ancak bu hedefler tutturulamadığı gibi 2011 yılından itibaren ikinci 5 yıllık dönem için hedef kayıp ve kaçak oranları çok daha yüksek düzeylerde tespit edildi. Hedeflerin yükseltilmesinden 2009 yılında dağıtım kuruluşlarını devralan "Başkent Elektrik ve Meram Elektrik" yararlandırılırken, Sakarya Elektrik hedef yükseltme uygulamasına dahil edilmedi. 2010 yılında sözleşme imzalayan şirketlerden Uludağ, Çamlıbel ve Çoruh da hedef yükseltmesinden yararlanamazken, hedef kayıp ve kaçak oranlarındaki yükseltmeyle fazladan tahsilat kapısını aralayan şirketler "Osmangazi, Yeşilırmak, Fırat" oldu. Yani elektrik dağıtım bölgeleri devredildikten sonra ikinci 5 yıllık dönem için yüksek belirlenen kayıp ve kaçak hedefleriyle daha fazla tahsilat yapma olanağına kavuşturuldular.

5 Bölgeye Özel Hedef Artışı
EPDK, 16 Aralık 2010 tarihinde bölgeler bazında açıkladığı ikinci 5 yıllık kayıp ve kaçak hedeflerinde, 5 bölge için 15 Kasım 2012 tarihinde yine değiştirmeye başvurdu. TBMM`de görüşülmeye başlanan tasarıyla aslında bu hedeflerle oynama yetkisi olmadığı ortaya çıkan EPDK; 2013, 2014 ve 2015 yılları için, Dicle, Vangölü, Aras, Toroslar ve Boğaziçi`nin hedef kayıp ve kaçak oranlarını artırdı. Kayıp ve kaçak hedeflerinde 2013 yılı için en büyük artış yüzde 68.97 ile Dicle Bölgesi`nde olurken, sırasıyla yüzde 63.63`le Vangölü Bölgesi ikinci, yüzde 45.86 ile Aras Bölgesi üçüncü, yüzde 38.50 ile Toroslar Bölgesi dördüncü ve yüzde 29.95 ile Boğaziçi Bölgesi beşinci oldu. Bu hedef kayıp ve kaçak oranları yükseltme düzeyi 2014 ve 2015 yılı için de Aras haricindeki bölgelerde aynı oranda tutulurken, Aras Bölgesi için 2014 yılı hedef kayıp ve kaçak oranı artışı yüzde 30.98, 2015 yılında ise yüzde 17.57 düzeyinde gerçekleştirildi.

Kayıp Kaçak Hedefine Yüzde 35 Ayarı
Bu 5 bölge için hedef kayıp ve kaçak oranlarını artırma kararı, 2013 yılı için Türkiye kayıp ve kaçak ortalamasında yüzde 35`lik artış yapılması anlamına geliyor. 2013 yılı TEDAŞ istatistiklerine göre 31 milyon 495 bin kilovat saatlik kayıp ve kaçak tüketim gerçekleşmiş ve toplam tüketimin yüzde 19.40`ını oluşturmuştur. Gerçekleşen tüketim miktarları dikkate alınıp, tek tek dağıtım bölgeleri için belirlenmiş hedef kayıp ve kaçak oranları uygulandığında 2013 yılında gerçekleşmesi gereken kayıp ve kaçak miktarının 21 milyon 988 bin kilovat saat ile toplam tüketimin yüzde 13.54`ü düzeyinde kalması gerekiyordu. Ancak EPDK`nın kararıyla toplam tüketimin yüzde 18.29`una ulaşan 29 milyon 691 bin kilovat saat kayıp ve kaçak miktar hedefi üzerinden elektrik kullanıcılarından kayıp ve kaçak bedeli tahsil edilmesine olanak sağlandı.

1 Yılda Hanelerden 1.7 Milyar Çekildi
2013 yılında tarifeye yansıtılan kayıp ve kaçak bedelinin de her 3`er aylık dönemlerde büyük farklılıklar içerecek şekilde artırıldığı belirlendi. Ortalamada her 1 kilovat saatlik kayıp ve kaçak tüketim karşılığında konut kullanıcılarından 2013 yılında 3.89 kuruş tahsil edildiği hesaplandı. Böylece gerçekleşen 2013 tüketimi ve 2013 yılı mesken tarifelerindeki ortalama kayıp ve kaçak bedeli tutarı dikkate alındığında yalnızca mesken abonelerinden kayıp ve kaçak bedeli olarak bir yılda 1 milyar 740 milyon TL tahsil edildiği belirlendi.

Eğer kayıp ve kaçak hedefleri değiştirilmeseydi 2013 yılında mesken abonelerinden 1 milyar 289 milyon TL alınacaktı. Yani 5 bölgenin hedef kayıp ve kaçak oranını 2013 yılı için yüzde 35 artırarak sadece mesken abonelerinden bile 451.5 milyon TL fazladan tahsilat yapıldı. Kayıp ve kaçak bedeli üzerinden kesilen Enerji Fonu, TRT payı, Belediye Tüketim Vergisi ve KDV de eklendiğinde fazladan yapılan tahsilat 575.4 milyon TL olmaktadır.

Mesken kullanıcılarından 2014 yılında ise tükettikleri kilovat saat başına 3.70 kuruş ortalama kayıp ve kaçak bedeli tahsil edildiği belirlendi. 2014 tüketim verileri açıklanmadığı için 2013 yılı tüketimini baz alırsak, 1 yılda şirketlere hanelerden aktarılan kayıp ve kaçak bedeli tahsilatının 1 milyar 655 milyon TL olduğu ortaya çıkmaktadır. Eğer hedefler yükseltilmese ve 2014 yılı için Türkiye ortalamasında yüzde 32.09`a ulaşan artışa gidilmemiş olsaydı konut kullanıcılarından kayıp ve kaçak bedeli olarak 1 milyar 251 milyon TL tahsil edilecekti. Yani 5 bölge için yapılan hedef artırımının hane kullanıcılarına bir yıllık bedeli vergi ve fonlar dahil 515 milyon lira oldu. 

Yine 2013 yılı tüketiminin 2015 yılında gerçekleşeceğini öngörürsek, Ocak 2015`ten itibaren yürürlüğe konulan tarifeye göre mesken kullanıcılarından 4.05 kuruş olarak tahsil edilen kayıp ve kaçak bedeli üzerinden, hane kullanıcılarından 1 milyar 812 milyon TL kayıp ve kaçak bedeli tahsil edilecektir. Hedefler yükseltildiği için 2015 yılı için haksız yere hanelerden 563.7 milyon TL tahsil edilecektir.

3 Yılda 5.2 Milyar TL`lik Kayıp ve Kaçak
EMO`nun yaptığı hesaplamalara göre Türkiye tüketiminin yaklaşık 5`te 1`ini gerçekleştiren hane kullanıcılarından, 3 yılda toplam 5.2 milyar TL`lik kayıp ve kaçak bedeli tahsil edilmiş olacak. EPDK`nın yetkisiz bir şekilde aldığı kararla hedef kayıp ve kaçak oranlarını yükseltmesi nedeniyle haksız yere konut kullanıcılarından tahsil edilen kayıp ve kaçak tutarı ise 2015 yılı sonunda 1 milyar 654 milyon TL`ye ulaşacaktır. Sanayi ve ticarethane gibi abone gruplarından da haksız yere tahsil edilen kayıp ve kaçak bedelleri hesaba katıldığında vurgunun çapı büyümektedir. Yargıtay kararını yok sayarak kayıp ve kaçak bedelini yasallaştırmaya çalışan iktidar, şirketleri iflastan kurtarma gerekçesini açıklayabilmek için 2006-2014 yılları arasında elektrik kullanıcılarının tamamından 33 milyar TL kayıp ve kaçak bedeli tahsil edildiğini itiraf etmiştir. Yani her yıl ortalama 3.7 milyar lira kayıp ve kaçak bedeli şirketlere aktarılmaktadır.

Diğer taraftan, yurttaşların sırtındaki bu yükü daha da artıracak bir karar almak üzere EPDK`ya dağıtım şirketlerinin hedef kayıp ve kaçak oranlarını keyfi bir şekilde yükseltme yetkisi tanınmak istenmektedir. Derhal bu tasarıların geri çekilmesini talep ediyor; TBMM`ye dağıtım şirketlerine halkı soydurmanın aracı olmaması çağrısı yapıyoruz!

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI
YÖNETİM KURULU
22 Şubat 2015