ELEKTRİK Mühendisleri Odası; Asansör, İşletme, Bakım ve Periyodik Kontrol Yönetmeliği"nin iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle Danıştay‘a başvurdu. Yönetmeliği hazırlayan komisyonun mevzuata aykırı oluşturulduğu ve yetkisiz olduğu ortaya konularak, yetkisiz komisyon tarafından hazırlanmış yönetmeliğin tümüyle yetki yönünden iptali istendi. Can ve mal güvenliği açısından hukuka, kamu yararına ve hizmet gereklerine aykırı olan düzenlemelerin de ayrı ayrı iptali istendi. Can ve mal güvenliği yerine sektörün ekonomik gerekçelerinin önde tutulmasının eleştirildiği dilekçede, yapılan düzenlemenin asansörle ilgili mevcut yasal mevzuata da aykırılık oluşturduğu ortaya konuldu.

Asansörlerin yıllık periyodik kontrolünü yapacakların sahip olması gereken şartlar, yıllık periyodik kontrol esasları ve ücretleri belirleyecek komisyona, yasadaki kurum temsilcileri dışında da katılım olduğuna dikkat çekildi. Yönetmelikteki komisyon tanımının da yasaya aykırı olduğu kaydedilen dilekçede; "...Yasa hükmüne aykırılık taşıması nedeniyle iptali gerekeceği gibi, Bakanlık tarafından türetilen bu tanım çerçevesinde oluşturulan ‘Komisyon" ve bu komisyon tarafından alman kararlar da açıkça hukuka aykırıdır" denildi.

Yönetmeliğin; asansörlerin işletilmesi, bakımı ve periyodik kontrollerinde önemli olan can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından geçmişteki düzenlemelerden geriye giden bir içeriğe sahip olduğu belirtilen dilekçede, kamunun görev ve imtiyaz alanındaki konuların A tipi muayene kuruluşu olarak adlandırılan özel şirketlere aktarıldığına dikkat çekildi. Asansör periyodik kontrollerinin kamusal denetim niteliğinde olduğu, kamunun görevinin özel hukuk tüzel kişisi olan A tipi muayene kuruluşlarına devredilmesinin hukuka aykırı olduğu belirtilerek, buna ilişkin düzenlemelerin iptali istendi. Yasal olarak belediyeler ve il özel idareleri asansör yıllık periyodik kontrollerinde doğrudan yetkili kılınmışken, bakanlıkça yetkilendirilmelerine yönelik düzenlemenin de yasaya aykırı olduğu kaydedildi.

Yönetmelikte tehlike sınıfına göre etiketlemeye gidilmesi düzenlenirken, asansörün mühürlenmesi ve hizmetten men edilmesinin düzenlenmemiş olması nedeniyle güvensiz asansörlerin kullanımına olanak tanınmasına şöyle itiraz edildi:

"Toplumun can güvenliğini ilgilendiren bir durumun ilgili idare tarafından tespit edilmesi halinde, asansörlerin kullanılmamasının sağlanması bina sorumlularına bırakılamaz. Bu tespiti yapan ilgili idare gereken tedbiri derhal almak durumundadır. Aksi bir düzenleme kamu yararı ve hizmeti düşüncesi ile bağdaşamaz."

Yönetmelikten önce monte edilmiş asansörlerin, yönetmelik kapsamındaki güvenlik seviyesine "yakın eşdeğer bir seviyeye" getirilmesi gibi "muğlak" bir düzenleme yapılmasına da itiraz edildi. Dilekçede, "Asansör günün lükslerini karşılamayabilir ancak güvenlik konusunda günün teknolojisinin tüm unsurlarını taşımadıkça kullanımına izin verilmemesi gerekmektedir" denildi.

Asansör yetkili servislerinde daha önce en az bir elektrik ve bir makine mühendisi istihdam edilirken, yönetmelikle "bir teknik servis sorumlusu mühendis" sınırlamasına gidildiği kaydedildi. Sektörde faaliyet gösteren mühendis sayısında 1000‘in üzerinde azalma olacağı belirtilerek, "Daha az personelle daha fazla zorunlu bakım, kontrol faaliyeti yürütecek yetkili servis ve A tipi muayene kuruluşlarının istekleri karşılanırken, özellikle mühendislik hizmetlerinin katkısının ve teknik gerekliliklerin aranırlığı konularında geriye gidiş söz konusu olmuştur" denildi.

Asansörlerin "elektrik ve makine mühendisliği"nin uzmanlığını gerektirdiği; piyasa koşulları gibi teknik gereklilikten uzak bir anlayışla yönetmeliğin hazırlanması eleştirildi.

Yönetmeliğin yetkili servis ve servis teknik sorumlusu tanımlamalarında da Danıştay‘ın "bakım ve kontrollerde elektrik/elektronik ve makina mühendislerinin istihdamına" ilişkin kararının gereğinin yerine getirilmeyerek, "makina veya elektrik veya elektrik-elektronik veya mekatronik alanlarında mühendislik/teknoloji fakültelerinin birinden mezun olma" düzenlemesi yapıldığı aktarıldı. Yönetmeliğin, mevcut asansörle ilgili düzenleme yapan bakanlıklar ile TMMOB yönetmeliklerine de aykırılık oluşturduğu ortaya konuldu.

Yönetmelikte; "asansörü tasarlayan, yerinde uygulayan, uygulandıktan sonra bakımlarını yapan ana kuruluş" olan "asansörü monte eden" tanımına yer verilmemesine; Danıştay‘ın can ve mal güvenliği açısından iptal ettiği düzenlemeye atıf yaparak, "sanki hiçbir madde iptal edilmemiş gibi düzenleme yapılmasına" da hukuka aykırı olduğu için itiraz edildi.

Yetkilendirilmiş muayene kuruluşlarına yetkinin kimin tarafından verileceği yasa ile düzenlemezken, bu kuruluşların sahip olması gereken koşulları komisyonun belirleyeceğinin hüküm altına alındığı; yönetmelikte ise A tipi muayene kuruluşunun bakanlık tarafından yetkilendirilmesi, TÜRKAK tarafından akredite edilmesinin düzenlendiği anlatıldı. Yönetmelikte A tipi muayene kuruluşlarının organizasyon yapısı ve faaliyet kurallarını düzenleyen uluslararası standarda uygunluk öngörüldüğü, ancak yapılan tanımlama ile bu kapsama özel kuruluşların yanında kamu kuruluşlarının da dahil edilmesinin hukuka aykırı olduğu ortaya konuldu. Anayasal ve yasal dayanağa sahip kamu tüzel kişiliklerinin kendi kuruluş kanunları dışında idare hukuku dışına çıkılarak faaliyet yürütmelerinin istenemeyeceği vurgulandı.

(Güçlü Anadolu; 08.09.2015)