BASINDAN SEÇTİKLERİMİZ

Rusya‘nın uçak krizini bahane ederek doğalgazı tıpkı Ukrayna‘ya yaptığı gibi "teknik arıza" ve benzeri gerekçeyle kesmesi halinde Türkiye‘de adeta hayat durur, elektrikler kesilir, sanayi çalışamaz hale gelir

Türkiye‘nin Rusya ile kısa süre önce IŞÎD üzerinden başlayan soğuk savaşı giderek ısınmaya başladı. Rusya Lideri Vladimir Putin‘in G20 zirvesinde üstü örtülü olarak Türkiye‘ye yönelik suçlamaları en son Rusya‘ya ait uçağın düşürülmesiyle iyice gerildi. Şimdi iki ülke arasında ekonomik ilişkilerin en alt düzeye indirilmesi hatta askıya alınmasından söz ediliyor. Türkiye ile Rusya arasında ekonomik ve sosyal yönden en önemli bağ enerji sektöründe kurulmuş durumda. Bunun dışındaki müteahhitlik, turizm ve tarımsal ürün ihracatı alanındaki bağın kopması iki ülkeyi çok fazla etkilemez. Ancak doğalgaz özelinde kurulan enerji bağı, özellikle Türkiye açısmdan "hayati" önem taşıyor. Türkiye elektrik enerjisi üretimi, sanayi üretimi ve ısınma alanında doğalgaz kullanıyor. Doğalgazın ise yüzde 55‘ini tek başına Rusya‘dan satın alıyor. Rusya‘nın payına en yakın ülke İran. İran, Türkiye ithalatının sadece yüzde 18‘ini karşılıyor.

AĞIMLILIK DAHA DA ARTACAK

Doğalgaza alternatif sıvılaştırılmış doğalgaz ise ihtiyacı karşılamaktan çok çok uzak. Daha da önemlisi Türkiye elektrik üretiminin yüzde 50‘ye yakınını doğalgaz santrallerinde tükettiği doğalgazla sağlıyor. Dolayısıyla Türkiye‘nin enerjide bağımlı hale getirildiği Rusya, 77 milyon vatandaşın ev ve işyerini ısıtıyor, elektrik yoluyla aydınlatıyor, sanayi tesislerinin üretim çarkım döndürüyor.

AKP hükümeti, Rusya‘ya olan enerji bağımlılığım azaltacağı yerde, yeni enerji projeleriyle daha da bağımlı hale getirecek adımlar attı. Hükümet, doğalgaza alternatif enerji kaynaklarına yönelme yolunda nükleer santral yapmaya karar verdi. Ancak Mersin‘e kurulacak ilk nükleer santralin yapımı için de yine Rusya tercih edildi. Rus devlet şirketinin yapacağı santral bittiğinde Türkiye‘nin Rusya‘ya bağımlılığı daha da artacak. Bununla birlikte Rusya ile yapımı planlanan doğalgaza dayalı "Türk Akımı" projesi de yine Türkiye‘nin Rusya‘dan alacağı doğalgaz miktarının artmasına yol açacak.

10.7 MİLYON KONUT KULLANIYOR

Türkiye 2014 yılında 48 milyar 717 milyon Sm3 doğalgaz tüketti. Tüketimin sadece 479 milyon Sm3‘ü yerli üretimle karşılanırken büyük bölümü Rusya olmak üzere yurtdışından ithal edüdi. Türkiye‘nin depolarında sadece 1,8 milyon Sm3 doğalgaz bulunuyor. Doğalgazın yüzde 48‘i elektrik üretimi, yüzde 25‘i sanayi ve yüzde 19‘u konutlarda tüketiliyor.

Dolayısıyla Rusya‘nın teknik gerekçelerle doğalgazı kesmesi durumunda, doğalgazla ısınan 71 ildeki 10 milyon 758 bin 400 konutta kaloriferler çalışamaz hale gelecek. Elektriğin yarıya yakım da doğalgazdan üretildiği için bu illerin çoğu elektrikli ısıtıcılardan da yararlanamayacak. Doğalgazla çalışan elektrik santrallerinin büyük bölümü ve çok sayıda fabrikada üretim tamamen duracak.

RUSYA‘NIN ALTERNATİFİ YOK

RUSYA‘nın gazı kesmesi halinde Türkiye‘nin planı var mı? Hükümet, Rusya riskini bugüne kadar hesaba katıp alternatif enerji kaynaklan geliştirmediği için, başka çıkış ülkesi ya da yolu da bulunmuyor. Kısa vadede sorun büyük gibi gözüküyor. Ancak Rusya, uluslararası hukuk kurallan gereği Türkiye‘ye doğalgaz sevkiyatını keyfi olarak durduramaz. Buna rağmen Rusya‘nm geçmiş doğalgaz serüveni, doğalgazın akışım durdurmaya yönelik ve hukuka uygun "mücbir sebep"lerin üretilebildiğini gösteriyor. Son olarak Rusya peşin ödeme yapana kadar Ukrayna‘nın gazım kesti.

(sÖZCÜ; 26.11.2015)