HABER

 
EMO Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ömürhan Soysal, 27 Mart 2019 Çarşamba günü Özgür Radyo’da, Nergis Demirkaya’nın hazırlayıp sunduğu “Özgür’de Güne Merhaba” programına telefonla bağlanarak “AKP iktidarı döneminde elektriğe yapılan zamlar, özelleştirmelerin yansımaları, dağıtım şirketlerinin içinde bulunduğu borç batağı” konularını değerlendirdi.
 

Özgür Radyo programcısı Nergis Demirkaya`nın, "Radyo programımızda basın açıklamanızı paylaşmıştık şimdi de ayrıntılarını konuşmak istiyoruz. Meyvede, sebzede tanzim satışlar seçimlerde gündeme geldi. Elektrikte tanzim satış hiç gündeme gelmemişti. Doğalgazda, suda, elektrikte artışları konuşuyoruz. Elektrik fiyatlarında artışla ilgili değerlendirmeniz var önerilerinizi sizden dinleyebilir miyiz?"

Nergis Demirkaya`nın sorusunu yanıtlayan EMO Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ömürhan Soysal şöyle konuştu; "Tüm dinleyicilere günaydın diyorum. Biz yönetimlerde olduğumuz süre içerisinde elektrik fiyatlarıyla ilgili raporlar yayınlıyoruz, çeşitli açıklamalar yapıyoruz. Elektrik fiyatlarındaki artış üzerine son zamanlardaki gibi açıklamalar gündeme gelmemişti. Ağustos ayından bu yana çok ciddi dövizde dalgalanma var. 24 Haziran seçimleri sonrası başlayan dalgalanma var. Şu an da devam ediyor. Döviz şu anda çok ciddi baskılanma altında. Muhtemelen bu baskılanma seçime kadar devam edecek. Ne kadar baskılarsa baskılansın kurdaki dalgalanma hayatımızdaki çok alanını etkiliyor. Cuma gününden pazartesi gününe dolardaki 50 kuruşluk artış ya da düşüş bizim gündelik hayatımızdaki ihtiyacı etkiliyor. Elektrik de bunların başında geliyor. Enerji dediğim şey sanayi devriminden bu yana kapitalizmin de gelişmesiyle beraber gıdamızdan, evimizde kullandığımız eşyalara kadar en temel gereksinimlerin fiyatını belirliyor. Vatandaşın hayatına doğrudan yansıyan kısmı da evimizde yaktığımız elektrik. Biz de bu fiyatlar üzerine araştırma yaptık.2004 yılından itibaren piyasada satılan elektriğin, bu kelimeyi kullanmaktan utanıyorum, en temel ihtiyacımız elektrik alınır satılır meta haline getirildi. Serbest piyasa ekonomisi ve kapitalizmin bizi getirdiği nokta bu. 2004 yılında tek terimli/tek zamanlı elektrik fiyatı 0,158 TL imiş.  Bugün aynı birim fiyatı 0,537 TL`ye çıkmış. Yani 15 yılda yüzde 240 oranında artış var. Yüzde 240`lık bu artış yurttaşların cebine negatif olarak yansıyor.

Elektrik tüketimi belli kWh sabit olmasına rağmen fiyatının sürekli arttığına dair konuşmaları sosyal medyada bir çok yerde duyuyorum. Gerekçe bundan kaynaklanıyor. EMO`nun sürekli söylediği bir şey vardır. 4 kişilik bir ailenin 1 ayda tüketeceği elektrik enerji ihtiyacı aylık 250 kWH diye bir tespiti vardı. 204 yılında bu rakam aylık 39,5 TL iken, 2019 yılında 139 liraya çıkmış. Yurttaşların cebinden her ay 100 lira daha fazla para çıkmış. Bu artışlar birim fiyatlarındaki artış olarak değerlendirsek yüzde 240 artışa tekabül ediyor.

Elektriğe zam gelecek mi, suya zam gelecek mi tartışmaları sürekli olarak gündeme geliyor. Siyasi iktidar şöyle bir şey yaptı, ‘elektrikte yüzde 10 indirim yaptım` dedi. Bu çok ciddi manipülasyon, evet birim fiyatında bu indirim yaptı ama ardından dağıtım şirketlerine fatura üzerinden yüzde 15,7 kaynak aktardı. Dağıtım payını yüzde 15,7 zam yaptı. İndirdiğini başka şekilde faturala ekledi. Yurttaşlar elektrikte indirim yapıldı diye düşünebilirler lütfen faturalarına baksınlar, o indirimi hissetmeyecekler. Bu bir yanıyla da enerji dağıtım şirketlerine kaynak aktarmanın başka yoluydu. Pazartesi günü yaptığımız açıklamada bundan da bahsettik. Şu anda ekonomik krizi tanzim satışlarda marketlerde hissediyoruz, benzin alırken benzin istasyonlarında hissediyoruz. Kriz sadece vatandaşın gündeminde değil enerji dağıtım şirketleri de ciddi kriz içinde. Konuyla ilgili olarak Bloomberg`in yaptığı açıklamalar var, bunlar medyada yer aldı. Şu anda enerji dağıtım şirketlerinin bankalara olan borcu  50 milyar doları aşmış durumda. Bu borcu ödeyemiyorlar. Bankaya ödemek zorunda oldukları borçları sürekli yapılandırıyorlar. Enerji firmalarının aldığı kredilerin en az 6,1 milyar dolar yeniden yapılandırma içinde. Bunun 4 milyar doları Bereket Enerji`ye ait. Bereket Enerji yavaş yavaş özellikle İzmir civarındaki dağıtım şirketinin sahibidir, bu yapılandırmaya rağmen borçlarını ödeyemedikleri için santrallerini kapatmaya başladı yavaş yavaş. Bunlar maalesef medyada yer almayan haberler. Fakat bu enerji dağıtım şirketlerinin borcu yüzünden Türk Telekom gibi bir gerçekle karşı karşıya kalabiliriz.

Bilindiği gibi Türk Telokom;  2005 yılında büyük törenlerle yapılan özelleştirmelerin ardından OGER grubu bankalara kredi borçlarını ödeyemedikleri için bankaların ortak girişimine devredildi. Enerji dağıtım şirketleri de benzer yola gidiyor. Buradan felaket senaryosu çizmek gibi bir derdim yok ama var olan gerçeği görmemiz gerekiyor. Cumhuriyet`in kazanımıyla yurttaşların kamunun kaynaklarıyla yaratılan şirketlerin birikimleri birilerine peşkeş çekiliyor sonra borçlarıyla kamuya devrediliyor. Sonra vatandaşlar olarak bu borcu biz ödüyoruz. Siyasi iktidar yılbaşında faturadan yüzde 10 indirip dağıtım şirketlerine fatura üzerinden yüzde 15 zammı bu yüzden yaptı. Dağıtım şirketlerinin büyük kısmı bankalara borçlarını ödeyemedikleri için iktidarla pazarlık halindeler. Biz açıklamamızda böyle bir ironi yaptık açıkçası."

Nergis Demirkaya`nıın "Seçim sürecindeyiz malum. Kesenin ağzı açıldı. Özellikle iktidar bloğunun adayları, suda doğalgazda indirimden söz ediyorlar. Binali Yıldırım`ın doğalgazda yüzde 10 indirim vaadi var. Suya dair Antalya`da 5 bin metreküpe kadar indirim yapılma vaatleri var. Elektrikte bunu yapmanın yolu yok mu?" sorusunu yanıtlayan Ömürhan Soysal şöyle konuştu, "2001 yılında Türkiye 21 dağıtım bölgesine bölünerek elektrik dağıtımı 21 şirkete satıldı. Santraller hesaba girdiğinde enerjide kamunun payı çok düşük. Biz ironi yaptık, madem marketteki domatesin fiyatını tanzim satışla düşürüyorsunuz, enflasyona yol açan en önemli maliyet kalemi olan enerji fiyatlarında indirim yapın böylece enflasyonu düşürebilirsiniz. Bu ironin yanında bir de gerçeklik var. Bugün enerjide yüzde 60`ın üzerinde dışa bağımlıyız. Bunları dövizle temin ediyoruz. Dövizde herhangi bir düşme söz konusu olmadığı sürece sizin enerji maliyetlerini bastırmanız mümkün olmuyor. İktidar şunu yapabilir, kendi santrallerini işleten, yenilenebilir enerji kaynaklarına daha ağırlık verip kendi kaynaklarıyla enerji üretir hale gelirsek o zaman elektrik fiyatlarında düşüş olabilir. Elektrik fiyatlarındaki düşüş sadece evde kullandığımız enerjiyi etkiliyor olabilir ama enerji maliyeti evinize giren herhangi market ürününü belirleyen bir şeydir. Aracı dedikleri katmanların en büyük maliyeti ulaşımdır. Hava yolunda ulaşımda vs. bir çok noktada enerji sanayide çok önemli noktada. O yüzden enerji fiyatlarını düşürmeden sizin herhangi bir yöntemle enflasyonla mücadele etme şansınız yok. Çok sevdiğim bir siyasetçinin bir sözü vardır "siyasilerin seçim döneminde ve uçakta verdikleri beyanatlara inanmayın" diye. Seçtim döneminde bunların hepsi söylenir. Örneği 24 Haziran`a giderken ‘faizler düşecek, döviz düşecek` denildi iki ay sonra dolar 7 liraya yükseldi. Bu vaatler seçim kazanma manevraları. Yüzde 20`lere varan enflasyon yüzde 50`lere varan reel enflasyonla karşı karşıyayız. Bu indirim sözleri çok gerçekçi gözükmüyor. Biz onlara açık teklif yaptık enerji fiyatlarında tanzim satışlarındaki gibi indirim yapın vatandaşlarımız da rahatlasın diye ama çağrımıza henüz yanıt alamadık."