YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
Mavi Akım projesinde geciken taraf olan Rusya'nın Türkiye'ye doğalgazı kışın yüzde 8, yazın yüzde 4 indirimli vermesi gerekiyor. BOTAŞ, vatandaşın doğalgazı daha ucuza tüketmesi için Rus tarafı ile masaya oturmaya hazırlanıyor.
 

Rus doğalgazını Karadeniz'i geçerek Samsun'a ulaştıran Mavi Akım projesini zamanında bitiremeyen Rusya'nın, anlaşmalar gereği fiyatlarda indirime gitmesi gerekiyor. Gaz fiyatında indirim olması halinde vatandaşın doğalgazı daha ucuza kullanması gündeme geleceği gibi, Hazine'nin kasasından da daha az döviz çıkacak.

Türkiye ile Rusya arasında 1997 yılında yapılan doğalgaz alım anlaşması ile gündeme gelen Mavi Akım boru hattından bir hafta içinde resmen gaz alınması planlanıyor. Bu arada tarafların yükümlülükleri de tartışılmaya başlandı. İki ülke arasında yapılan gizli anlaşmada, projenin inşasında geç kalan tarafın cezalı duruma düşeceği maddesi yer alıyor. Enerji Bakanlığı'ndan bir yetkili, Rusya'nın projede geç kaldığını ve anlaşma gereği gaz fiyatlarında yüzde 4-8 arası indirim yapması gerektiğini söyledi. Boru Hatları ile Petrol Taşımacılığı AŞ (BOTAŞ) Genel Müdürü Gökhan Bildacı ise, konuyu Rus tarafı ile konuşacaklarını açıkladı.

Zaman, Mavi Akım anlaşmasında yer alan cezai müeyyidelerin uygulanıp uygulanmayacağını masaya yatırdı. BOTAŞ Genel Müdürü Bildacı, Zaman'a yaptığı açıklamada, her şeyin yolunda gitmesi durumunda Mavi Akım boru hattından bir hafta içerisinde yeterli basınca ulaşarak gaz alımına başlanacağını söyledi. Gaz alımına başlanmasının ardından Rusya tarafı ile ceza konusunun karşılıklı ele alınacağını kaydeden Bildacı, "Burada, geçen sene Rusya tarafının bize yaptığı iyileştirmeleri de göz önüne alacağız. Bu indirimlere Mavi Akım gazı dahil değildi. Bunu da konuşacağız. Halen boru hattında basınçlandırma çalışmaları devam ediyor. 55 bara ulaşınca gaz alımına başlanması planlanıyor." dedi. Geçen yıl Rusya ile yapılan görüşmeler sonrasında yapılan yüzde 9'luk fiyat indirimiyle Türkiye 280 milyon dolar tasarruf sağlamıştı.

Mavi Akım doğalgaz anlaşmasında, projede gecikmeyi önlemek için geç kalan tarafa ceza ödemesi şartı kondu. Anlaşmada ceza başlangıç tarihi ise 15 Ekim 2001 olarak kararlaştırıldı. BOTAŞ tarafından Temmuz 2001 tarihinde yayımlanan "Mavi Akım Gerçeği ve Bağlantılı Projeler" kitabında da Mavi Akım projesinde yer alan bu cezai müeyyidelere yer veriliyor. Buna göre projede Türk tarafı geç kalırsa 15 Ekim 2001 tarihi sonrası 6 aylık dönemde 133 milyon dolar, sonraki 6 aylık dönemde 104,5 milyon dolar, daha sonraki dönemde ise 238 milyon dolar ceza ödemesi gerekiyor. Buna karşın, Rusya'nın geç kalması durumunda ise doğalgazın alınmaya başlama tarihinden itibaren Rusya, gaz fiyatlarında kışın yüzde 8, yazın yüzde 4 indirim yapacak.

Boru hattını zamanında tamamlayan BOTAŞ, doğalgazın 15 Ekim 2001 tarihinde Türkiye'ye teslim etmesi konusunda daha önce, 19 Mart 2001 ve 11 Nisan 2001 tarihlerinde Rusya'ya iki kere uyarı yazısı göndermişti.

Enerji Bakanlığı'ndaki adını açıklamayan kaynak, Mavi Akım projesinde geciken tarafın Rusya olduğunu ve bu konunun gündeme getirilmesi gerektiğini ifade etti. Aynı kaynak, cezai müeyyidelerin iki ülke arasında yapılan ve Resmi Gazete'de yayımlanan anlaşma metinlerinde yer almadığına da dikkat çekerek, "Bu maddeler, BOTAŞ'ın imzaladığı gizli alım satım anlaşmalarında yer alıyor. Gazın gelmeye başlaması ile konu gündeme getirilmelidir." bilgisini verdi. Söz konusu kaynak, projede Türkiye tarafının geç kalması durumunda Rusya'nın bu maddeleri uygulama ihtimalinin yüksekliğine vurgu yaptı. Gaz fiyatları konusunda ise aynı kaynak, Mavi Akım doğalgazının Rusya'dan alınan diğer gazlara göre 3 dolar daha pahalı olduğunu belirterek, "Petrol fiyatlarında yaşanan artışlar nedeni ile 2003 yılı itibarıyla bin metreküp doğalgazın Türkiye'ye maliyeti 130 dolara çıktı. Mavi Akım gazı, 3 dolar daha pahalıdır. Bunun nedeni, Rusya ile daha önce yapılan indirim görüşmelerinde Mavi Akım doğalgazının dahil edilmemesidir. Geçen yıl ise bu rakam 120 dolar civarındaydı." görüşlerine yer verdi.

Mavi Akım projesi

Türkiye ile Rusya Federasyonu arasında 15 Aralık 1997'de yapılan anlaşma ile BOTAŞ, GAZPROM'dan 25 yıl süre ile yılda 16 milyar metreküp doğalgaz alacak. Mavi Akım olarak adlandırılan proje ile doğalgaz, Karadeniz'in altına döşenecek iki boru hattı ile Samsun'a ulaştırılacak. Boru hattının 307 km'lik bölümü Rusya'da, 396 km'lik bölümü Karadeniz tabanında ve 501 km'lik bölümü ise Türkiye'de yer alıyor. Proje için bugüne kadar Rusya'nın 2,7 milyar dolar, Türkiye'nin ise 320 milyon dolar harcadığı belirtiliyor.

'Geçen yıl indirim yapılmıştı'

Geçen ağustosta Rusya'nın gaz şirketi Gazexport ile yapılan görüşmeler sonucunda doğalgaz fiyatlarında sağlanan yüzde 9'luk indirim ile 2005'e kadar 280 milyon dolar tasarruf sağladığını dönemin Enerji Bakanı Zeki Çakan, kamuoyuna açıklamıştı. Bakan Çakan, diğer gaz anlaşmalarının da gözden geçirilmesi ile birlikte toplam tasarrufun 500 milyon doları bulacağını belirtmişti.