YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
Kamuoyunda Yap-işlet- devret (YİD) modeli ile üretilen enerjinin pahalı olduğuna ilişkin tartışmalara açıklık getirildi. Söz konusu santrallarda üretilen elektriğin neye göre pahalı olduğu ve fiyatının ne kadar yüksek olduğunun göz ardı edildiğini belirten yetkililer, yapılan tartışmalarda hiçbir zaman yetkili kurumların bu konuda bilgi vermediğini dile getirdi.

 

Doğa Enerji yetkilileri konuyla ilgili şu bilgileri verdi:

Yüzde 25'inin özkaynaklardan, yüzde 75'inin uluslararası kredi yoluyla proje finansmanının sağlanması, tesisin kurulacağı arsanın kamulaştırılması ve kamulaştırma bedel ve masraflarının tamamının üretim şirketi tarafından karşılanarak mülkiyetinin Hazine adına tescil edilmesi, mevzuatın gerektirdiği izin ve onayların alınması, projesinin hazırlanması, yabancı finans kuruluşlarının istediği uluslararası standartta işletme şirketinin temini, yabancı kuruluşların istediği uluslararası standartta tesisin anahtar teslim inşasını üstlenecek firmanın temini koşullarını sağlayarak yapılacak tesisin yirmi yıl sonra çalışır vaziyette ve bedelsiz olarak devlete devredilmesi işidir.

Yetkililerin verdiği bilgiye göre, tesislerin garantileri, alınan kredilerin geri ödenmesi, finans kuruluşları tarafından istenen şartlar ise şöyle:

Toptan satın almayı taahhüt eden TETAŞ satın aldığı enerjinin bedelini toplayıp 60 gün sonra şirketlere ödemezse, Hazine, 20 gün sonra TETAŞ'ın bu parayı ödeyip ödeyemeyeceğini inceleyerek ödeyemeyeceğini karar verdiği durumda sonraki 60 günde özel sektörden satın aldığı ve bedelini vatandaştan topladığı enerji bedelini TC Hazinesi, özel sektöre öder. Hazine de bu garantiyi mevcut YİD-Yİ-İHD şirketlere veriyor. Ayrıca TETAŞ'da yabancı sermaye ve uluslararası kredi kuruluşlarının da isteğiyle enerjiyi satın alma taahhüdü veriyor. Bu taahhütname de mevcut şirketlere verilmiş durumda. YİD'lerde enerjinin maliyetinin yaklaşık yüzde 70'inin üretim aşamasında kullanılan yakıt bedelinden oluştuğunu belirten Doğa Enerj yetkilileri şunları söyledi: ''Yakıt olarak kullanılan doğalgazın temin edildiği BOTAŞ'ın doğalgazı yurtdışından pahalı satın alması ve üzerine diğer maliyetler ve kârını da ilave ederek, şu anda bu belirtilen fiyatın kat kat üstünde bir fiyatla YİD şirketlerine satması enerji üretim maliyetlerini arttırmaktadır. Bu kapsamda şayet fiyatlar iddia edildiği gibi yüksekse gaz fiyatlarında sağlanacak indirim ve iyileştirmelerle enerji üretim maliyetinin ve dolayısıyla fiyatının indirilmesi mümkün olacaktır.''

YİD modeli ile hayata geçirilen tesislerin mülkiyetinin devlete ait olduğunu belirten yetkililer, ancak çok büyük miktardaki yatırım maliyetlerinin yüzde 25'ini şirketlerin kendi öz sermayelerinden karşıladığını vurguladı. Yatırım maliyetinin yüzde 75'ini oluşturan bölümün ise uluslararası kredi kuruluşlarından uzun vadede geri ödenen kredi yoluyla sağlandığını anımsatan yetkililere göre, tesisin kurulacağı arsanın tüm kamulaştırma bedel ve masrafları da YİD şirketlerince ödeniyor. Yetkililer, ''Dolayısıyla mülkiyeti devlete ait ve devlete devredilecek tesislerin kurulması için kullanılan öz sermaye, kredi faiz ve maliyetleri de bir üretim maliyeti olarak dikkate alınmak zorundadır. Bu maliyetler zamanla ortadan kalktığından, YİD modeli ile üretilen enerjinin üretim maliyeti ve fiyatı da yıllar içinde kredi ve faizi geri ödedikçe aşağıya düşmekte, yapılan yatırımın dışa bağımlılığı azalmaktadır'' dediler.

Yetkililer, ''YİD projelerine satılan pahalı gazdan dolayı, şirketlerin kamuoyu önünde yüksek elektrik fiyatı ile tanıtılmasını kabul etmiyoruz'' açıklamasını yaptı.