BASINDAN SEÇTİKLERİMİZ

ENERJİDE YENİ 'KIYAK' DÖNEMİ

 Elektrik dağıtım bölgeleri özelleştirmelerinin başlatılması için TBMM'ye sunulan Elektrik Piyasası Kanu-nu'nda değişiklik öngören yasa tasarısı, Plan ve Bütçe Komisyonu'nda eklenen bir madde ile kamu zararına işleyen yap-işlet-devret (YİD) santrallarının işleticileri için yeni bir kıyak dönemin kapısını açıyor.

Elektrik Piyasası Kanunu'nda değişiklik öngören tasarıya Plan ve Bütçe Komisyonu'nda eklenen bir maddeyle, sözleşme süresi sonunda kamuya çalışır halde devredilmesi gereken 23 YİD santralinin yeni bir ihale yapılmaksızın şirketlere devredilmesinin yolu açıldı.

Bu maddeye göre, eğer söz konusu şirketler santralın yapım bedelini tarife yoluyla kamudan tahsil etmişlerse bu bedeli ödeyecekler, eğer kamudan yatırım bedelini tahsil etmemişlerse söz konusu santrallar için hiçbir bedel ödemeden santralın mülkiyetine sahip olabilecekler.

BEDEL BİLE BELİRSİZTasarıya ilişkin Plan ve Bütçe Komisyon Ra-poru'na CHP'li üyeler şerh koydu. Üç CHP milletvekilinin imzası bulunan ayrışık oy yazısında, yapılan sözleşmelerde söz konusu şirketlere devredilecek santrallerin kamulaştırma ve yatırım tutarlarının bakanlık tarafından bile bilinmediği vurgulanarak, bu durumda santralın hangi bedel üzerinden satılacağı sorusu gündeme getirildi. Ayrışık oyda, şu değerlendirmelere yer verildi:

-Devlet bugüne kadar şirketlere yaptığı fazla ödemelerden doğan alacaklarından vazgeçmiş olacaktır. Şirketlerin kasasında bulunan ve devletten fazladan aldıkları para tutarı, santrali satın almaları halinde devlete ödeyecekleri paradan çok daha fazladır.

-Sözleşmelerin karşılıklı mutabakatla sonlandırılacak olması, kamu zararlarının söz konusu edildiği raporların işlem görmeden ortadan kaldırılması sonucunu yaratacaktır. Böyle bir mutabakatın kabulü hukuka aykırıdır.

- 2009 yılı itibariyle bir çok santralin yatırım geri ödemesi son bulduğu için tarifeler büyük oranda düşecek, şirketlerin kar marjı azalacaktır. Bu yıldan itibaren ülke olarak nihayet kara geçecek ve üretim şirketlerinden ucuz enerji satın alacakken, bundan vazgeçilmesini anlamak güçtür.

-HES'lerin işletme giderleri cent/kilovat-saat olarak 0.1 cent civarındadır. Devlet santralin kendisinde kalması halinde, 0.1 cent karşılığında enerji üretip niha-i tüketicilere ve sanayicilere ucuz elektrik satacakken, bu santralleri özelleştirerek, şirketlerin bugün için geçerli serbest fiyatı olan 7 centten elektrik satmasına cevaz vermiştir.

İhalesiz satışELEKTRİK Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Ulusaler, yapılmak istenen düzenlemenin sıradan bir arazi satışı gibi gösterildiğine dikkat çekerek, "Esasen kamunun mülkiyetinde olan elektrik üretim tesislerinin şirketlere bedelsiz devri söz konusudur. İhale bile yapılmaksızın yalnızca arazi bedeline devir öngörülmektedir. Eğer şirket santral yapımı sırasında yatırım bedelini Enerji Bakanlığından tahsil etmişse arazi bedeli dışında yalnızca bu bedeli ödeyecektir. Milyarlarca dolarlık kamu zararı bir kenara bırakılmaktadır" diye konuştu. Ulusaler, Sayıştay'ın, Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kuru-lu'nun ve Enerji Bakanhğı'nın söz konusu yap-işlet-devret sözleşmeleri nedeniyle kamunun uğradığı milyarlarca dolarlık zararı saptadığına dikkat çekerek, "Bu zararların, hiçbir hukuki yola başvurulmaksızın santralları şirketlere bırakarak üstünün kapatılması, aynı santrallar üzerinden kamunun ikinci kez zarara uğratılmasından başka bir anlam içermemektedir" dedi.

Çernobil'in zehirli mirası 20 yıldır sürüyor

20 yıl önce, yaklaşık 24 bin kilometre uzaklıkta meydana gelen Çernobil fa-ciasının olumsuz etkilen bütün dünyayı tehdit ediyor. Bununla ilgili son itiraf İngiltere Sağlık Bakanlığı'ndan geldi.

Bakanlıktan yapılan açıklamada, Ukrayna'nın Çernobil kasabasındaki nükleer tesiste 26 Nisan 1986'da meydana gelen patlama ile atmosfere yayılan radyoaktif zerreciklerin Galler'deki Cumbria bölgesinde bulunan 375 çiftlikteki 200 bin koyunu etkilediği bildirildi. Hayvanların açıkta otlatıldıkları için yağan radyoaktif zerreciklerden etkilendikleri belirtilen açıklamada, 1986'da Galler'de 355, İskoçya'da 11 ve İngiltere'de 9 çiftliğe getirilen "olağanüstü durum uygulamaları"nın bugün dahi sürdüğü hatırlatıldı.

Haberi, "zehirli miras" başlığıyla yayımlayan The Independet gazetesi, Sağlık Bakanlığı'nın gerçeği, Avam Kamarası'nda yöneltilen bir soruyu cevaplarken açıklamak zorunda kaldığını yazdı. Hükümetin, nükleer enerjiden daha fazla yararlanmak istediği, Başbakan Tony Blair'in Avam Kamarası'nda bu konuyu savunmaya hazırlandığı hatırlatılan haberde, "İngiltere'nin gelecek yıllar için nükleer enerji stratejisi belirlenirken böyle önemli risklerin göz önünde tutulması gerekecek" ifadesi yer aldı.

Haberde, en büyük risklerin nükleer tesislere yönelik terör saldırısı ve kaza sonucu tesislerde patlama olduğu kaydedildi.