BASINDAN SEÇTİKLERİMİZ

Bu hafta içerisinde çok önemli bir gün geride kaldı. Çernobil Nükleer Santralı'nda meydana gelen kazanın 20. yıldönümü. 26 Nisan 1986’da meydana gelen kaza ile yaşamını yitiren insanlar, kullanılamayan binlerce kilometre tarım alanları, kirlenen yeraltı suları ve sonuçları uzun yıllara yayılmış bir yaşam.

Çernobil faciasının ardından yayınlanan 5 bin civarındaki tıbbi araştırmada kazadan sonra bölgedeki kanser oranının 20 kat, sakat bebek doğumlarının 2.5 kat, tüberküloz hastalığına yakalananların sıklığının ise 10 kat arttığı belirtiliyor. Kazanın ardından geçen 20 yıllık süre içinde bölgede yaşayan insanların vücutlarında hücre ölümü, bağışıklık sisteminde yetersizlikler ve genetik yapının bozulması ile orantılı olarak kanser oluşumunun hızlandığı araştırma sonuçları olarak dünya kamuoyuna yansıdı.

Tüm dünya bu kaza ile birlikte nükleer enerji santrallarını yeniden sorgularken, birçok ülkede mevcut santralların kapatılması ve yeni nükleer enerji santralı yapılmaması yönünde kararlar alınırken, AKP Hükümeti gerçekleri yansıtmayan talep tahminlerine dayanarak yarattığı enerjide kriz senaryolarıyla nükleer santralları bu topluma dayatmaktadır. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Sinop’ta 1800 megavatlık bir santral kurulacağını açıklaması ve Enerji Bakanı Hilmi Güler'in şirketlerle/lobilerle görüşmeye başlaması konunun etraflıca tartışılması gereklililiğini doğurdu.

Doğru Değil

AKP Hükümeti'nin nükleer santral kurulması için öne sürdüğü “gerekçelerin” hiçbiri doğru ve kabul edilebilir değildir. Öncelikle belirtmek gerekir ki, Türkiye'de özellikle son 20 yılda, ülke çıkarları doğrultusunda enerji sektörü karar-destek sistemleri oluşturulmayarak, rant üzerine kurulu kısa vadeli enerji yatırımları desteklenerek, rüzgar, jeotermal, biyokütle ve güneş gibi yenilenebilir ve temiz enerji seçenekleri görmezden gelinmiştir. Ayrıca ülkemiz su potansiyeli açısından çok şanslıdır ve 2005 yılı itibariyle sadece yüzde 25.1’lik bir kısmı değerlendirilmektedir. 

 Yalnız Çernobil mi?

Nükleer santrallar aynı zamanda temiz ve güvenilir bir enerji kaynağı da değildir. Dünyada pek çok ülke nükleer enerjiyi terk etmektedir. Nükleer santralların en önemli sorunlarından biri olan radyoaktif atıklar, çözümsüz ve yalnızca bugünü değil, geleceğimizi de tehdit altında bırakacaktır.

Henüz dünyanın hiçbir bölgesinde, nükleer atıkların saklanması için lisanslı, son depolama alanı bulunmamaktadır. Bu atıkların getireceği milyarlarca dolarlık ek maliyetler, nükleer santral taraftarlarınca hiç dile getirilmemektedir. Sadece Çernobil'de değil, Japonya'da da son 9 yılda meydana gelen kazalar, nükleer santralların güvenlik sorununun "eski teknoloji" masalıyla açıklanamayacağının en açık göstergesidir.  AKP Hükümeti, nükleer maceradan biran önce vazgeçerek, insan ve doğaya duyarlı temiz enerji kaynaklarına yönelmeye, ülkenin öz kaynaklarını kamusal bir hizmet anlayışı ile merkezi planlama kavramı içinde değerlendirmeye ve özelleştirme uygulamalarına derhal son vermeye  mecburdur.

Nükleer enerji dünyada terk edilmektedir ve Türkiye’nin nükleer enerjiye ihtiyacı yoktur.Bu tamamen nükleer lobilerin daralan pazarlarına yer açmak ve atıklarına depo bulmak ihtiyacından kaynaklanmaktadır.Türkiye’yi yeni facialara sürüklemeye ve nükleer lobilerin pazarı-çöplüğü yapmaya da kimsenin hakkı yoktur.

Ülkemizde enerji tasarrufu ve verimliliği konularında da ciddi bir çalışma ve organizasyon eksikliği vardır. Bilimsel çalışmalar göstermiştir ki, ülkedeki yüzde 30’lara varan enerji tasarrufu potansiyelinin yüzde 15’lik bölümü hiçbir harcama gerektirmeyen, sadece bilinçlenme ve planlama ile kazanılabilecek bir haldedir.

Bunun yanında, resmi rakamlara göre elektrik dağıtım şebekelerindeki kayıp-kaçak oranı yüzde 20’leri bulmaktadır. Bu hükümet, aynen kendinden önceki hükümetler gibi, özelleştirme politikaları ile enerji sistemlerini piyasanın insafına bırakmış bulunuyor.

Bütün bu kaynaklar dikkate alındığında ve gerekli yatırımlar yapıldığında görülecektir ki, merkezi planlama ve kamusal bir anlayışla oluşturulmuş bir enerji politikası ile bu ülke hiçbir zaman enerjisiz kalmaz.

Nükleer santrallar ucuz bir enerji kaynağı değildir. Hem kurulum, hem üretim-işletim, hem de güvenlik maliyetleri çok yüksektir. 35-40 yıllık ekonomik ömürleri içinde sıkça arıza yapmaktadırlar. Uzun (ortalama 15 yıl) yapım süreleri göz önüne alındığında acil bir enerji ihtiyacına çözüm olamazlar.

                                                                                                      Mahir ULUTAŞ

                                                                               Elektrik-Elektronik Mühendisi
                                              Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi