BASINDAN SEÇTİKLERİMİZ

Enerji piyasasında serbest piyasa modelini yaklaşık 5 yıl önce benimseyen Türkiye'de, elektrikte arz güvenliği gerekçe gösterilerek bu modelden sapmaya doğru gidiliyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. özel sektörün elektrik arz güvenliğine katkı sağlayacak ilave yatırımları yapmadığı kanısı ile bir yasa taslağı hazırlayarak yeni yatırımlarda kontrolü Bakanlar Kurulu'na bırakıyor. Bakanlar Kurulu, yeni santrallardan nerede kurulacağı, bu santrallardan ne fiyata elektrik satılacağı ve sant-ralları kuracaklar için yarışma kriterlerinin neler olacağına karar verecek. Taslakta gerek görülmesi halinde yeni yatırımların devlet tarafından yapılmasının da önü açılıyor.

Özel sektör ise bunu hem siyasi bir karar olarak algılıyor hem de serbest piyasada belirlenmesi gereken fiyat gibi konuların dahi hükümet tarafından belirlenmesinden rahatsız olduğunu dile getiriyor.

Santralı kurmadan müşteri sözleşmesi

Hazırlanan tasan önceki gün Bakan Hilmi Gülerin başkanlığında yapılan ve özel sektörün de katıldığı toplantıda ele alındı. Toplantıya özel sektör elektrik üreticileri, Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİ-AD) ile Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği'nin (MÜSİAD) yanı sıra Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarı Ahmet Tıktık ve Hazine yetkilileri de katıldı. Toplantıda bakanlığın özellikle arz güvenliği için hazırladığı yasa taslağı görüşülürken özel sektörün şikâyetleri de dinlen-

di. Taslakta yeni yatırımlarla ilgili karar alma yetkisi tamamen Bakanlar Kurulu'na bırakılıyor. Yeni yatırımlar için özel sektörle alivre işlem sözleşmesi imzalanacak. Alivre işlem sözleşmesi, ileride teslim edilecek her hangi bir malın vadesi, kalitesi, yeri ve miktarının bugünden belirlenerek sözleşmeye bağlanması anlamına geliyor. Bu modele göre örneğin Bakanlar Kurulu kararı ile nerede, nasıl bir santral yapılacağına karar verilecek. Sonra Bakanlar Kurulu tarafından yarışma kriterleri belirlenecek.

Mevcut lisansların durumu belirsiz

Özel sektör santralı kurduktan sonra elektriği ne kadara satacağıy-la ilgili fiyat tekliflerini sunacak. İhaleyi kazanan yani santralı yapacak olan şirketle daha ortada santral yokken serbest tüketicilerin anlaşma yapması sağlanacak. Yani santral tamamlanmadan, üretilecek elektriğin ne kadara ve kimlere satılacağı sözleşmede belli olacak.

Özel sektör yetkililerinin ise modele karşı çıktığı belirtilerek serbest piyasada satış fiyatının yıllar öncesinden belirlenemeyeceğini dile getirdikleri ifade edildi. ihale kriterlerinin Bakanlar Kurulu tarafından karara bağlanmasının "siyasi bir hareket'' olduğu yorumu da özel sektör tarafından yapıldı.

Taslağa göre yatırımların gerçekleştirilmesi için devlet tarafından yatırım bazında sağlanacak teşvikler, yatırım yeri ve özelliklerle ilgili şartlar, asgari hizmet, arz ve sistem güvenliği açısından öngörüleri içeren hususlar da ilgili bakanlığın teklifi ile Bakanla Kurulu'nca yayımlanacak. (REFERANS, 04.05.2006)