 |
EMO İzmir Şubesi Yönetim Kurulu’nun bugün (20 Ekim 2020) gerçekleştirdiği basın açıklamasında, dağıtım lisansına sahip kuruluşlara, 2017’ye kadar SCADA kontrol merkezi kurma zorunluğu getiren yönetmelik hükümlerinin uygulanmayarak, para cezaları kesilmeye başlandığı bildirildi. Yerli ve yenilenebilir kaynakların kullanımının artırılması için “akıllı şebeke” uygulamalarına yönelik altyapı hazırlıkları tamamlanması istenilen açıklamada, “Nasıl uygulanacağı belirsiz yönetmelikler yayımlamak, sonrasında da ise hangi amaçla kullanılacağı belirsiz yüksek cezalar tahsil etmek yerine, kamu otoritesinin etkin rol üstlendiği bir süreç yönetimi planlanmalıdır” uyarısına yer verildi.
ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI İZMİR ŞUBESİ BASIN AÇIKLAMASI Elektrik Şebeke Yönetmeliği Macerası… "AKILLI" ŞEBEKE MEVZUAT BATAKLIĞINA GÖMÜLDÜ Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) olarak enerji alanının kamu yararına merkezi bir planlama ile yönetilmesi gerektiği yıllardır vurgulanmaktadır. Ancak uygulamada "kamu yararı" kavramının bütünüyle terk edildiği gibi, "planlamanın" da unutulduğuna tanık olmaktayız. Ne yazık ki, enerji alanı ülkemizde sık sık çıkarılan torba yasalara eklenen günübirlik kanun ve yönetmelik değişiklikleri etrafında şekillenen bir mevzuat ile yönetilmektedir.
Enerji alanını tüketiciyi koruyacak şekilde yönetmesi gereken Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu`nun (EPDK) fonksiyonu ise alandaki şirketlerin birbiri ile olan sorunlarının çözümü ve gelir beklentilerin karşılanması için formül üretmekten öteye geçememektedir. EPDK tarafından gerçekleştirilen ve birbiriyle çelişen yönetmelik ve tebliği değişiklikleri takip edilememektedir. Elektrik şebekesinin geliştirilmesi bir yana mevcut uluslararası standartlara uyum konusunda bile mevzuat eksikliği halen giderilememiştir. Alanda etkin bir denetim olamaması nedeniyle özellikle teknik kriterler içeren mevzuata uyumluluk da sağlanamamaktadır. Soruların kurumlar veya şirketler arasında krize dönüşmesi halinde ancak EPDK tarafından gündeme alındığı, sadece piyasa şartları gözetilerek çözüm üretilmeye çalışılması en temel sorun olarak gözükmektedir.
EPDK tarafından 2014 yılında yayımlanan Elektrik Şebeke Yönetmeliği`nde elektrik dağıtım şirketlerine ve dağıtım lisansına sahip organize sanayi bölgelerine (OSB) alt yapılarını geliştirerek SCADA kontrol merkezleri kurma zorunluğu getirilerek, 2017 yılına kadar da süre verilmiştir. Özel şirketler tarafından yönetilse de dağıtım hatları da dahil olmak üzere tüm elektrik şebekesi kamu malıdır ve teknik kayıplar azaltılarak, dağıtım sistemine bağlanan lisanssız yenilenebilir kaynaklara dayalı üretim tesislerinin entegrasyonu sağlanarak, geliştirilmesi ülke geleceği açısından hayati önemdedir.
Dünyada başta güneş ve rüzgar olmak üzere yenilenebilir kaynaklara geçiş, yalnızca "teşvik" gibi mali konuların değil; "akıllı" şebekeye geçiş olarak özetlenebilecek teknik hazırlıkların yapılmasıyla gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda yönetmelikte, dağıtım şirketlerinin lisanssız üretim santrallarından anlık olarak alınacak verileri, SCADA kontrol merkezleri aracılığıyla toplayarak, iletim sistemini yöneten Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi`ne (TEİAŞ) aktarmaları beklenmekteydi. Böylece TEİAŞ`ın iletim sistemine bağlı lisanlı büyük santrallar gibi 30 MW ve üzeri kurulu güce sahip küçük santralların da anlık verilerine ulaşması amaçlanmaktaydı. Yönetmelikte 2014 yılından itibaren 7 kez değişiklik yapılmasına rağmen, söz konusu hükümde revizyona gidilmediği gibi, uygulanmasına yönelik denetim de gerçekleştirilmemiştir. TEİAŞ`ın, OSB`lerin ve dağıtım şirketlerinin gerekli teknik hazırlıkları yapıp yapmadığı süreç boyunca belirsiz kalırken, 2019`un sonundan bu yana TEİAŞ`ın SCADA merkezi kurmayan OSB`lere aylık ceza faturaları yolladığı öğrenilmiştir. TEİAŞ`ın, sürenin 2017`de dolmasına rağmen cezai yaptırımlara konunun Sayıştay raporlarına yansıması ve EPDK`nın süre uzatımı için yapılan başvuruyu reddetmesinden sonra başladığı görülmektedir.
Dağıtım lisansı sahibi OSB`lerin, bölgelerindeki küçük güneş enerjisi santralarındaki (GES) yetersizlikler nedeniyle veri almakta zorlandığı, SCADA merkezileri kurulsa da bu defa TEİAŞ`a bağlanmaktaki sorunlar nedeniyle işlevsiz kalacağı ve TEİAŞ`ın söz konusu küçük güçlerdeki GES verilerine anlık olarak ihtiyacı olmadığı gibi farklı görüşler vardır. Yönetmeliğin ilk yayımlanmasının üzerinden 6 yıl geçmesine rağmen, işleyen bir sistem kurulamadığından henüz ihtiyaçlar ve hedef belirleme aşamasında da sorunlar olduğu anlaşılmaktadır.
Yerli ve yenilenebilir kaynakların kullanımının artırılması için zaman kaybetmeden "akıllı şebeke" uygulamalarına yönelik bilimsel ve teknik altyapı hazırlıkları tamamlanmalıdır. Nasıl uygulanacağı belirsiz yönetmelikler yayımlamak, sonrasında da ise hangi amaçla kullanılacağı belirsiz yüksek cezalar tahsil etmek yerine, kamu otoritesinin etkin rol üstlendiği bir süreç yönetimi planlanmalıdır. Alandaki irili ufaklı şirketlerin kâr odaklı bakış açısının hayata geçirmesine izin veren plansızlığa dayalı yönetim politikası terk edilerek, ülkemize özgü "akıllı" şebekeye geçiş süreci araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) çalışmalarını da içerecek şekilde merkezi olarak planlanmalıdır.
Elektrik Dağıtım Şirketleri ve OSB`lere kesilen cezalar, zaten yüksek olan enerji maliyetlerini artırarak, yurttaşlara yansıyan yeni bir zam dalgasına neden olabilecek boyutlardadır. Bugüne kadar kesilen cezaların şebekenin geliştirilmesi için harcanması sağlanarak, ülke genelinde kullanılabilecek çözümler üretilmesini talep ederken, enerji alanındaki plansızlığın kaynak israfına neden olduğu uyarımızı yeniliyoruz. Elektrik Mühendisleri Odası
İzmir Şubesi Yönetim Kurulu
20 Ekim 2020
|
|
|
Tanıtım
İZMİR ŞUBE
HABER
ADALET NÖBETİNE ÇAĞRI: #GEZİYEOZGURLUK
