Elektrik Mühendisleri Odası Ankara Şubesi yönetimi, “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun (YEKDEM) ödemeleri TL’ye dönülürken, Akkuyu Nükleer Santral için ABD doları neden?” diye sordu.
EMO Ankara Şubesi Yönetim Kurulu tarafından yapılan açıklamada, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretim Amaçlı Kullanımına İlişkin yasanın, Cumhurbaşkanlığı kararı ile uzatıldığı ve teşvik ödemesinin halen devam ettiği belirtildi. Açıklamada, YEKDEM 5346 sayılı Kanun kapsamında 31.12.2020 tarihine kadar işletmeye giren ve 2949 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile süre uzatımı yapılarak 30.06.2021 tarihine kadar işletmeye girecek olan YEK belgeli elektrik üretim tesislerine on yıl süresince aşağıdaki şekilde teşvik ödemesinin devam edeceği belirtildi: "Hidroelektrik üretim tesislerine ………………………………..: 7,3 ABD/cent/kWh, Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesislerine ……………………….: 7,3 ABD/cent/kWh, Jeotermal enerjisine dayalı üretim tesislerine……………….….: 10,5 ABD/cent/kWh, Biyokütleye dayalı üretim tesislerine (çöp gazı dahil)………..: 13,3 ABD/cent/kWh, Güneş enerjisine dayalı üretim tesislerine.…………….………….: 13,3 ABD/cent/kWh, üzerinden yapılan/yapılacak olan teşvik ödemesi halen devam etmektedir.! Açıklamada, "30 Haziran 2021 tarihine kadar işletmeye girecek olan yenilenebilir enerji kaynakları (YEK) belgeli üretim tesislerine, işletmeye girdiği tarihten itibaren Amerikan doları üzerinden yapılacak ödemelerin on yıl süresince elektrik tarifeleri üzerindeki olumsuz etkisi de devam edecektir" denildi. 01/07/2021 Tarihinden 31/12/2025 Tarihine Kadar İşletmeye Girecek Yek Belgeli Üretim Tesisleri İçin Güncellemeye Esas Yek Destekleme Mekanizması İle Yerli Katkı Fiyatları Ve Uygulama Süreleri, -Yek Destekleme Mekanizması Fiyatları`nın Güncellenmesinde Dikkate Alınacak Üst Sınır ‘YEKDEM MALİYETLERİ ELEKTRİK TARİFELERİ ÜZERİNDEN VATANDAŞLARA EK YÜK` YEKDEM mekanizmasından Amerikan doları üzerinden yapılan ödemelerden 2019 yılında 777 adet, 2020 yılında ise 817 adet santralın yararlandığı hatırlatılan açıklamada, 2021 yılında ise YEKDEM mekanizmasına dahil edilen santral sayısının 927 adet olduğu vurgulandı. Bu santralların kurulu güçlerine ilişkin "Toplamı 24.568,4 MW olup bunlardan 120 adeti (Rezervuarlı HES ve RES olmak üzere) 50 MW ve üzerinde kurulu güce sahip ve kurulu güçleri toplamı 13.613,4 MW" denilen açıklamada, YEKDEM içinde kurulu güç olarak yüzde 55,4 paya sahip bu santralların lisanslarına işlenmiş yıllık üretimlerinin de YEKDEM içindeki toplam üretimin yüzde 49,7 payını oluşturduğu vurgulandı. Açıklamada; "Dolayısıyla, YEKDEM mekanizmasında Amerikan doları üzerinden sağlanan teşvikler, büyük güçteki santrallar aracılığı ile üretim şirketlerine kaynak yaratmanın aracı haline getirilmiştir. Bu nedenlerle serbest piyasada, piyasa takas fiyatının çok üzerinde oluşan YEKDEM maliyetleri, elektrik tarifeleri üzerinden de kullanıcılara ek yük olarak yansıtılmaktadır" denildi. YEKDEM ÖDEMELERİNDE TL`YE DÖNÜŞ 1 TEMMUZ 2021`DEN SONRA BAŞLAYACAK Açıklamada, "30 Ocak 2021 tarihli Resmi Gazete yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile 1.7.2021-31.12.2025 tarihleri arasında işletmeye girecek YEK belgeli elektrik üretim tesislerinden YEKDEM mekanizmasına dahil edilenlere, üçer aylık dönemlerde ÜFE-TÜFE oranları ve döviz kurlarındaki değişimler dikkate alınarak yapılan güncellemelere göre Türk Lirası üzerinden ödeme yapılmasının kararlaştırıldığı" da dile getirildi. Açıklamada, "Türk Lirasının güncellenmesi için yapılan hesaplamalarda ortaya çıkan fiyatın tablodaki gibi Amerikan doları bazında güncellemeye esas üst sınır değerini aşamayacaktır" denildi. ‘GÜNEŞ ENERJİSİNE TEŞVİK, GÜNEŞİN KARARTILMASINA YOL AÇTI` Açıklamada şu değerlendirme yapıldı: "Halen Amerikan doları üzerinden sürdürülen mevcut teşvikler ile 1 Temmuz 2021 tarihinden sonra işletmeye girecek olan üretim tesislerine yapılacak YEKDEM ödemeleri karşılaştırıldığında en önemli değişikliğin güneş enerjisine dayalı üretim tesislerinde yapıldığı belirtilen açıklamada, "TL ile yapılacak ödemelerde üst sınırı oluşturan Amerikan doları fiyatını baz aldığımızda, halen 13,3 Amerikan Dolar/cent olan teşvik ödemesinin 5,10 Amerikan Dolar/cent seviyesine düşürüldüğü görülmektedir. Kaldı ki yapılan güncellemeler sonunda ortaya çıkan fiyatların çoğu zaman üst sınır değerin altında kalacağı göz önüne alındığında teşvik ödemeleri daha düşük fiyat içerecek ve güneş enerjisine yatırım ilgisi de önemli ölçüde azalacaktır." ‘AKKUYU NGS İÇİN AMERİKAN DOLARI NEDEN?` "Amerikan doları üzerinden yapılan ve halen devam YEKDEM ödemelerinin elektrik tarifeleri üzerinde ek yük oluşturduğu, ancak TL`ye dönüş ile birlikte uzun sürede göreceli bir rahatlık sağlanacağı" vurgulanan açıklamada, bu adıma karşın Mersin -Akkuyu Rükleer Güç Santralı (NGS) üretimine Amerikan Doları üzerinden ve üstelik piyasa fiyatlarının neredeyse üç katı pahalı fiyatla alım garantisi verilmesinin ekonomik açıdan anlaşılabilir hiçbir tarafı olmadığının altı çizildi. Açıklamada şu görüş dile getirildi: "Teknolojisi, güvenlik riskleri, atık sorunu, ithal kaynak bağımlılığı ve olası sızıntılarda insan sağlığı ve doğal çevre üzerinde yaratacağı telafisi mümkün olmayan sorunları tartışma konusu olan, gelişmiş ülkelerin yavaş yavaş terk etmeye başladığı nükleer santrallere karşı ülkemizin nükleer macera peşine koşması da anlaşılır değildir." Elektrik enerjisi kullanımının gerek birey gerekse toplum için olmazsa olmaz bir gereksinim olduğuna da dikkat çekilen açıklamada, bu alanın toplumsal yararı önceleyen kamusal hizmet anlayışında yönetimi ve işletilmesinin öncelikli politik tercih olması gerektiği ifade edildi. Açıklamada şöyle denildi: "Düşük gelir seviyesinde ödeme güçlüğü içinde olan ve pandemi sürecinde daha da belirgin bir şekilde kendini gösteren sosyal devlet anlayışının gereği olarak, elektrik özelleştirmelerinden bir an önce vazgeçilmelidir. İçinde barındırdığı sorunlar nedeniyle Nükleer Güç Santralı sevdasına son verilmelidir. Enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynağı açısından oldukça zengin potansiyeli olan ülkemizde de bu alanlara ağırlık verilerek teşvik mekanizmalarının geliştirilmesini önemsiyoruz."
|