YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
FRANSA VE ALMANYA ENERJİDE ÖZELLEŞTİRMEYİ RAFA KALDIRIYOR
 

AVRUPA HAREKETE GEÇTİ

Avrupa`da Rusya-Ukrayna savaşının ardından başlayan enerji krizi sonrası Fransa, yüzde 84 hissesi devlete ait olan elektrik şirketinin yüzde 15.9 hissesini de "millileştirme" kararı aldı. Almanya ise kömür kaynaklarını devlet eliyle ön plana çıkarıp "dışa bağımlılığı" azaltmak için girişimde bulundu.

TÜRKİYE ÖRNEK ALMALI

EMO Başkanı Ulutaş, "Devletler, kamu çıkarı için enerji tekellerini kamulaştırmalı" derken tarihçi Dr. Kehale, "Türkiye de bunu yapabilecek güçte. Ama bu güç, özel şirketleri kurtarmak için harcanırsa devletin, halkının yararına bir karar alması olanaksızlaşır" ifadelerini kullandı.

Fransa‘nın elektrik şirketlerini kamulaştırma kararı ‘enerji güvenliği‘ tartışması başlattı

Öncelik yurttaşın yararı

Avrupa enerji krizi yaşarken Fransa özelleştirdiği şirketi satın alıp "kurtarma hamlesi" yaptı. Enerjide dışa bağımlı Türkiye için ise uzmanlar, "Öncelik şirketlerin değil kamu yararı olmalı" dedi.

Avrupa‘da özel enerji şirketleri krizle karşı karşıya. Fransa‘da elektrik üretim ve dağıtım şirketi EDF‘nin yüzde 15.9 hissesi yaklaşık 9.7 milyar Avro karşılığında "yeniden millileştirme" kararı aldı. Şirketin yüzde 84 hissesini elinde bulunduran Fransa‘nın kamulaştırma nedeni olarak şirketin mali zorlukları da gösterildi. Rusya-Ukrayna savaşı sonrası başlayan doğalgaz krizi sonrası Almanya ise ülkenin en büyük enerji şirketlerinden Uniper‘e kaynak aktarma hazırlığında.

‘Stratejik önemde‘

Almanya ayrıca "stratejik" öneme sahip enerjide kömür kaynaklarını ön plana çıkarıp "dışa bağımlılığı" azaltmak için girişimde bulundu.

Avrupa‘da bunlar yaşanırken gözler Türkiye‘ye de çevrildi. "Enerji güvenliği" tartışmalarının Türkiye‘ye yansımasını Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Mahir Ulutaş değerlendirdi. Ulutaş, "Devletler, stratejik öneme sahip enerji yönetiminde, kamunun çıkarını göz önünde tutarak enerji tekellerini kamulaştırmalıdır" dedi.

‘Yurttaşa yüktür‘

Ulutaş, Türkiye‘nin enerji politikasını şu sözlerle anlattı: "Buradaki yapı çok daha kötü durumda, ikamesi bulunmayan elektriğin dağıtımında, özelleştirme uygulamalarıyla bölgesel tekeller yaratıldı. Dağıtım hatlarında bakımlar yapılmıyor. Bu durum geçen yıl görüldüğü gibi orman yangınlarına neden olabiliyor. Ya da Isparta örneğinde olduğu gibi uzun süreli kesintiler yaşanabiliyor."

"Fransa‘daki örneğine karşı olarak sermayedarlara kâr ettirmek için değil, yurttaşın faydasına uygun kamulaştırmalar yapılmalıdır" tespiti yapan Ulutaş, Türkiye‘deki özelleştirmelere ilişkin "Bizdeki özelleştirmeler, çok büyük krediler ile Avro ve dolar cinsinden yapıldı. Türk Lirası‘nın değerini yitirmesiyle bu masraflar da yurttaşın faturasına zam olarak yansıtıldı" dedi.

Türkiye‘nin enerji portföyünde fosil yakıtların (petrol, doğalgaz, kömür) payının büyüklüğüne dikkat çeken Ulutaş, "dışa bağımlılık" vurgusu da yaptı. Dünyada enerjide yaşanan krizden yurttaşın en az etkilenmesi için izlenecek yolu da anlatan Ulutaş, "yerli" ve "yenilenebilir enerjinin" önemine işaret etti. Ulutaş, "Böylesi uzun vadeli stratejik bir programı ancak kamu yapabilir" diye konuştu.

ATATÜRK‘ÜN FİKİRLERİ DÜNYAYA YÖN VERİYOR

Fransa ve Almanya‘dan gelen yeniden millileştirme hareketleri akıllara 1923-1938 arasında başarı ile uygulanan Atatürk‘ün "Devletçilik" ilkesini getiriyor. Devlet gerektiğinde özelleştirme, gerektiğinde kamulaştırma yapabilir. Burada esas olan kamu yararıdır. Atatürk, "Biz kamu iktisadı kuruluşlarını kâr etmesi için kurduk, gerekli koşullar oluştuğunda satabiliriz" derken gerekli koşulun da kamu yararı olduğunu belirtmiştir. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti; Osmanlı‘nın dış borçlarını öderken, 1929 dünya ekonomik krizi ile uğraşırken ulusal güvenlik gibi çeşitli nedenlerle yabancı şirketlerin elindeki çok sayıda şirketi bedelini ödeyip satın almıştır. Gerek ulusal güvenlik, gerekse halkın refahı için özelleştirilen şirketler Fransa‘nın yaptığı gibi satın alınabilir. Türkiye bunu yapabilecek güçtedir. Ancak bu güç, özel şirketleri kurtarmak için harcanırsa devletin halkının yararına karar alması olanaksızlaşacaktır.

Fotoğraflar