BASINDAN SEÇTİKLERİMİZ

NÜKLEER ENERJİ MGK’DA

Nükleer enerjiye geçiş için 50 yıldır planlar yapan Türkiye, giriştiği 3 başarısız denemeden sonra bu kez işi daha sıkı tutuyor.

Toplam kurulu gücü 5 bin megavat (MW) olan üç nükleer santral yapımına karar veren Enerji Bakanlığı, bu konuda öne çıkan ABD ve Fransa'dan yetkililerle fikir alışverişinde bulundu. Bakanlık uzun süredir hazırlıklarını yürüttüğü Nükleer Teknoloji Programı'nı da Başbakanlık'a sundu. Program, 28 Şubat'ta yapılacak Milli Güvenlik Kurulu (MGK) toplantısında da ele alınacak. Yapılması planlanan 3 ayrı nükleer santral için 2 farklı teknoloji kullanılacağını ifade eden üst düzey bir yetkili, projelere ilişkin resmî açıklamanın kısa sürede yapılarak, Ocak 2007'de de inşaatlara başlamayı düşündüklerini açıkladı. Nükleer santrallar için ‘soğutma' büyük önem taşıyor. Bu yüzden santralların kurulacakları yerlerin su kaynaklarına yakın olması gerekiyor. İşi özel sektörün üstlenmesini isteyen bakanlık, bu çerçevede gelecek teklifleri de değerlendirmeye alacak. Halihazırda santral kurulması düşünülen yerlerin başında Sinop gelirken, Mersin, Konya, Ankara, Sakarya, Muş ve Kars'ın da alternatifler arasında ismi geçiyor.

Nükleer santral kurulması fikri yıllardır tartışma konusu oluyor. Çevreciler, üstlenilecek radyasyon ‘riski'ne vurgu yaparken, yatırımı savunanlar meselenin sadece enerji boyutuyla değil, ‘nükleer teknolojiye sahip olmak' yönüne dikkat çekiyor. Son olarak Mersin Akkuyu'da ihalesi yapılan ve yatırımı planlanan nükleer santral, Temmuz 2000'de dönemin Başbakanı Bülent Ecevit ve Bakanlar Kurulu üyeleri tarafından ‘pahalı' olduğu gerekçesiyle rafa kaldırıldı. Kararda, 1986'da Ukrayna'da meydana gelen Çernobil faciasının olumsuz etkileri de tesirli olmuştu. Kamuoyundaki hassasiyeti dikkate alan AK Parti hükümeti, çevreci teknoloji ve güvenlik konusuna büyük önem veriyor. Nükleer programını ‘güven' ve ‘yüksek teknoloji' üzerine kuran bakanlık, yatırımlarda özel sektörün sıkıntıya düşmesi halinde devlet desteği verilmesini de öngörüyor. Edinilen bilgiye göre MGK'ya sunulacak dosyada santralların; ağır su (candu) ve basınçlı su (pwr) teknolojileri kullanılarak yapılacağı yer alıyor. Sistemler, reaktörde üretilen basınçlı suyun tirbünlere gönderilmesiyle elektrik üretimini içeriyor. Ağır su sisteminde basınçlı kazan yerine tüpler kullanılıyor. Yakıt olarak ise uranyum, plütonyum ve toryum kullanılıyor. Önceki girişimde ilk seçenek olan Mersin Akkuyu'nun şu aşamada gündemde olmadığını belirten yetkililer, işin ‘ihalesiz' yapılması üzerinde duruyor. Bunun nükleer santral programının ‘sağlıklı şekilde hayata geçirilebilmesi' için gerekli olduğunu savunan aynı yetkili, dünyada bugüne kadar yapılan yaklaşık 400 nükleer santralın da ihalesiz yapıldığını ileri sürdü. Nükleer santral yapımında ihalesiz yöntem tercih edilirse, hangi şirketlerin hangi konsorsiyumda yer alacağına kadar detaylı bir çalışma yapıldığı belirtiliyor.

Santral yapımına ilişkin görüşülen ülkeler arasında ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Kore, Kanada ve Japonya yer alıyor. Nükleer santral yapımında kW başına 1.000 ile 1.800 dolar arasında değişen maliyet rakamları çıkıyor.  Ercan Baysal Ankara