· ŞUBE Giriş Sayfası

 BURSA ŞUBE

 
Şube Kapsamındaki İller:

 BALIKESİR   BURSA   ÇANAKKALE   YALOVA 
 

EMO Bursa Şubesi
Haber Bülteni
SAYI: 118

Tüm Sayılar

BASIN AÇIKLAMASI

 
Bir yanda elektrik faturasını ödeyemediği için elektriği kesilerek elektrik enerjisini kullanmak gibi en temel bir haktan mahrum edilen insanlar, diğer yandan sermayeye daha şimdiden aktarılan milyonlarca lira, bize özelleştirmelerin kimin yararına yapıldığını çok net ifade etmektedir.
 

BASINA VE KAMUOYUNA

Devletlerin temel görevi, yurttaşlarının temel gereksinimlerini karşılamak ve bu amaçla organizasyonlar ve düzenlemeler yapmaktır. En temel yaşamsal gereksinimlerden olan enerji bu niteliğinden dolayı haktır ve kamusal bir hizmet alanı olarak tarif edilir. Oysa enerjinin kamusal niteliği yıllardır uygulanan özelleştirme, kuralsızlaştırma (deregülasyon) ve serbestleştirme (liberalizasyon)  politikalarıyla yok edilmeye çalışılmaktadır. Bunu özellikle elektrik enerjisi  örneğinde incelediğimizde çok çarpıcı sonuçlarla karşılaşmaktayız.

Elektrikte liberalizasyon 4628 sayılı Elektrik piyasası kanunu ile hızlandırılmıştır.  Bu kanunla üretim özel sektöre açılmış ve kamunun elektrik üretim tesisleri yapması kısıtlanmıştır. Sermayenin kar hırsları, devletin teşvik ve yüksek fiyatlı alım garantileri vermesi, elektrik sunum fiyatlarını yükseltici etki yaparak ülkemizi Avrupa‘nın en pahalı 3. elektrik fiyatlarına sahip ülkesi konumuna getirmiştir. Bu gün sürecin devamı olarak devlete ait elektrik üretim santrallerinin özel sektöre devri için ihaleleri yapılmıştır.

Elektrik üretiminde özel sektörün payının artırılmasından sonra, 2007 yılından itibaren TEDAŞ‘a ait Elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesine başlanmıştır. Elektrik Dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesi,  Elektrik Piyasası Kanunu (EPK) ile birlikte değerlendirildiğinde, elektrik enerjisi sunumunun kamusal niteliğinin yok edildiği ve halkın elektrik enerjisine erişim hakkının güvencesizleştirildiği görülür.

• Dağıtım şirketlerini alan özel sektöre, EPK gereği gelir garantileri verilmektedir. Tüketim miktarı veya tahsilat miktarı düştüğünde, bunu telafi edecek zamları yapma hakkı verilmiştir. Kayıp-kaçak oranları düşürüldüğünde elde edilecek meblağ dağıtım şirketine doğrudan gelir olarak kaydedilecektir, tahsilat miktarı kapsamına sokulmayacaktır.

• Şehirlerde yol ve sokak aydınlatmaları için kullanılan elektrik bedeli Hazinece ödenmektedir.  Bu yolla da belli bir miktar gelir ayrıca garanti edilmiş olmaktadır.

• Dağıtım şirketi, enerji tedarikinde gerçeklesen maliyet değişikliklerinin tamamını üç ayda bir yapılacak revizyonlarla doğrudan tarifelere ve dolayısıyla tüketicilere yansıtacaktır. Ancak, belirlenen elektrik tedarik fiyatından daha düşük bir seviyeden elektrik tedarik ettiği takdirde aradaki farkı elde tutma hakkına sahip olacak, yani bundan böyle elektrikte asla indirim olamayacaktır. Tam da bu nedenle geçtiğimiz ay elektrik üretim maliyetleri düşmesine rağmen, yapılacağı söylenen indirim gerçekleştirilmemiştir.

• Dağıtım Şirketi, isletme verimliliğinin EPDK tarafından onaylanmış olan hedeflerin üstüne çıkarılmasıyla ortaya çıkan ek geliri elde tutma hakkına sahip olacaktır ki bu yolla dağıtım şirketi, daha düşük ücretle ve daha güvencesiz işçi çalıştırması için teşvik edilmektedir.

• Dağıtım şirketinin yapması gereken yatırımlar için harcamalarının, EPDK onaylı tarifelerin içine dahil edilmek suretiyle, dağıtım şirketine zaman içerisinde geri kazandırılacağı taahhüt edilmiştir.  Yani elektriğe yapılacak zamlarla.

Tüm bu hususlar özelleştirme idaresi tarafından hazırlanan bilgi dokümanında yer almakta ve Elektrik Piyasası Kanununda ve yönetmeliklerde tanımlanmaktadır.

Dağıtım ve kamuya ait elektrik santrallerinin özelleştirilmesi sonrası 2015 yılından itibaren tam bir liberalizasyona geçilmiş olacaktır. Yukarıda ki bilgiler ışığında rahatlıkla söyleyebiliriz  ki bu durum vatandaşa daha yüksek elektrik fiyatları şeklinde yansıyacaktır. Hali hazırda yüksek elektrik fiyatlarının toplumu iki türlü yoksullaştırıcı etkisi gözden kaçırılmamalıdır. Sanayide üretim maliyetlerini artırıcı etkisi yüzünden, maliyetleri dengelemek amacıyla düşük ücret uygulamalarını süreklileştirir ve zaten düşük ücretle çalışanların bütçelerinde daha fazla gider yaratır. Bunun yanı sıra bu politikaları uygulayan ülkelerde yaşandığı üzere, ülkemizin şehirlerinde de elektriksiz yoksul mahalleler, okullar, hastaneler hayatımızın bir parçası haline gelebilecektir. Kaybettiğimiz kamusal haklarımız,  yardım derneklerinin lütufları ile siyasi rantlar karşılığında bize "iyilik" olarak sunulmaya çalışılması da sürpriz olmayacaktır.

Dağıtım şirketlerinin özelleştirme süreci hızla devam etmektedir. Bölgemizde hizmet veren UEDAŞ‘ın  ihalesi de bu kapsamda gerçekleştirilmiştir.

17 şubat günü yapılan ihaleyi kazanan Limak A.Ş. ‘ye UEDAŞ yakın bir zamanda devredilecektir. Ancak daha devir teslim işlemleri tamamlanmadan UEDAŞ‘ da yaşananlar özelleştirmenin yıkıcı etkileri konusunda ipuçları vermektedir.

UEDAŞ ‘da hizmet alım ihalelerinin tamamı durdurulmuştur. İptal edilen ihaleler arasında sayaç okuma, kesme- açma gibi hizmetleri yürüten taşeron şirketin ihalesi de dahildir. Bu taşeron şirketin çalışanı olan yüzlerce işçinin gelecekleri ise şirketi devralacak olan Limak A.Ş ‘nin kararına bağlıdır.

UEDAŞ‘ da 1400 olan güvenceli çalışan sayısı emekliliği gelen personel psikolojik baskı ve çoğu gerçekleştirilmeyecek vaatlerle emekliliğe sevk edilerek 800‘ e indirilmiştir. Emeklilik işlemlerinin devir işlemi gerçekleştirilmeden yapılması ise bir yandan Limak A.Ş ye az personel ile çalışma böylece çalışan maliyetlerini düşürmesi sağlandığı gibi kıdem tazminatlarını devlete ödettirmektedir. UEDAŞ‘ da yürütülen bu operasyon da devletin üst düzey bürokratları da bütün bu süreci planlayarak ve uygulayarak kamu çıkarlarını korumak yerine yeni patronunun çıkarlarını korumaktadır.

Sadece güvencesiz bir çalışma hayatı yaratmak adına elektrik gibi işçi sağlığı ve iş güvenliğinin önemli olduğu bir alanda emekliye zorlanan personel yetişmiş iş gücünü de ortadan kaldırmakta ve hizmet kalitesi düşerken iş kazalarının da artmasına sebep olacaktır.

Bir yanda elektrik faturasını ödeyemediği için elektriği kesilerek elektrik enerjisini kullanmak gibi en temel bir haktan mahrum edilen insanlar, diğer yandan sermayeye daha şimdiden aktarılan milyonlarca lira, bize özelleştirmelerin kimin yararına yapıldığını çok net ifade etmektedir.

Ülkedeki egemenlerin yılarca sürdürdüğü özelleştirme balonu sönmüştür. Tekel işçilerinin tüm ülke halkına özelleştirmenin güvenceli ve insanca bir yaşamdan mahrum edilen emekçiler olduğunu göstermiştir. Özelleştirme ve piyasalaştırma uygulamalarının en temel yaşamsal hizmetlere ulaşamayan bir halk yarattığını, İstanbul‘ da elektrik faturasını ödeyemediği için elektriği kesilen ve aydınlanmak için mum yakan ve mumdan çıkan yangından kurtulamadığı için can veren felçli anne tüm ülkeye göstermiştir.

Bugün hepimizin yükseltmesi gereken talep; enerjinin kamusal bir hizmet olarak sunulması, en temel haklardan biri olarak insanca yaşamaya yetecek enerji miktarına erişiminin güvence altına alınması ve enerji çalışanlarının güvenceli bir iş ve insanca yaşam koşullarına sahip olacağı ‘gerçek bir kamulaşma‘  talebidir.

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI BURSA ŞUBE