GÖRÜŞ / RAPOR

TMMOB

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI

40. GENEL KURULU

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ MESLEK DALI KOMİSYONU

08 Nisan 2006

EMO’ya kayıtlı Bilgisayar Mühendisleri 39’uncu Dönem EMO Genel Kurulu’nda kabul edilen MEDAK Yönetmeliği çerçevesinde çalışmalarına başlamış, Bilgisayar Mühendisliği Meslek Dalı Komisyonu oluşturulmuş, bilişim sektörünü ve EMO Bilişim Raporu’nu çalışanların örgütlülüğü bakış açısıyla ele alarak aşağıdaki saptamalarda bulunmuştur.

Bilişim sektörü de diğer tüm sektörler gibi ülkenin genel ekonomik, siyasi, sosyal ve Avrupa Birliği politikalarının etkisindedir ve bu etkileşim çalışanların örgütlülüğü, birlikteliği ve dayanışması yerine aşırı rekabetçi, sınıflandırıcı ve bireyciliğe dayanmaktadır.

Bilişim sektöründe bugüne kadar yapılan düzenlemeler, E-imza Yasası, Bilgi Edinme Yasası, Bilişim Suçları ve benzeri gibi teknik düzenlemelerin hukuki altyapısını oluşturmanın ötesine geçememiş, çalışanların haklarını içeren hiçbir yasal düzenleme yapılmamıştır.

Bilişim sektörü düzenleme yapılması gereken en kritik sektördür. Birçok gelişmenin tetikleyicisi, lokomotifi olabilecek potansiyele sahiptir. Bu nedenle bu alana ayrılan kaynak ve ödeneklerin de konusunda uzman olan Bilgisayar Mühendisleri tarafından yönetilmesinin sağlanması önemlidir.

Bilişim sektörüne 1984 yılından itibaren atılmaya başlayan Bilgisayar Mühendislerinin büyük bir kısmını ücretli çalışanlar oluşturmaktadır. Ücretli çalışanların koşulları her geçen yıl sermaye otorite lehine dengesizleştirmektedir. Proje bazda çalışan bilgisayar mühendisleri ise genel sağlık hizmetlerinden bile faydalanamayan, sigortasız, ucuz ve ihtiyaç halinde iş gücüne dönüşen elemanlar olmaktadır.

Akademik ortamda çalışan Bilgisayar Mühendisleri bilimsel araştırmalara zaman ayıramaz hale getirilmekte, ücretleri düzenlenememektedir. Kendi işlerinde çalışan meslektaşlarımız ise ürettikleri ürün ve hizmetlerin kalitesini belgeleyememekte, başka alanlardan gelen kişilerin ürün ve hizmetleriyle rekabet etme güçlüğü yaşamaktadır.

Görev tanımlarının ve meslek alanlarının netleştirilememesi, bu alanda yasal düzenlemeler yapılmasını zorlaştırmaktadır. Bilgisayar Mühendisleri firmaların araştırmaları projeleri kapsamında devletten almış olmuş oldukları ödeneklerin kötü kullanılmasına alet edilmektedirler.

İlgisiz şekilde kullanılan ödenekler Bilgisayar Mühendislerinin kalitesiz ve güven vermeyen yazılım geliştirmeye zorlanmaları ve mesleki ahlakı bozmaktadır. Hiçbir mühendis kendi ürününden memnun değildir, kendi ürününü kullanmayı genellikle reddetmektedir. Bilişim ihalelerine verilen tekliflerde ve sunulan projelerde Bilgisayar Mühendislerinin imzası gerekirken bu gerek şart olarak aranmamaktadır.

Bilgisayar Mühendisleri ürün geliştirmekten daha çok, var olan yazılımları kullanmaya, var olan ürünleri kullanmaya zorlanmaktadır. Bu dış yazılımlara bağımlılığı artırmakta, ulusal yazılım sektörünün gelişimini engellemektedir.

Bu koşullar bazı meslektaşlarımız ülke dışında yaşamayı zorunlu hale getirmiş ve beyin göçünü hızlandırmıştır. Tüm bu durumlara ek olarak yetkin mühendislik kavramıyla birlikte mühendislik eğitimi alan, ama diplomalarında mühendis unvanı olmayan, tırnak içinde mühendisler mezun olduktan birkaç yıl sonra stajyer olarak çalışmak zorunda kalarak ucuz iş gücü olarak kullanılacaklardır.

Eğitim politikalarının yeniden gözden geçirilmesi, üniversite kadrolarının dengeleri bir şekilde güçlendirilmesi ve araştırma desteklerinin artırılması gibi olumlu yöntemler ile gelişen mühendislerin bilgi düzeyinin artırılması yerine mezun olan öğrencilerin önüne engeller konularak eleme yoluna gidilmesi, üstelik bu elemenin kriterlerini kimler, hangi kuruluşlar tarafından belirleneceğinin belirsizliği mesleğimizin geleceği açısından ciddi sorun oluşturmaktadır.

Bilişim sektörünün ürün, marka sertifikası sektörüne dönüşmesini önleyici adımlar EMO tarafından atılmış olmasına karşın, iş ilanlarında hala ürün marka sertifikaları aranır nitelikler arasında yer almaya devam etmektedir.

1980’li yıllarda sınırlı sayıdaki Bilgisayar Mühendislikleri bölüm sayısı bugün 55’e yaklaşmış ve mezun sayısı yılda 3 bini bulmuştur. Diğer yandan bu eğitimi veren üniversite sayısı, öğretim üyeleri sayısıyla karşılaştırıldığında önemli bir eğitmen açığı olduğu ve bu eğitmenlerin dağılımının dengeli olmadığı görülmektedir.

Hiçbir Bilgisayar Mühendisliği altyapısı olmayan özel üniversiteler teşvik edilmektedir. Yazılım Mühendisliği gibi gerçek anlamda bilimsel çalışma altyapısı ve insan kaynağına gereksinim duyan akademik birimler özel üniversiteler kapsamında birer mantar gibi türemektedir.

PARDUS gibi çok önemli bir proje hayata geçmiş olmasına rağmen kamu kurumları başta olmak üzere kullanımının yaygınlaşması için gerekli adımlar atılamamıştır. Halen tüm kamu kurumları, ulusal ve açık kaynak olmayan sistemleri kullanmakta ve yatırımlarını da bu yönde yapmaktadır. Ayrıca benzeri projelerin de ortaya atılması gerek ülke ekonomisi, gerekse ülkemizin bilişim politikalarının oluşturulması açısından önem taşımaktadır.

Tamamen ticari bir oluşum olan BSA ya da benzeri yapılar sektörü güçlendirmek yerine yabancı yazılım tekellerinin haklarını korumaktadır. Yurtdışından denklik koşulu aranmaksızın ucuz işgücü alımında en büyük tehdit bilişim sektöründe yaşanmaktadır. EMO’nun denetleme yetkisiyle bugüne kadar kontrol altında tutulabilmiştir. Ancak yeni yasal düzenlemelerle bu yetki kaldırılma sürecindedir. Bilgisayar Mühendisleri EMO’ya bağlı BM MDK içerisinde örgütlenmektedir. Ancak, her yıl 3 bine yakın mühendisin mesleğe adım atmasına karşın Oda’ya üye olanlarının sayısının bu rakama göre çok yetersiz olduğu düşünüldüğünde Bilgisayar Mühendisliğinin örgütlülüğünün son derece zayıf olduğu görülmektedir.

Bu durum göz önüne alındığında Bilgisayar Mühendislerinin BM MDK içerisinde örgütlenmelerine ağırlık vermek elzemdir. Bunun için yukarıda belirtilen tüm başlıklar altında mesleki ve sektörel örgütlenme faaliyetlerine hız verilmesi, başta büyük iller olmak üzere sektörün ve meslektaşlarımızın bulunduğu illerde BM MDK örgütlenmesi geliştirilmesi, gerektiğinde Bilgisayar Mühendisleri örgütlenmesine yönelik profesyonel Bilgisayar Mühendislerinin aktif rol alması,

EMO Genç üyesi olan veya yeni mezun olacak Bilgisayar Mühendisi adayları ile hızlı bir organik ilişki geliştirilmesi, Oda, Merkez ve şube yönetimlerinin Bilgisayar Mühendislerinin EMO içinde örgütlenmelerinin desteklenmesinde kolaylaştırıcı ve ön açıcı olması,

Şimdiye kadar yapılan çalışmaların BM Dergi, BM MDK, BM MEDAK gibi ve benzeri yeni bir yaklaşımla tekrar ele alınması, küskün Bilgisayar Mühendislerinin yeniden Oda’ya kazandırılması,

Bilgisayar alanında gerek duyulan bilirkişilik ve eğitim hizmetlerinin Bilgisayar Mühendislerince yerine getirilmesi,

 BM örgütlenmesinde EMO’nun hukuki desteği sağlaması, örgütlenme deneyimini aktarması,

Bilgisayar Mühendislerini ilgilendiren konularda kurumlarla, üniversiteler, YÖK, TÜBİTAK, KOSGEB ve benzeri yapılacak yazışmalarda resmiyet kazanmış komisyon görüşlerinin ve taleplerinin iletilmesine yardımcı olunması gerekmektedir.

Bilgisayar Mühendisliği örgütlülüğünün güçlenmesi ve kurumsallaşması mesleki alanları düzenlemek ve korumak, çalışan meslektaşların haklarını aramak için tek yoldur. Bilgisayar Mühendisleri kendi meslekleri için bir şey yapmadıkça gelecekleri ve meslekleriyle ilgili karar ve kanunları çalışma alanımızla yeterli bilgiye sahip olmayan, başka amaçlar doğrultusunda çalışan sivil toplum örgütleri, devlet makamları ya da başka meslek örgütleri ortaya koyacaktır.

BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ MESLEK DALI KOMİSYONU ÜYELERİ

Mehmet YAZICI, Onur GÜNDURA, Mehmet KIŞ

8 Nisan 2006