YAPI ELEKTRONİK SİSTEM ve TESİSATLARINA AİT MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ  İŞLETME SORUMLULUĞU YÖNERGESİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Uygulama ve Tanımlar

Amaç

Madde 1 — Bu Yönerge; yapılarda ve yapı çevresinde tesis edilecek, yapı elektronik sistemleri ve tesisatlarında, can ve mal güvenliğinin sağlanması, ekonomik kayıpların önlenmesi için gerekli işletme hizmetleri ile bu hizmetlerin yürütülmesini üstlenen işletme sorumlusu mühendisin, görev, yetki ve çalışma yöntemlerini düzenlemek amacı ile hazırlanmıştır.

Kapsam

Madde 2 — Bu Yönerge, Yapı elektronik sistem ve tesisatlarının işletme sorumluluğunu üstlenen mühendislerin, 1 Temmuz 2012 tarih ve 28340 sayılı resmi gazetede yayınlanmış olan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Yapı Elektronik Sistem Tesisatlarına ait Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde görev, yetki ve yükümlülüklerine ilişkin düzenlemeleri kapsar.

Hukuki Dayanak

Madde 3 — Bu Yönerge, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Kanunu hükümlerine ve 01.07.2012 tarih ve 28340 sayılı Resmi Gazete`de yayınlanarak yürürlüğe giren Yapı Elektronik Sistemleri Ve Tesisatlarına Ait Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır. 

Tanımlar

Madde 4 — Bu Yönergede geçen:

a) TMMOB: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğini,

b) EMO: Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odasını,

c) EM: Elektrik, Elektronik, Elektrik Elektronik Mühendisleri ile Lisans Diploması Yüksek Mühendis olanları,

d) İşletme: Alçak gerilim elektrik tesislerindeki Güvenlik, Görüntü, Yangın Algılama, Haberleşme ve Elektronik Konfora yönelik tesislerin enerjili veya enerjisiz kısımları,

e) İşletme Sorumlusu: EMO tarafından belgelendirilmiş, yapı elektronik sistemleri ve tesisatlarında teknik konulardan sorumlu EM`yi,

f) İşveren: Mühendislik hizmetlerini alan yapı sahibi, tesis sahibi veya işin yüklenicisi gerçek ve tüzel kişileri,

ı) İşletme personeli: İş yerinde mevcut, işletme ile ilgili görevler üstlenmiş ya da üstlenecek olan, işveren tarafından belirlenmiş ve görevlendirilmiş teknik personeli,

i)İşletme sorumluluğu hizmetleri: Bu Yönergede tanımlanan işletmede elektronik sistem çalışma sürekliliğinin sağlanması için tesisatlarda gerekli araç ve gereçler ile tesisat bileşenlerinin işler halde bulundurulması, gerekli test ve bakımlarının yaptırılması, güvenlik önlemlerinin alınması, tesis kontrol ve bakım sorumlulukları ile ilgili konularda işletme sahibine rapor verilmesi hizmetlerini,

j) Endüstriyel elektronik sistemleri: Endüstriyel tesislerde ölçme ve veri değerlendirmeyi,

k) Elektronik haberleşme sistemleri: Yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre tesis edilen her tür ve kapasitedeki görsel, işitsel ve verisel elektronik haberleşme sistemi ile anten ve tesisatları,

l) Güvenlik elektroniği sistemleri: Yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre tesis edilen soygun ve hırsız algılama ve uyarma sistemleri, yapı içinde ve yapı çevresinde yapı risk grubuna göre tesis edilmesi gereken tüm güvenlik algılayıcıları, kapalı devre kamera, geçiş kontrol, elektronik kilitler gibi elektronik güvenlik unsurlarının yer aldığı can, mal, bilgi, belge güvenliği amaçlı sistemleri,

m) Yangın algılama ve uyarma elektronik sistemleri: Yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre tesis edilen yangın algılama ve uyarma sistemleri, yapı içinde ve yapı çevresinde yapı risk grubuna göre tesis edilmesi gereken tüm yangın algılayıcıları, elektronik güvenlik unsurlarının yer aldığı can ve mal güvenliği amaçlı Güvenlik Elektroniği sistemlerini,

n) Yapılarda konfora yönelik elektronik sistemler: Yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre tesis edilen insan yaşamını kolaylaştırmak amacıyla yapılardaki; yazılım, ses, ışık, aydınlatma, ısı, nem, hava kontrolü vb. elektronik sistemleri,

o) Yapı: Karada sürekli veya kesintili, resmi veya özel, yer altı ve yer üstü inşaatı ile bunların ilave değişiklik ve tadilatlarını içine alan sabit tesisleri,

ö) Yapı risk sınıfları: Oda tarafından aşağıda belirlenen yapı risk sınıflarını,

1) Yüksek riskli yapılar: En az bir "İşletme ve bakım sorumlusu" mühendis çalıştırması gereken, yangın algılama-uyarma, güvenlik, haberleşme, konfora yönelik ve/veya endüstriyel elektronik sistem tesisatlarına sahip, insanların toplu olarak yaşadığı veya geçici süreli bulunduğu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kapsamı belirlenen beşinci sınıf yapılar,

2) Birinci derece riskli yapılar: İşletme ve bakım sorumlusu mühendis çalıştıran ya da serbest mühendislik hizmeti alan, yangın algılama-uyarma, güvenlik ve haberleşme elektronik sistem tesisatlarına sahip, insanların toplu olarak yaşadığı veya geçici süreli bulunduğu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kapsamı belirlenen 3 B grubu ve dördüncü sınıf yapılar ile akaryakıt ve gaz istasyonları,

3) İkinci derece riskli yapılar: Yangın algılama-uyarma, güvenlik elektronik sistem tesisatlarına sahip, insanların toplu olarak yaşadığı veya geçici süreli bulunduğu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kapsamı belirlenen, akaryakıt ve gaz istasyonları  hariç 3 A grubu yapılar, ikinci ve birinci sınıf yapılar,

p) Yapı sınıfları: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından her yıl mimarlık hizmetlerine esas olan sınıfları,

r) YEST (Yapı Elektronik Sistem ve Tesisatları): Elektronik sistemlerde iletken, yarı iletken, direnç, kondansatör, indüktans, vakum tüpleri gibi alt bileşenlerle ve mikro ölçekli yapılarla imal edilen bileşenlerin ve bu bileşenlerin montajıyla meydana gelen aygıtların, kablolu, optik lif, tel kablo veya elektromanyetik dalgalarla analog ya da sayısal yöntemlerle birleştiği ve etkinleştiği; yapı veya yapı dış sahasında güvenlik, konfor, bilgi akışı, ses, görüntü gibi işlevleri yerine getiren yangın algılama ve uyarma sistemi, güvenlik elektroniği sistemleri, elektronik haberleşme sistemleri, yapılarda konfora yönelik elektronik sistemleri ve tesisatları,

s)Belge: EMO tarafından belirlenen uygulama esaslarına göre düzenlenmiş ve Oda tarafından verilen gerekli eğitimi almış İşletme Sorumlusu EM‘ye verilen İşletme Sorumluluğu Belgesini,

t) İşletme Sorumluluğu sözleşmesi: Bu yönergenin ekinde bulunan ve İşletme sorumlusu yetkili EM ile işveren arasında düzenlenmiş ve EMO onayı ile yürürlüğe girecek olan sözleşmeyi

ü) SMM: Serbest Müşavir Mühendisi,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

İşletme Sorumluluğu Koşulları

Madde 6 — İşletme sorumluluğu koşulları şunlardır.

a) İşletme sorumluluğunu üstlenecek EM‘ lerin, EMO tarafından verilen "Yapı Elektronik Sistem ve Tesisatlarına ait Mühendislik Hizmetleri İşletme Sorumlusu" belgesine sahip olmaları gerekmektedir.

b) İşletme sorumluluğu,

1)Yüksek riskli yapılarda, tam gün ve tam yıl esasına göre çalışan belge sahibi yetkili EM‘ ler tarafından üstlenilir.

2) Birinci derece riskli yapılarda, tam gün ve tam yıl esasına göre çalışan belge sahibi yetkili EM‘ ler tarafından üstlenilir. Ancak işletmelerde yeterli ya da bu niteliklere sahip EM‘ nin bulunmaması durumunda bu hizmet EMO tarafından yılsonuna kadar geçerli olmak üzere verilen SMM Belgesi ve Yapılarda Elektronik Sistem Tesisleri İşletme Sorumlusu Yetkilendirme Belgesi sahibi olan yetkili mühendisler tarafından EMO onaylı işletme sorumluğu sözleşmesi ile üstlenilebilir. 

3) İkinci derece riskli yapılar: İşletme sorumlusu çalıştırmak veya hizmet alımı işverenin isteğine bağlıdır.

İşletme Sorumlusunun Yükümlülükleri

Madde 7 — İşletme sorumlusunun yükümlülükleri şunlardır:

a) Bu yönetmelik kapsamındaki kamu, özel ya da tüzel kişilere ait yapılarda elektronik sistem ve tesislerin işletme sorumluluğunu üstlenmiş olur. 

b) Görevi üstlenmesini takiben sözleşme kapsamı içindeki yapılarda Elektronik Sistem ve Tesislerini denetler, tesislerin hali hazır durumda işletme yönünden kusur ve eksiklerinin bulunup bulunmadığını belirler ve durumu işletme sahibine rapor eder.

c) İşletme Sorumlusu işletme teknik personeline gerekli eğitimleri verir.

d) Yapı elektronik sistem tesislerine ait son durum projelerinin işletmede bulunmasını ve projelerin güncellenmesini sağlar.

e) YEST Mühendislik Hizmetleri yönetmeliği kapsamında yapıda bulunan elektronik tesisatlar için bakım yönergeleri hazırlayarak işletme teknik personeli tarafından bakım yapılmasını sağlar. Bu tesisatları kuran firma ile işveren arasında zorunlu olan bakım sözleşmelerinin yapılmasını sağlar.

f) YEST araç ve gereçleri ile tesisat bileşenlerinin yetersizliği halinde durum işletme sorumlusu tarafından işletme sahibine raporlanır ve işveren tarafından yeterli duruma getirilmesi sağlanır. İşletme sorumlusu tarafından var olan YEST araç ve gereçleri ile tesisat bileşenlerinin bakımlarının, düzenli aralıklarla kontrol ve testlerinin yaptırılmasını sağlar.

g) Yapı veya işletmede görevli teknik personelin yönergelere ve iş güvenliği kurallarına aykırı davranışı sonucu doğacak iş kazası ve bunun sonuçlarından işletme sorumlusu sorumlu tutulamaz.

h) Sorumluluğu altındaki tesislerin periyodik bakımlarının işletme personeli tarafından yapılmasını veya yaptırılmasını sağlar.

i) Gerek gördüğünde ya da en fazla altı ayda bir tesisin durumuna, yapılacak çalışmalara, varsa sorunlara, çözüm önerilerini ve alınacak önlemlere ilişkin raporunu işverene verir.

j) İşletmenin sağlıklı çalıştırılmasının denetimini sağlar uygunsuzlukları ve önerilerini işverene rapor eder.

k)  Tesisteki can ve mal güvenliği için, gerekli görülen YEST araç ve gereçleri ile tesisat bileşenlerinin temini için hazırlanan teknik şartnamelere onay verir ve şartnameye uygunluğunu denetler.

İşletme Sahibinin Yükümlülükleri

Madde 8 — İşletme sahibinin yükümlülükleri şunlardır.

a) İşletme sorumlusunun görevlerini yerine getirebilmesi için gerek duyduğu imalatların ya da hizmetlerin yerine getirilmesini sağlamak, teçhizat ile ilgili bakım ve onarım işlerini yaptırmak, talep edilen güvenlik malzemelerini almak, işletme sorumlusunu görevin gerektirdiği ölçüde yetkili kılmak, işletme sorumlusu değişikliklerini EMO‘ya bildirmek,

b) İşletme sorumlusunun talimatları ve uyarılarının dikkate alınması ve uyulmasını sağlamak, işletme sahibinin yükümlülüklerindedir. 

Bu talimat ve uyarılara uyulmamasından kaynaklanacak her türlü kayıptan işletme sahibi sorumludur.

EMO‘nun Yükümlülükleri

Madde 9 — EMO‘nun yükümlülükleri şunlardır.

a) Bu Yönergede tanımlanan hizmetlerin yürütülmesinde EMO, kanun ve yönetmelikler ile belirlenen görev ve yetkilerini kullanarak bir yandan hizmetin yürütülmesindeki teknik gereklilikleri ve hizmet kalitesini sağlar. Diğer yandan sözleşmeyle hizmet alanın kaliteli bir hizmet alması ve aynı zamanda hizmet üreten üyesinin haklarının korunmasında gerekli gördüğü girişim ve müdahalelerde bulunur.

b) EMO Yönetim Kurulu, Şube Yönetim Kurulu önerileri doğrultusunda işletme sorumluluğuna ilişkin sayı, kapasite, bölge vb. konularda sınırlamayı belirler. İşletme sorumluluğu hizmetinin il sınırları bazında yapılması asıldır. Ancak Şube sınırları içerisinde kalmak kaydı ile Şube Yönetim Kurulu kararı ile düzenleme yapılabilir.

c) EMO Yönetim Kurulu, belge ve SMM hizmetlerine ilişkin işletme sorumluluğu hizmeti ücretlerini, her yıl belirleyerek yayınlar.

d) İşletme sorumlularının sicilleri, işletme sorumlusuna ve işletmeye ait formlar üzerinde ilgili EMO birimleri tarafından ayrı ayrı tutulur.

e) EMO, yapılarda elektronik sistem ve tesislerde işletme sorumluluğu hizmetini üstlenecek EM‘lere yönelik "YEST İşletme Sorumluluğu" eğitimlerini ve eğitim sonrası işletme sorumluluğu yetkilendirme belgesini düzenler, mevzuatına uygun olarak tanımlanan periyotlarda onayını yapar.

f) EMO her yıl işletme sorumluluğu belgesinin yenilenip yenilenmeyeceğine, işletme sorumlusunun düzenlediği raporlara, yıl içinde katıldığı meslek içi eğitim kurslarına ve mühendislik etik kurallarına uyulup uyulmadığına bakarak karar verir.

g) Belgelerin verilip verilmemesinde ya da yenilenip yenilenmemesinde son karar organı EMO Yönetim Kuruludur.

h) EMO Yönetim Kurulu gerek gördüğü yerlerde işletme sorumluluğu meslek içi eğitim programlarını düzenler.

İşletme Sorumluluğunun Geçici Süreli Devri

Madde 10 — İşletme sorumlusu, sorumluluklarını bir başka belge sahibi EM‘ye sağlık, askerlik görevi, yurt dışı seyahati ve benzeri geçerli ve zorunlu nedenlere dayanmak kaydı ile geçici bir süre devredebilir. Ancak bu talebin ve yeni sorumlunun işletme sahibince kabul edilmesi ve düzenlenecek devir protokolünün EMO tarafından onaylanması gerekir.

İşletme Sorumluluğunun Sona Ermesi

Madde 11 — İşletme sorumluluğu aşağıdaki durumlarda sona erer.

a) İşletme sorumlusu EM‘nin çalıştığı işletmeden ayrılması ya da görev değişikliği,

b) İşletme sorumlusu SMM üye tarafından sözleşmenin fesih edilmesi,

c) İşletme sorumlusu üyeye EMO tarafından geçici ya da daimi meslekten men cezası verilmesi,

d) İşletme sorumlusunun sağlık sorunları, askerlik ve benzeri nedenlerle sorumluluğunu yerine getirecek koşulları kaybetmesi,

e) İşletme sahibinin, işletme sorumlusu ile arasındaki sözleşmeyi feshetmesi,

hallerinde işletme sorumluluğu sona erer ve EMO‘ ya bildirilir.

İşletmenin faaliyetini sürdürmesi durumunda, işletme sahibi tarafından hemen yeni bir işletme sorumlusu belirlenerek EMO‘ ya bildirilir, gerekli işlemler yerine getirilir.

İşletme sorumlusunun belge alma koşullarını yitirmesi halinde işletme sorumluluğu sona erer. EMO bu durumu işletme sahibine ve YEST ile ilgili yetkili kuruluşa yazılı olarak bildirir, işletme sahibi yeni işletme sorumlusunu belirleyerek EMO‘ya bildirir.

Meslek İçi Eğitime Katılım

Madde 12 — İşletme sorumluluğu hizmetinin önemi ve özelliği açısından Yapılarda Elektronik Sistem ve tesislerde işletme sorumluluğu üstlenecek yetkili EM‘ler, EMO Meslek İçi Sürekli Eğitim Merkezi (MİSEM) tarafından düzenlenen meslek içi eğitim seminerlerine katılarak Yetkilendirme Belgesi almak zorundadır.

Daha önce bu eğitime katılmış olan üyelere EMO tarafından belgeleri verilir.

Belge Verilmesi

Madde 13 — Yapılarda Elektronik Sistemler ve tesisleri işletme sorumluluğu belgesi aşağıdaki koşullarda verilir:

İşletme sorumlusu EM;

a) Üyelik yükümlülüklerini düzenli olarak yerine getirmesi,

b) EMO tarafından kısıtlanmamış olması,

c) EM‘ nin, meslek disiplinine bakılmaksızın not durum belgesi incelenerek Lojik Devreler, Otomatik Kontrol, Mikroişlemciler, Antenler, Elektronik ve Devreleri, Sinyal İşleme veya Modülasyon, Optik İletişim ile Yüksek Frekans Tesisleri derslerinden en az 3‘ ünü alan veya Yönetmeliğin yayınlandığı tarihten önce YEST Yönetmeliği kapsamındaki hizmetleri ürettiğini belgeleyen ve EMO tarafından verilen ilgili eğitimi almış olması,

d) YEST yönetmeliğinin yayınlandığı tarihten önce; Elektrik 1kV altı ve üstü SMM hizmetleri ile 1kV altı SMM hizmetleri ürettiğini belgelemesi halinde,

e) Aşağıdakilerden en az birini yerine getirmek,

1)SMM olarak çalışıyorsa, EMO‘dan yılsonuna kadar geçerli Elektrik 1kV altı tesisler SMM belgesi almış olması,

2) Kamu veya Özel sektörde ücretli çalışıyorsa, tam gün ve tam yıl esasına göre çalıştığını belgelemesi,

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Son Hükümler

Geçici Madde 1 — Bu Yönergenin yayınlandığı yıl içinde yayınlanma tarihine kadar gerçekleştirilen hizmet sözleşmeleri yılsonuna kadar geçerlidir. Bu sözleşmelerin yenilenmesi aşamasında bu yönerge hükümlerine uyulur.

Yürürlük

Madde 14 — Bu yönerge, EMO Yönetim Kurulunun 11.04.2014 tarih ve 43/67 sayılı toplantısında kabul edilmiştir. Bu yönerge sözleşmelerle birlikte 1 Temmuz 2014 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 15 — Bu Yönerge hükümlerini, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu yürütür.

EMO MEVZUAT LİSTESİ