BASINDAN SEÇTİKLERİMİZ

İktidar, yapmak istediği yasal düzenlemeleri toplumun gözünden kaçırmak istediğinde, birbiri ile ilgisi olan olmayan birçok konuda, çok sayıda değişikliği bir araya getirip adeta bir bulamaç halinde bir torba yasa olarak Meclis`e getiriyor.

Bu torba yasa paketlerinin içerdiği düzenlemeleri birbirlerinden ayrıştırmak, aynı konuda olanları bir araya getirmek ve neyin, niye değiştiğini anlamak, kavramak zaman alan, sıkıcı ve yorucu bir iş. Konularında uzman olanların bile; yapılan ve yapılmak istenen değişiklikleri kavrayıp takip etmesi, kolay olmasa da baş edilemeyecek bir sorun değil. Emek ve meslek örgütlerinin de yasal düzenlemeleri ve değişiklikleri takip edebilecek, çarçabuk yorumlayabilecek, anlamlandırabilecek, deşifre edecek kadrolar yetiştirmesi gerekiyor.

MADEN FAALİYETLERİ DURMASIN İSTENİYOR

Çok sayıda AKP milletvekilinin imzaladığı adı "Elektrik Piyasası Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" olan teklif 46 maddeden oluşuyor. Teklifte 3213, 4646, 4734, 5346, 5686 sayılı kanunlar, 6446 sayılı Maden Kanunu, Kamu İhale Kanunu, Doğal Gaz Piyasası Kanunu, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına ilişkin Kanun, Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanunumda değişikler öngören ve 5 Ekim 2020`de TBMM`ye sunulan teklifin, jet hızıyla 12 Ekim haftasında ilgili komisyonda görüşülmesi ve hızlı bir şekilde Genel Kurul`a gelmesi bekleniyor. Teklif doğal gaz sektöründe devir işlemlerini KDV`den muaf kılan, şirketlere yönelik bir vergi istisnası ile başlıyor. 7.madde de, dağıtım şirketlerinin görevleri kapsamındaki birçok hizmeti, yerel yönetimlerin sırtına yıkmasına imkan verecek düzenlemeler var. Teklifin 3. maddesinde önerilen değişiklikle; "Mevcut maden işletmelerine, ruhsat sürelerinin uzatılması için yaptıkları ancak başvurularının değerlendirilmesi sonuçlanmamış olan sahalarda on iki ayı geçmemek üzere çalışma izni verilmesi" öngörülüyor. Bu düzenleme ile her şekilde ruhsat süreleri uzatılacağı için, her ne pahasına olursa olsun, sahada faaliyet durmasın deniliyor. Madencilikle ilgili diğer düzenlemelerle ile de, şirketlerin vergisel yükümlülükleri hafifletiliyor.

VERİMLİLİK ARTIŞI DESTEKLENMELİ

Teklifin bir çok maddesi elektrik üretim, iletim, dağıtım ve satışıyla ilgili değişiklikleri kapsıyor. Elektrik Piyasası Kanunu, ilk yürürlüğe girdiği 2001 yılından bu yana sürekli değiştirilmiş ve 40 değil adeta 140 yamalı bohça olmuştur. Teklifle, yatırımcılara yeni avantajlar getirilmektedir. Oysa, Türkiye`de ihtiyacın çok üzerinde bir elektrik üretim kapasitesi bulunmaktadır. Bu nedenle, yeni yatırımlar toplum çıkarlarını öngören kamusal bir planlama dahilinde yapılmalıdır. Yeni yatırım yapılmasına izin vermek yerine, var olan üretim tesislerinden verimli bir şekilde elektrik üretilmeli, üretim tesisleri, iletim ve dağıtım hatlarında iyileştirmeler yapılmalıdır. Hepsinden önemlisi, elektrik tüketen sanayi kuruluşlarında verimlilik artışına destek verilmesini sağlayacak mekanizmalar oluşturulmalıdır.

Bu teklif ile yapılan değişikliklerle sektörde faaliyet gösteren özel şirketlere kamu kaynaklarından sağlanan kolaylık ve avantajlara devam edilmesi amaçlanmaktadır. Böylece, "atık lastik yakılmasını biyoyakıt olarak değerlendiren", rezervuar alanı 15 kilometrekareden küçük diye , yüzlerce MW güçteki barajlı hidroelektrik santralların YEKDEM`den yararlanmasına imkan veren ve bütünüyle şirketlere haksız kazanç sağlama aracı haline dönüşmüş YEKDEM uygulaması, bütün çarpıklığı ile sürecektir. Teklifin 37. maddesinde, "üretim faaliyetinde bulunan önlisans veya lisans sahibi özel hukuk tüzel kişilerinin önlisans veya lisansa konu faaliyetlerine ilişkin taşınmaz temini talepleri kurum tarafından değerlendirilir ve uygun görülmesi halinde kurul tarafından alınan kararlar, kamu yaran karan yerine de geçer ve herhangi bir makamın onayına tabi değildir" denilmektedir. Bu hukuk dışı ifade, EPDK`yı tüm kurumların üzerine çıkarmayı öngörmektedir.

AÇIKLANMASI GEREKEN BİR MADDE

Teklifin 9.maddesine göre "ETKB ve bağlı/ilgili kuruluşlarının yurt dışında kurulu şirketlerin Türkiye`deki yeniden yapılanmalarına, Türkiye`de kurulacak şirketlerin yurt dışında kurulmuş şirketlerin her türlü haklarını devr alabilecekleri, bu süreçlerde her türlü vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerden istisna olacakları düzenlemesi yer almaktadır. Bu şirketler, Devlet İhale kanunu, Kamu İhale kanunu, Türk Ticaret Kanunu kuruluş, tescil, nakdi sermaye ve kanuni yedek akçeye ilişkin tüm hükümlerinden, personel alımına ilişkin mevzuat düzenlemelerinden muaf tutulacaklardır. Bu hali ile Cumhurbaşkanlığı kararıyla kurulacak olan petrol, doğal gaz, madencilik şirketlerinin her türlü denetim mekanizmasından ve yükümlülüklerden uzak şekilde Türkiye`de faaliyette bulunmaları sağlanmış olacaktır. İktidarın ,her türlü kamusal denetimin dışına çıkarılan bu şirketlerin hangi amaçlar için kurmak istediği açığa çıkarılmalıdır.

SONUÇ

Teklif yurttaşların enerji gereksinimlerinin karşılanmasına yönelik bir tek madde içermemektedir. Aylardır sayıları katlanarak artan işsizlerin, çok düşük ve kısıtlı ücretlerle çalışmaya zorlanan emekçilerin, ölüm-kalım savaşı veren küçük üreticilerin, yaşam alanları daraltılan emeklilerin sorunları yok sayılmıştır. Önümüzdeki kış aylarında doğal gaza, elektriğe, suya, uzaktan eğitim için internete harcayacak parası olmayan milyonlar, kendilerini görmezden gelen, aç ve yoksullara itiraz etmeyi değil; susmayı ve itaat etmeyi öneren bu vurdum duymaz ve muhteris siyasi kadroları unutmayacaktır.

(birgun.net; 11.10.2020)