Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) 48. Dönem Yönetim Kurulu, Fukushima Nükleer Santral faciasının 13. Yıldönümü dolayısıyla basın açıklaması yaptı. Nükleer güç santrallarının yaklaşılmaması gereken ve mevcut olanlardan da bir an önce kurtulunması için yollar aranan elektrik üretim tesisleri olduğunun vurgulandığı açıklamada, “Fukushima nükleer felaketinin 13. Yılında; felaketin etkileri devam ederken, ülkemizde Akkuyu ve yeni nükleer güç santralları yapılmasının ülke yararına olmadığının altını çiziyor, tüm toplumu nükleer santral yapım girişimlerine karşı bir kere daha uyarıyoruz” denildi.
 

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI BASIN AÇIKLAMASI

FUKUSHİMA FELAKETİNDEN DERS ALMALI VE NÜKLEER GÜÇ SANTRALI GİRİŞİMLERİNİ SONLANDIRMALIYIZ!

13 yıl önce 11 Mart 2011 tarihinde Japonya`da deprem ve tsunami sonrası Fukushima Daiichi nükleer güç santralında meydana gelen nükleer felaketin etkileri halen devam etmekte, eriyen nükleer reaktör çekirdeklerindeki nükleer faaliyetler gibi suya ve toprağa halen radyasyon salınmaktadır. Japon hükümetinin tüm çalışmalarına karşın santral alanının temizlenmesinde bir ilerleme kaydedilememiştir. Dahası reaktör çekirdeklerinin soğutulması için kullanılan ve radyasyona maruz kaldığı için santral alanında depolanan suyun miktarı, çok fazla arttığı ve depolama alanı bulunamadığı için seyreltilerek okyanusa salınmaya başlandığı bilinmektedir.  Japon hükümeti maliyeti hızla artarak on milyarlarca dolara ulaşan kazanın etkilerini gidermeye çalıştıkları yönünde açıklamalara devam etmektedir. Ancak 2011 yılından bugüne kadar geçen 13 yılda santralın olduğu bölgenin eski haline dönebileceği yönünde herhangi bir işaret görülmemektedir.

Fukushima nükleer felaketi olarak anılan bu elim olay nükleer santralların bir arıza veya doğal afet sonucunda neden olabileceği telafi edilemez; insani, çevresel ve maddi hasarı Çernobil nükleer felaketinden sonra ikinci kez dünya kamuoyuna göstermiştir. Bunun yanında Ukrayna-Rusya savaşı da nükleer santralların bir çatışma sırasında isteyerek veya kaza ile füze ile vurulmasının bir atom bombası etkisi yaratabileceği olasılığını gözler önüne sermiştir.

Nükleer santralların barındırdığı riskin farkına varan ülkeler için nükleer güç santralları, yaklaşılmaması gereken ve mevcut olanlardan da bir an önce kurtulunması için yollar aranan elektrik üretim tesisleridir.

Dünyanın en güçlü lobilerinden biri olan nükleer lobi ise nükleer santral yatırımcıları ve yapımcılarının çıkarlarını ve kar hırsını öne çıkarmakta, nükleer santral güzellemesi yaparak bu yönde büyük çabalar harcamaktadır. Nükleer santrallar sera gazı salımlarının azaltılmasının tek aracı gibi gösterilmekte ve bu yolla nükleer santral yatırımlarının artması sağlanmaya çalışılmaktadır. Bunun yanında küçük modüler santrallar (SMR) gibi düşük gücü olan ama teknoloji, atık ve birim maliyet olarak büyük ve güçlü nükleer santrallardan farklı olmayan, henüz ticari bir örneği de bulunmayan nükleer santralların pazarlanması yönünde de ciddi bir kampanya yürütülmektedir.

Dünyada durum böyle iken ülkemizde yeni nükleer santral kurulması konusu yeniden gündemi meşgul etmeye başlamıştır. İnşaatı devam eden ve tamamı Rusya devlet şirketi Rosatom`a ait olan Akkuyu Nükleer Güç Santralı (NGS) birinci ünitesinin önümüzdeki yıl devreye gireceği propagandası yapılırken, bu santralın ilk reaktörünün üreteceği elektriğin % 70`ini kamu şirketi EÜAŞ`a 12.35 ABD cent/kwh (bugünkü kurla 3,95TL/kwh) bedelle satacağı ve bu bedelin elektrik fiyatları ortalamasını ne kadar artırabileceği hakkında yurttaşlara bilgi verilmemektedir. Bugün Türkiye piyasasında üretilen elektriğin ortalama satış fiyatının 2024 yılı için 2 TL/Kwh civarında olduğu ve Akkuyu NGS`den alınacak elektriğin bu fiyatın yaklaşık iki katı olduğundan da söz edilmemektedir. Rosatom`un talebi halinde bu birim fiyatın geçici bir süre ile 15.33 ABD cent/Kwh yani 4,9TL/Kwh) olabileceği bu fiyatın da 2024 ortalama piyasa fiyatından yaklaşık 2.5 kat fazla olduğu ve Rosatom şirketine daha ilk yıldan yaklaşık 28 milyar TL piyasa fiyatından daha fazla bedel ödeneceği bilgisi de verilmemektedir.

Neden aynı elektriğe bu kadar fazla ödeme yapılacağının hiçbir açıklaması yoktur. Akkuyu NGS`nin yapımına karar veren AKP iktidarını, bu durumu açıklamaya davet ediyor,  EÜAŞ tarafından yurttaşların vergileri neden bu Rus şirketine ihtiyaç olmayan elektrik için fazladan ödeniyor? sorusunu cevaplandırmaya çağırıyoruz.

Bütün bu gelişmelere ve gerçeklere rağmen, nükleer enerjiden elektrik üretmekte ısrarlı olan iktidarın,  iki, üç hatta dördüncü nükleer santral yapımı konusunda çalışmaları olduğunu, Sayın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı ilan etmiştir. Yine aynı şekilde Mersin İlinde kurulmakta olan Akkuyu NGS`nin sahibi Rusya Federasyonu devlet şirketi Rosatom`un en üst yöneticilerinden birinin "Türkiye ile ikinci nükleer santral konusunda anlaşma aşamasına gelindi; yapacağımız yeni nükleer santral muhtemelen Sinop`ta olacak" beyanatı da yeniden gündemin üst noktasına yerleşmiştir.

Türkiye`de elektrik talebi son üç yıldır yerinde saymakta olup, hatta 2023 yılında bir önceki yıla göre % 4.5 ekonomik büyüme rakamına karşın düşüş göstermiştir. Rosatom tarafından Sinop veya başka bir mahalde ikinci bir nükleer santral yapılması halinde bu iki nükleer güç santralının yıllık üretimi 80 milyar kwh`a yaklaşacaktır. Bu ise önümüzdeki yılların elektrik talebinin uzun süre % 20`sinin üzerinde bir orana tekabül edecektir. Almanya gibi nüfusu Türkiye`ye yakın ve sanayisi çok ileride olan bir ülke 2023 yılında yaklaşık 510 milyar kwh elektrik tüketmiştir. Dolayısıyla Türkiye`de 2023 yılında 320 milyar kwh olan elektrik tüketiminin önümüzdeki yıllarda astronomik bir oranda artarak 700-800 milyar kwh`e yükseleceği ve böylece nükleer enerjinin % 10 seviyelerinde olacağını söylemek aldatıcı olacaktır. 

Türkiye`de Rosatom`un sahip olacağı ikinci bir nükleer santralın yapılmasına izin verilmesi elektrik enerjisinde dışa bağımlılığı arttıracak ve ülkemizi elektrik enerjisi açısından doğrudan Rusya`ya bağımlı kılacak, Rus hegemonyası altına girme sonucunu doğuracaktır.

Fukushima nükleer felaketinin 13. Yılında;  felaketin etkileri devam ederken, ülkemizde Akkuyu ve yeni nükleer güç santralları yapılmasının ülke yararına olmadığının altını çiziyor, tüm toplumu nükleer santral yapım girişimlerine karşı bir kere daha uyarıyoruz.

Elektrik Mühendisleri Odası

48. Dönem Yönetim Kurulu

11 Mart 2024