|
Seçimler öncesinde elektriğe zam yapmadığını söyleyerek oy toplayan AKP Hükümeti, bu yılın başında yaptığı yüzde 20 zammın ardından zamları otomatiğe bağlama kararı almış ve bu kararını da kamuoyundan saklamıştır. Yüksek Planlama Kurulu’nun (YPK) 14 Şubat 2008 tarihli kararı, ancak dün (6 Mayıs 2008) Hazine’nin İnternet sitesi üstünden “kararın eki karar” şeklinde erişime açılmıştır. Elektrik Mühendisleri Odası 41. Dönem Yönetim Kurulu’nun enerjide otomatik fiyatlandırmaya ilişin bugün yaptığı basın açıklamasının tam metnine yazımızın devamından ulaşabilirsiniz.
Elektrikte özel üreticilerin fiyatları serbest, tüketicilerin fiyatları otomatik zamlı... KARABORSAYA GÜN DOĞDU Seçimler öncesinde elektriğe zam yapmadığını söyleyerek oy toplayan AKP Hükümeti, bu yılın başında yaptığı yüzde 20 zammın ardından zamları otomatiğe bağlama kararı almış ve bu kararını da kamuoyundan saklamıştır. Yüksek Planlama Kurulu‘nun (YPK) 14 Şubat 2008 tarihli kararı, ancak dün Hazine‘nin İnternet sitesi üstünden "kararın eki karar" şeklinde erişime açılmıştır. IMF‘ye verilen söz doğrultusunda elektrikte otomatik fiyatlandırmaya geçiş, ülkenin bugün bulunduğu koşullarda açık bir şekilde otomatik zamlara geçiştir. AKP Hükümeti döneminde kamuya enerji alanında yatırım yaptırılmazken, serbest piyasa mantığı içinde açıklanamayacak olan şirketlerin kar garantili elektrik üretme dayatmasına teslim olunmuştur. Otomatik fiyatlandırma kararıyla, yatırım yapmayarak elektrik fiyatlarının fahiş düzeylere çıkmasına neden olan şirketler lehine ikinci bir adım atılmaktadır. İlk adım Dengeleme ve Uzlaştırma sistemi denilen karaborsa ile atılmıştır. Bu karaborsada 2007 yılında kilovatsaat başına ortalama fiyat 19 Ykr‘yi aşmıştır. Serbest piyasa uygulamalarıyla yaratılan çarpık yapı sonucu oluşan fahiş fiyatlardan hayli memnun olan özel şirketlere, kamu üzerinden kaynak aktarımı dağıtım şirketleri üzerinden yürütülmektedir. Gelinen noktada bu yük kaldırılamaz boyuta ulaşırken, AKP Hükümeti‘nin "yeni yıl armağanı" olarak elektriğe yaptığı yüzde 20 düzeyindeki zam bile kısa sürede yetersiz hale gelmiştir. Ancak otomatik fiyatlandırmaya geçişin ardındaki temel neden kamunun bu yükü kaldıramaz hale gelmesi değil, dağıtım özelleştirilmelerinin yapılacak olmasıdır. Şirketlere sorunlu değil, kar garantili bir yapılanma teslim edilmek istenmektedir. Üstelik bu kamu elindeki dağıtım şirketlerinin borçlarının temizlenmesiyle de sınırlı değildir. Dağıtım özelleştirmeleri için öngörülen 5 yıllık geçiş süreci boyunca halkın cebinden şirketlere kar garantisi sağlanmaktadır. Kamu elindeki şirketlere maliyet bazlı denilen otomatik fiyatlandırma ile son kullanıcıya yansıyacak zamları yapmaları öngörülürken, şirketlerin üretimlerinde nedense maliyet bazlı fiyatlandırma değil, borsa sistemi devam ettirilmektedir. Bu borsa hep en yüksek fiyattan işlem gören bir borsa şeklinde yapılandırılmıştır. Özellikle yaz aylarına girmekte olduğumuz bugünlerde otomatik fiyatlandırmaya geçilmesi ayrıca dikkat çekicidir. Yaz aylarındaki talep artışıyla birlikte elektrik arzındaki sıkıntının daha da artacağı bugün her kesim tarafından kabul edilen bir gerçektir. Bu durum ülkedeki elektrik alanındaki yatırım açığı nedeniyle, DUY sistemi üzerinden tüketiciler aleyhine fiyatların daha da yukarı çıkmasına neden olacaktır. YPK kararına göre yalnızca son kullanıcıya yönelik fatura düzenleyen dağıtım şirketleri değil, BOTAŞ, TKİ gibi elektrik üretimine hammadde sağlayan kamu kuruluşlarının da fiyat artışlarının otomatiğe bağlanması söz konusudur. Dolayısıyla petrol fiyatlarındaki artışların Enerji Bakanı‘nın açıklamasına göre 6 ay sonra doğalgaz fiyatlarına yansıması durumuna son verilerek, BOTAŞ‘ın aylık olarak yeni zamlar yapması söz konusu olacaktır. Bu zamlarla birlikte zaten yüksek düzeyde seyreden elektrik üretim fiyatları daha da yükselecektir. Elektrik üretimindeki doğalgazın payı dikkate alındığında bu durumun tüketiciler açısından yaratacağı sonuç açıktır. Kararla birlikte EÜAŞ ve TETAŞ için de otomatik fiyatlandırma öngörülmesi, kamunun DUY‘daki fahiş fiyatlara müdahalesinin de ortadan kaldırılması anlamına gelmektedir. Bu durum zaten fahiş düzeye tırmanan fiyatların belli bir seviyede tutulmaya çalışılmasına dahi tahammül edilemediğini göstermektedir. Gelinen noktada enerji alanındaki açmazdan yalnızca konutlar değil, sanayi de büyük ölçüde etkilenecektir. Dünyadaki krizle paralel olarak düşünüldüğünde bu Türkiye ekonomisi açısından ağır sonuçlar yaratacaktır. Nitekim Merkez Bankası enerji fiyatlarıyla ilgili enflasyon açısından kaygısını her fırsatta dile getirmektedir. Hükümetin anlayışı ne serbest piyasa, ne de iddia edildiği gibi düzenlenmiş piyasa anlayışına uymaktadır. Öyle görünüyor ki, hükümetin düzenlemeden anladığı, başıboş ve kuralsız bırakılmış bir enerji piyasası yaratılması ve bu piyasa üzerinden yaratılan beklentilerin kamu kaynaklarıyla halkın sırtından karşılanmasıdır. Enerji alanında bir an evvel kamunun inisiyatifi aldığı ve yatırımları planlı bir şekilde gerçekleştirmeye başladığı bir döneme geçilmesi gerekmektedir. Acilen DUY denilen karaborsadan vazgeçilmeli, enerji alanında yaratılan tahribata son verecek çalışmalar kamu yararı perspektifi ile yeni baştan ele alınmalıdır. AKP Hükümeti, zamları otomatiğe bağlayarak, sorumluluktan kurtulamaz. Enerjinin kaliteli, sürekli ve ucuz bir şekilde sunulmasını sağlamak, neo-liberal uygulamalarla sermayenin değil, halkın yüzünü güldürecek uygulamalara yüzünü dönmekle mümkün olacaktır. Bunu sağlamak halkın oylarıyla iktidara gelen hükümetin öncelikli görevidir. ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI
41. DÖNEM YÖNETİM KURULU
07.05.2008
|
Tanıtım
ADANA ŞUBE
