YAZILI BASINDA ODAMIZ

THY ve Halkbank‘ın da hisseleri Türkiye Varlık Fonu‘na devrediliyor. Alınan kararların etkisiyle fonun 200 milyar liralık büyüklüğe ulaşması bekleniyor. Bu sayede projelere finansman desteği sağlanacak ve yeni istihdam alanları oluşturulacak. Varlık Fonu‘nun kâr etmeyen şirketleri satması beklenirken, gelir elde eden şirketleri ise tutması planlanıyor. Şirketlerdeki kârın tek bir çatıda toplanarak, yeni bir şirket kurulmasında veya gelecek vadeden bir şirketin satın alınmasında da kullanılabileceği ifade ediliyor.

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı‘nın Kamuyu Aydınlatma Platformu‘na (KAP) yaptığı açıklamada, "Özelleştirme kapsam ve programında bulunan THY‘nin yüzde 49,12 ve Türkiye Halkbank‘ın yüzde 51,1 oranındaki hisselerinin özelleştirme kapsam ve programından çıkartılarak gerekli izinlerin alınmasına müteakip Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 19 Ağustos 2016 tarihli Kanun uyarınca Türkiye Varlık Fonu‘na (TVF) devrine karar verilmiştir" denildi.

2 gündür gerçekleştirilen devir işlemlerinin ardından bu şirketlerde ne gibi gelişmeler yaşanacağı ise merak konusuydu. Şirketlerin geleceğini değerlendiren uzmanlar, bu şirketlerde tüm yönetim kademesinin Varlık Fonu tarafından belirlenebileceğini ifade ediyor.

YÖNETİMİ DEĞİŞTİRME YETKİSİ
Varlık Fonu‘nun kâr etmeyen şirketleri satması beklenirken, gelir elde eden şirketleri ise tutması planlanıyor. Şirketlerdeki kârın tek bir çatıda toplanarak, yeni bir şirket kurulmasında veya gelecek vadeden bir şirketin satın alınmasında da kullanılabileceği ifade ediliyor.

KİMLER DEVREDİLECEK?
İlk olarak Resmi Gazete‘de 7 Ocak‘ta yayımlanan kararname ile at yarışları ve şans oyunlarına ilişkin lisans haklarının 49 yıllığına Türkiye Varlık Fonuna devredilmesine karar verildi. Bakanlar Kurulunun geçtiğimiz günkü kararıyla da Ziraat Bankası AŞ, BOTAŞ, TPAO, PTT, Borsa İstanbul AŞ, TÜRKSAT sermayelerinde bulunan Hazineye ait hisselerin tamamı, Türk Telekomünikasyon AŞ‘nin yüzde 6,68 oranındaki Hazineye ait hissesi ile Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve Çaykur fona aktarıldı.

FAALİYETLERİ NELER?
Ana faaliyet konusu fonların kurulması ve yönetimi olan, sermaye piyasalarında araç çeşitliliği ve derinliğine katkı sağlamak, yurt içinde kamuya ait varlıkları ekonomiye kazandırmak, dış kaynak temin etmek için Türkiye Varlık Fonu ve alt fonları kurmak ve yönetmek üzere 26 Ağustos 2016‘da Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi kuruldu. Fonun kısa sürede 200 milyar lira büyüklüğe ulaşabileceği öngörülüyor.

YÖNETİMDE KİMLER VAR?
Türkiye Varlık Fonu faaliyetlerini Borsa İstanbul Yerleşkesi‘nde gerçekleştirecek. Başkanlığını Mehmet Bostancı‘nın yaptığı Türkiye Varlık Fonu‘nun Yönetim Kurulu ise şu isimlerden oluşuyor: Cumhurbaşkanı Ekonomi Başdanışmanı Yiğit Bulut, Medipol Üniversitesi Öğretim Üyesi Profesör Kerem Alkin, Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Karadağ, Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Oral Erdoğan.

ELEŞTİRİLER DE VAR
TVF ile ilgili tasarı hem TBMM hem genel kamuoyunda olumlu ve olumsuz yönde eleştirilere konu oldu. Örneğin CHP Milletvekili Aykut Erdoğdu, düzenlemeyle yeni bir paralel Hazine kurulduğunu iddia etti.

MHP Milletvekili Erhan Usta, bir kısım kamu faaliyetlerinin bütçe sistemi dışına çıkarıldığını savundu. Öte yandan İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, fonun hem mega projelere finansman temin edeceğini hem piyasalarda dalgalanmaları önleyeceği belirtti. Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya, istikrara, tasarruflara ve yatırımlara katkı sağlayacak tüm adımları desteklediklerini belirtti. Ekonomist Aslın Aydın da, şu yorumu yaptı: "Ekonomiyi tüketim odaklı, borca dayalı ve dış tasarruflara bel bağlayan anlayışıyla bugün yatağa mahkum eden anlayışın çözümü, ileride daha ciddi tehlikelere zemin hazırlıyor." Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu ise, dev kamu kuruluşları hisseleri ile 2.3 milyon metrekare Hazine arazisinin devredildiği Varlık Fonu ile "kamu kaynaklarının rehin ve ipotek vermek amacıyla" kurulduğunu ileri sürdü.

MUHASEBE SİSTEMİ OLACAK
Şirket ve şirket tarafından kurulacak diğer şirketler, Türkiye Varlık Fonu ve kurulacak alt fonlar bağımsız denetime tabi olacak ve şirket, Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında kurumsal yönetim düzenlemelerine uyacak. Türkiye Varlık Fonu‘nun mal varlığı ile şirkete yönetilmek üzere devredilen varlık ve haklar şirketin mal varlığından ayrılacak.

AMAÇ KUVVETLİ KAYNAK OLUŞTURMAK
Bazı kamu kuruluşlarının, Varlık Fonu‘na devredilmesiyle hükümetin ne amaçladığını açıklayan Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, "Büyük kamu şirketlerinin daha etkin bir şekilde yönetilmesiyle ilgili bir niyet söz konusudur. Ayrıca devletin elinde çok kuvvetli bir kaynak oluşması sağlanmaktadır. Böylece Türkiye ekonomisinin kendi ayakları üstünde durabilecek, olası birtakım ekonomik salvolara karşı kendisini koruyabilecek daha dinamik bir yapıya kavuşması öngörülmektedir. Bu, Türkiye ekonomisinin kaynaklarının verimli kullanılması için önemli bir adım olacaktır. Bu niyetle, bu adım atılmıştır" diye yanıt verdi.

Savunma Sanayii Destekleme Fonu‘ndan, 3 milyar liranın Varlık Fonu‘na 3 aylığına devredilmesiyle ilgili bir soruyu Kurtulmuş, şöyle yanıtladı: "Mühim olan kamunun elinde kuvvetli bir varlık yapısının, fonunun oluşturulmasıdır. Savunma sanayiinden ilgili kaynağın buraya aktarılmasının amacı, aynı şekilde kullanımın aynı kaynakta toplanılarak, daha etkin kullanımını sağlayabilecek bir adımın atılmasıdır."

KAMU DENETİMİNDEN ÇIKIYOR
Fona devredilen kurumların 2016 yılında Türkiye bütçesine yaptığı katkının 5 milyar lira olduğunu anımsatan CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Selin Sayek Böke, "Bütçeden eksilen bu 5 milyar liranın yerine yeni vergi mi koyacaksınız, cezaları, harçları mı artıracaksınız, otoyollara yine zam mı yapacaksınız?  Vergiyi artırmayacaksanız, o zaman bütçeyi açığa ve ekonomiyi bir çöküşe mi sürükleyeceksiniz?" sorularını yöneltti. Türkiye Varlık Fonunun denetimine de değinen Böke, "Bu fon, kamu ihalesinden de, sermaye piyasalarının kontrolünden de muaf. Tamamen keyfi yönetilecek bir fon" diye konuştu.  

ARAZİLER DE DEVREDİLDİ
Kamuya ait birçok dev kuruluşun yanında, çoğunluğu turizm bölgelerinde toplam 2.3 milyon metrekare Hazine arazisi de devredildi. Resmi Gazete‘nin yayımlanan Bakanlar Kurulu kararına göre, aralarında Antalya, Muğla, İzmir gibi turizm bölgelerindeki Hazine taşınmazlarının da bulunduğu çok sayıda arazi Varlık Fonu‘na devredildi. Karara göre, arazilerin tescil ve devir işlemleri bitinceye kadar taşınmazlar Maliye Bakanlığı tarafından yönetilecek.

VARLIK FONU NEDİR, NASIL ÇALIŞIR?
Ulusal Varlık Fonları, çeşitli finansal varlıklara yatırım yaparak gelirini artırmayı hedefleyen, devletin sahipliği ve yönetimi altında çalışan fonlardır. Bu fonun geliri genellikle bütçe fazlalarından oluşur. Bir ülke eğer bütçe fazlası veriyorsa bu fazlayı 4 şekilde kullanabilir: 1- Harcamalarını artırır. 2- Mevcut vergi yükünü düşürür. 3- Borçlarını erken ödemeye tabi tutabilir. 4- Bir varlık fonu kurarak bütçe fazlalarını buraya aktarır ve bu fonla ulusal ya da yabancı bazı finansal varlıkları satın alıp gelirlerini artırmaya çalışarak gelecek kuşaklara refahı aktarma yoluna gidebilir. Bu tür fon yönetimlerinde temel hareket noktası varlıkları risk ve getiri dengesini gözeterek kazanç amaçlı kullanmaktır.

(Karar; 07.02.2017)