YAZILI BASINDA ODAMIZ

Elektrik Mühendisleri Odası(EMO), OTAŞ`a Türk Telekom‘un 2017 karından pay verilmemesi gerektiğini bildirdi.

EMO‘dan yapılan açıklamada, "Anasözleşme`ye göre yönetim yetkisi düşmüş olmasına karşın halen iş başında tutulan ve 2006-2016 arasında 5.7 milyar dolar TT karını alıp götüren OTAŞ`a, 2017 karından pay verilmemeli." denildi.

Açıklamada şöyle devam edildi:

"Oger Telekom`un (OTAŞ) özelleştirme bedelini ödemek için aldığı ve ödemediği kredi nedeniyle hisseleri bankalarda rehinli kalan ve bankaların borçlu OTAŞ üzerinden el koymaya hazırlandığı Türk Telekom`da (TT) mali kriz, mevcut taşınmaz varlıklarına uzandı. TT`nin ülke çapında taşınmazları "sahibinden.com" üzerinden kiralık ilanına çıkarıldı: 25 Ocak 2018 itibarıyla TT`nin 63 bina, 109 işyeri, 14 arsa ve 3 konutu için kiralık ihalesi açıldı. Kamuya açık finansal raporları üzerinden EMO`nun yaptığı çalışmada, Oger Grubu`nun cebinden para çıkmadan özelleştirme bedelini ödemek için aldığı kredi karşılığında hisselerini bankalarda rehin bıraktığı TT`nin yönetiminde bulunduğu sürede kurumun borçluluk oranında da artışa yol açtığı belirlendi. Devrin yapıldığı 2005 yılında TT`nin toplam borçlarının toplam varlıklarına oranı yüzde 40.26 düzeyindeyken, 2008 yılında yüzde 59.61`e yükseldi. OTAŞ`ın özelleştirme bedeli için aldığı kredinin refinansmanı ve temettü ödemelerine devam etmek üzere yeniden daha büyük bir kredi aldığı 2013 yılında TT`nin de borçluluk oranı yüzde 70.8`e fırladı. Bu oran 2014`te yüzde 68.29`a çekilirken, 2015`te yüzde 80.63, 2016`da yüzde 87.4 ile tepe düzeyine ulaştı. TT`nin 2017 yılı 3. çeyreği itibarıyla borçluluk oranı yüzde 82.47 düzeyindedir. Finansal kaldıraç oranı olarak da adlandırılan bu oranın genel olarak yüzde 50 civarında olması kabul edilebilir bulunmaktadır. Bu borçluluk oranına özsermaye açısından bakıldığında OTAŞ`ın mali krizinin TT`ye nasıl yansıdığı da ortaya çıkmaktadır. Öncelikle devredildiği yıl TT`nin 7 milyar 690 milyar lira olan özsermayesinin eridiği, 2016 yılında 3 milyar 386 milyon lira düzeyine kadar düştüğü, 2017 yılının 3. çeyreği itibarıyla da 4 milyar 648 milyon lira olduğu görülmektedir. Toplam borçların özsermayeye oranı ise 2013 yılından itibaren kritik düzeyleri aşmıştır. Bu oran 2005`te yüzde 67.38`ken 2013`te yüzde 242.45`e, 2015`te yüzde 416.16`ya çıkmış TT`nin zarar açıkladığı 2016`da yüzde 693.55 ile tepe düzeyine varmıştır. Geçen yılın ilk 3 çeyreği sonunda aynı oran yüzde 470.44 olmuştur. Özkaynaklarına oranla borçların fazla olması risklilik düzeyini artırırken, hissedarların daha az özsermaye koyarak karlılığı artırdıklarının da bir göstergesi olarak değerlendirilmektedir. Oger`in borç krizi yalnızca OTAŞ`la sınırlı kalmamış TT`de sahip olduğu yüzde 55 hisse için gerekli özkaynağı koymak yerine borçlandırmaya gitmeyi tercih eden OTAŞ böylece daha az özsermaye koyarken, TT`den daha çok kar alıp götürmüştür. Bu durum Kamu Aydınlatma Platformu`na yapılan 28 Mayıs 2013 tarihli açıklamaya da yansımış TT hisselerinin rehin kalmasına yol açan yeni borçlanmanın gerekçesi "refinansman ve temettü ödemesine devam etmek" olarak ifade edilmiştir.

Özsermaye yerine daha çok borçlanmanın tercih edilmesinin diğer bir zararı da devlete ödenen vergilerin azalmasıdır. 2005 yılında 811.45 milyon lira olan TT`nin vergi ödemesi, 2006 yılında 110.6 milyon liraya düşmüştür. Bu düşüşte Kurumlar Vergisi oranının yüzde 30`dan yüzde 20`ye düşürülmesi etkendir. Ancak sonraki yıllara bakıldığında da özellikle 2013`ten itibaren TT`nin vergi ödemelerinde dramatik bir azalış dikkat çekmektedir. Borç faizlerinin gider gösterilmesi ödenen verginin düşmesini de sağlamaktadır. Bilançosuna göre 2007`de 409.8, 2008`de 508.8, 2009`da 679.7, 2010`da 798.6, 2011`de 709.6, 2012`de 773.3 milyon lira olan TT`nin vergi ödemesi, 2013`te 439.5 milyon liraya inmiş 2014`te 606.9 milyon lira olurken 2015`te 398.4`e, 2016`da 327.8 milyon liraya kadar gerilemiştir. TT`nin borçluluk oranı artırılıp ortaklara temettü dağıtımı yapmasına göz yumularak, OTAŞ`ın borç yükünü rehin verdiği TT hisseleri üzerine yıkarken 5.7 milyar dolarlık kar payını alıp götürmesi izlenmiştir. 2006-2015 yılları arasında her yılın ortalama dolar kuru üzerinden yıllık temettü aktarımları hesaplandığında OTAŞ`ın 5.7 milyar dolarlık TT karını alıp götürdüğü ortaya çıkmaktadır.

Son noktada OTAŞ kendi borçlarını ödemediği gibi TT`yi de ciddi bir borç yükü altında bırakarak zarar etmesine neden olmuştur: 2015 yılında 862 milyon lira kar eden TT, 2016`da 724 milyon lira zarar açıklamıştır. Artan borç yükü ve hisse krizine rağmen yönetimden el çektirilmeyen OTAŞ, 2017 yılında TT`nin il-ilçe müdürlüklerini kapatıp, personel kıyımına gitmiştir. Geçen yıl için kar açıklaması beklenen TT`nin, 2017`nin 3 çeyreklik dönemine ilişkin kar rakamı 1 milyar 249 milyon liradır. Anasözleşme`ye göre yönetim kurulu üyelikleri hukuki olarak otomatikman düşmüş olmasına karşın, OTAŞ`ın varlığını sürdürmesine izin verilmesi, bu karın da kaçırılması riskini doğurmuştur. OTAŞ`ın 2017 TT karından pay almasına izin verilmemeli borç ödemesi ve özsermayenin güçlendirilmesi sağlanmalıdır. Oysa OTAŞ`a yönetimden el çektirilmediği gibi TT`nin malvarlıkları üzerinde büyük tasarruflarda bulunmasına halen olanak tanındığı anlaşılmaktadır. Bu yılın ilk ayı itibarıyla TT`nin ülke genelindeki 63 bina, 109 işyeri, 14 arsa ve 3 konut için kiralık ilanına çıkmıştır. Bu ilanlar arasında Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Amasya, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bartın, Bursa, Çorum, Denizli, Edirne, Hatay, İstanbul, İzmir, Isparta, Kastamonu, Konya, Kırklareli, Manisa, Muğla, Rize, Sakarya, Samsun, Tokat, Trabzon ve Van`da il-ilçe düzeyinde TT merkezleri yer almaktadır. Mülkiyeti kamuya ait olup, imtiyaz süresi sonunda kamuya devredilmesi gereken iletişim altyapısını barındıran bu binaların kiraya verilmeye çalışılması, altyapının geleceğine ilişkin soru işaretlerini büyütmektedir.

İflas eden özelleştirme sürecinden vazgeçilerek, imtiyaz sözleşmesi başta olmak üzere Hazine`nin her türlü hakkı kullanarak, telekomünikasyon altyapısı acilen güvence altına alınmalıdır. OTAŞ`tan ve Oger Grubu`ndan TT hisseleri üzerinde bırakılan borcun ödenmesi için tahsilat yapılmaya çalışılmalı, TT üzerindeki mali krizin sorumluları hesap vermelidir. "

(finans.mynet.com; 29.01.2018)

Bağlantılar

finans.mynet.com/borsa/haberdetay/20180129063904/