Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet SEZER'in talimatıyla harekete geçen Devlet Denetleme Kurulu, elektrik sektörünü gözaltına alan çalışmasını bitirdi.
 

Devlet Denetleme Kurulu elektrik sektöründe de yap-işlet-devret(YİD), yap-işlet(Yİ), ve işletme hakkı devri (İHD) projelerinde bankacılık sektöründe yaşanana benzer hortumlamayı ortaya çıkardı.

CUMHURBAŞKANLIĞI Devlet Denetleme Kurulu'nun 2003/6 sayılı raporu 21.07.2003 yılında tamamlanmış ve 16 Ekim 2003 tarihinde yayınlanmıştır.

Elektrik Mühendisleri Odası olarak yıllardır söylediklerimizin Devletin en yüksek katınca teyid edildiği anlamına gelen bu raporla ilgili görüş ve düşüncelerimizi ileride açıklayacağımızı belirtirken, raporun bazı bölümlerini bilgilerinize sunuyoruz.

"ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ ALANINDA SÜRDÜRÜLEN YAP-İŞLET-DEVRET (YİD), YAP-İŞLET (Yİ) VE İŞLETME HAKKI DEVRİ (İHD) UYGULAMALARI HAKKINDA ARAŞTIRMA RAPORU ÖZETİ
...........................
I. ARAŞTIRMANIN KAPSAMI

Bu araştırma kapsamında "Yap-İşlet-Devret" (YİD), "Yap-İşlet" (Yİ) ve konunun gerektirdiği ölçüde "İşletme Hakkı Devri" (İHD)ne ilişkin olarak;

-Sistemin yasal ve yönetsel çerçevesi, neden olduğu sorunlar ve uygulama aksaklıkları ortaya konmuştur.

-Sistem; yapılabilirlik, teknoloji, üretim maliyeti, satış fiyatı gibi açılardan değerlendirilmiştir.

-Üretimin ve üretim girdilerinin, ülke gereksinimlerine, kısa ve uzun vadeli arz ve talep öngörülerine uygunluğu, kamu maliyesine etkileri incelenmiştir.

-Kredilerin ve öteki güvencelerin kamu maliyesi üzerinde yarattığı riskler irdelenmiştir.

-Sözleşme hükümleri kamu yararına uygunluk açısından değerlendirilmiştir.

-Süreçte rol alan kamu kurumlarının eş güdüm sorunları nedeniyle ortaya çıkan zararlar üzerinde durulmuştur.

-Dünya örnekleriyle ülkemiz uygulamaları karşılaştırılmıştır.

-Yap-İşlet-Devret modeliyle gerçekleştirilen 4 kombine çevrim doğal gaz, 16 hidroelektrik, 2 rüzgâr; Yap-İşlet modeliyle gerçekleştirilmekte olan 1 kömür, 4 doğal gaz santrali projesi ile 2 hidroelektrik, 1 termik santralin İşletme Hakkı Devri projeleri incelenmiştir.

.............................................

XIII. ÖNERİLER

1. Elektrik enerjisi üretiminde, gerekli çevresel önlemler de alınarak, termik ve hidrolik kapasitemizin tamamının değerlendirilmesine önem verilmesi,

2. Rüzgâr ve güneş gibi temiz enerji kaynaklarından üretimin, fiyat avantajları ve yatırım teşviki gibi yöntemlerle özendirilmesi,

3. Elektrik ve doğal gaz sektörlerinde yatırım kararları verilirken ve alım anlaşmaları imzalanırken, ilgili kamu kurumlarının uygun görüşlerinin alınması,

4. Parasal yükü doğrudan ya da dolaylı biçimde Hazine üzerinde kalan elektrik ve doğal gaz sektörlerindeki benzer anlaşmalar imzalanmadan önce Hazine Müsteşarlığının görüşlerine başvurulması,

5. HES'lerde su akımlarının, kurak-sulak dönemleri dikkate alacak biçimde 3 yıldan uzun süreli gözlemlerle ölçülmesi,

6. Tesisler hizmete girmiş olmasına rağmen henüz kapatılmamış çok sayıda teşvik belgesi bulunduğundan, kapatma işlemlerinin Hazine tarafından bir an önce yapılmasının sağlanması ve bu işlemler sonucunda ortaya çıkacak olan gerçek yatırım tutarlarına göre tarifelerin Bakanlıkça yeniden gözden geçirilmesi,

7. Hazine Müsteşarlığınca teşvik belgelerinin süresi içinde kapatılmasını etkili biçimde sağlayacak düzenlemelerin yapılması,

8. 4628 sayılı Yasa gereğince EÜAŞ'a devredilmesi gereken DSİ santrallerinin devir bedelleri belirlenirken, bunların EÜAŞ'ın elektrik satış tarifesini doğrudan etkileyeceğinin dikkate alınması,

9. İşlemleri tamamlanmamış durumdaki YİD projesinin yapımından yeni piyasa yapısının gerekleri ve arz fazlası dikkate alınarak vazgeçilmesi konusunun değerlendirilmesi,

10. İşletmedeki doğal gaz santrallerinin ısı tüketim değerlerinin Bakanlık tarafından yerinde ölçümlerle belirlenmesi ve kamunun aleyhindeki farklılıkların saptanarak tarifelerin revize edilmesi için girişimlerde bulunulması,

11. İncelenen projelerde toplam yatırım tutarlarının, Rapordaki saptamalar da dikkate alınarak Bakanlık tarafından yeniden hesaplanması ve sonucuna göre tarifelerin revize edilmesi konusunun değerlendirilmesi,

12. Çok yüksek kârlılık oranlarıyla imzalanmış ve açıkça kamu aleyhine haksız hükümler içeren sözleşmelerin revize edilmesi yollarının aranması,

13. İncelenen projelerde saptanan hatalı ve eksik hesaplamaların yol açtığı fazla ödemelerin geri alınması için Bakanlık tarafından girişimler başlatılması,

14. Raporda belirtilen usulsüzlükler hakkında ilgililerin hukukî ve cezaî sorumluluklarının Başbakanlıkça değerlendirilmesi,

gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. "

Raporun tam metnine http://cankaya.gov.tr/DDK/enerji.htm adresini tıklayarak ulaşabilirsiniz.