MERKEZ ADANA ŞUBE ANKARA ŞUBE ANTALYA ŞUBE BURSA ŞUBE DENİZLİ ŞUBE DİYARBAKIR ŞUBE ESKİŞEHİR ŞUBE GAZİANTEP ŞUBE İSTANBUL ŞUBE İZMİR ŞUBE KOCAELİ ŞUBE MERSİN ŞUBE SAMSUN ŞUBE TRABZON ŞUBE

   · ŞUBE Giriş Sayfası

 MERSİN ŞUBE

   · 

ŞUBE TARİHÇESİ

   · 

ŞUBE YÖNETİM KURULU

   · 

ŞUBE DENETÇİLERİ

   · 

ŞUBE ÇALIŞANLARI

   · 

KOMİSYONLAR

   · 

ÇALIŞMA PROGRAMI

   · 

ÇALIŞMA RAPORU

   · 

TEMSİLCİLİKLER

   · 

HABERLER

   · 

DUYURULAR

   · 

GÖRÜŞLER-RAPORLAR

   · 

BASIN AÇIKLAMALARI

   · 

YAZILI BASINDA ŞUBEMİZ

   · 

GÖRSEL BASINDA ŞUBEMİZ

   · 

BASINDAN SEÇTİKLERİMİZ

   · 

YİTİRDİKLERİMİZ

   · 

EVLİLİK DUYURULARI

   · 

YENİ DOĞAN DUYURULARI

   · 

İŞ YAŞAMI DUYURULARI

   · 

MİSEM EĞİTİMLERİ

   · 

EĞİTİMLER

   · 

İSTATİSTİKLER

 
Şube Kapsamındaki İller:

 MERSİN   NİĞDE   KARAMAN 
 

 
FORMLAR
 
ÜYELİK
 
SMM
 
TEMSİLCİLİKLER
 
MİSEM BAŞVURU FORMU
 
SMM YÖNETMELİĞİNDEKİ DEĞİŞİKLİK
 
RADYO
 
EN AZ ÜCRET TANIMLARI KİTAPÇIĞI
 

EMO Mersin Şubesi
Haber Bülteni
SAYI: 27

Tüm Sayılar

· 

GENEL

· 

SMM

· 

ÜYELİK İŞLEMLERİ

· 

MİSEM

· 

EMO E-POSTA

· 

FERDİ KAZA SİG.

· 

İMZA YETKİSİ

· 

ENERJİ VERİMLİLİĞİ

· 

SORUN SÖYLEYELİM

· 

ENERJİ KİMLİK BELG.

· 

ENAZ (ASGARİ) ÜCRETLER

· 

YAPI DENETİM

· 

E-İMZA

· 

MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI

· 

LPG SORUMLU MÜDÜRLÜK

· 

EMBK

· 

KVKK

MERSİN ENERJİ RAPORU


GÖRÜŞ / RAPOR

MERSİN  ENERJİ  RAPORU

SUNUŞ

EMO Mersin Şubesi Enerji Komisyonu ; Enerjide kamu yararını hedefleyen politikalar üretmek ve kamunun enerji politikalarında taraf olmasını sağlamak amacıyla oluşturulmuş bir komisyondur. Bu amaca uygun olarak Bölgemize yönelik bir enerji raporu hazırlanmıştır.

Bilindiği üzere elektrik enerjisi tüketimi, bir ülkenin gelişmişlik göstergesidir. Buradan hareketle önce elektrik enerjisi kaynakları ve kullanımı ile ilgili istatistik bilgiler verilecektir. Hazırlanan bu raporda Mersin bölgesinin enerji altyapısı incelenmiş , enerji sorunları tespit edilerek bununla ilgili alternatif çözüm önerileri ve ne yapılması gerektiği açıklanmıştır. Dolayısıyla bu rapor Enerji dağıtım ve satışını yapan TEDAŞ kurumunun yatırım programı çalışmaları için kaynak olarak kullanılabilecektir. Raporun sonunda Mersin Bölgesi TEİAŞ Trafo Merkezleri ve Enerji tüketimleri listesi ile Mersin OG sistemi tek hat şeması  verilmiştir.

Türkiye enerji tüketiminin yüzde 38'i petrol, yüzde 27'si kömür, yüzde 23'ü doğalgaz, yüzde 12'si ise yenilenebilir kaynaklara dayalı. Doğal  kaynaklarımız  son  derece ihmal  edilmiş durumdadır. Sorun, çok  kısa , köklü tedbirlerle çözülemeyecek kadar çok boyutlu.  Doğal  kaynaklarımız  son  derece ihmal  edilmiş durumdadır. Ne yazık ki Türkiye mevcut kömür, su, rüzgâr, güneş, jeotermal gibi yenilenebilir  kaynaklarını ihmal etmiştir.

Türkiye'nin yenilenebilir, yani hiç tükenmeyen kendi enerji kaynakları vardır: Hidrolik enerji, güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, deniz-dalga enerjisi , jeotermal enerji (yeraltında sıkışmış sıcak su kaynaklan ve buhardan elde edilen enerji), biyo kütle enerji (hayvansal dışkı kökenli gaz) ve katı atık enerji (çöp yığınlarından elde edilen enerji). 2004 yılı sonu itibari ile enerji tüketiminin %37 kadarı doğal kaynaklardan sağlanmaktadır. Üretimin birinci kaynaklara dağılımı ; % 34,8 doğalgaz, % 36,5 hidroelektrik, %20,7 kömür, %6,1 sıvı yakıt, %0,04 rüzgar şeklindedir. Rüzgar enerjisi potansiyel elektrik tüketiminin %20 sini ekonomik olarak karşılayabilecek düzeydedir. Deprem kuşağında olmanın yarattığı bir sonuç olarak jeotermal kaynak zenginliği açısından dünyada 7. sırada olunmasına rağmen bu potansiyelin ancak  %4 ü kullanılmaktadır. Diğer enerji kaynaklarına göre de elektrik enerjisi üretimindeki payı %0,08 kadardır.  

Doğalgaz kaynağına sahip olan ülkelerde bile doğalgazı elektrik üretiminde kullanma oranı yüzde  15 ' i geçmezken  doğalgaz kaynağına  sahip  olmayan ülkemizde  halihazırda  kullandığımız elektrik enerjisi üretiminin yaklaşık yüzde 50 'si doğalgazdan karşılanmıştır. Sorun, çok  kısa , köklü tedbirlerle çözülemeyecek kadar çok boyutlu.                                                               

Türkiyede 130 ad. HES işletmede olup hidroelektrik kaynaklar toplamı 12.250 MW dır. Hidroelektriğin toplam üretimdeki payı 1980 lerde %50 iken 2005 sonunda  %25 e  inmiştir. 

 MERSİN BÖLGESİ ENERJİ KAYNAKLARI

Bölgemizde halen işletmede olan, inşa halinde olan, yatırım programında olan, planlama ve kesin projesi tamamlanan ve etüt programında yer alan ve ileriki yıllarda ele alınacak olan hidroelektrik santraller hakkında DSİ kaynaklarından alınan bilgiler aşağıda verilmiştir.

BÖLGEMİZDEKİ İŞLETMEDE OLAN HİDROELEKTRİK SANTRALLAR

  Santral Adı       Nehir Adı    Santral Yeri   İşletmeye Alınış      Kurulu Güç        Yıllık Üretim

                                            Tarihi              (kW)          Kapasitesi(kWh)              

1 ) KADINCIK 1 HES Berdan       Tarsus      Temmuz/1971         70.000           345.000.000

2 ) KADINCIK 2 HES Berdan       Tarsus       Şubat/1974           56.000           320.000.000

3 ) PAMUK HES  Berdan/Pamukluk Çamlıyayla    Ekim/2003           23.900            81.000.000

4 ) BERDAN HES    Berdan       Tarsus       Aralık/1996           10.000            48.000.000

5 ) SİLİFKE  HES   Göksu/Kanal    Silifke         1967               400             2.000.000

6 ) GEZENDE HES  Göksu/Ermenek  Mut        Mayıs/1994        159.300           500.000.000

7 ) DERİNÇAY HES Göksu/Karagöl   Mut          1967                400             4.500.000

8 ) ZEYNE  HES    Göksu(Kanal)   Gülnar        1975               300             1.200.000

9 ) BOZYAZI HES   Bozyazı      Bozyazı         1974               400             1.500.000

10 ) ANAMUR HES  Dragon      Anamur/Çarıklar   1967                600             3.500.000

DSİ  2004 YILI YATIRIM PROGRAMINDA OLAN HİDROELEKTRİK SANTRALLAR

1 ) BİRKAPILI HES     Pirinçsuyu     Mut      ..………….           48.500           178.000.000

 DSİ  ETÜT PROGRAMINDA YER ALAN VEYA  İLERİKİ  YILLARDA  ELE  ALINACAK  OLAN HİDROELEKTRİK  SANTRALLAR

1 ) KADINCIK  3               Berdan       Tarsus     ……        90.000           334.000.000

2 ) EFRENK BARAJI VE HES    Müftü       Aslanköy    …….        26.000            90.000.000

3 ) SARIKAVAK BRJ VE HES    Göksu        Mut       ……        12.000            32.000.000

4 ) DİNÇ REGÜLATÖRÜ VE HES Göksu        Mut       ……..        1.000             4.000.000

 PLANLAMA VE KESİN PROJESİ TAMAMLANAN HİDROELEKTRİK SANTRALLAR

1 ) KAYRAKTEPE BARAJI VE HES  Göksu     Mut        ……       290.000           768.000.000

2 ) MUT BARAJI VE HES          Göksu     Mut       …….        91.000           270.000.000

3 ) PAMUKLUK BRJ VE HES Berdan/Pamukluk Çamlıyayla  …..…        15.000            72.000.000

4 ) LAMAS 1 ve 2 HES            Lamas     Erdemli    ……..        26.000           165.000.000

5 ) LAMAS 3 ve 4 HES            Lamas     Erdemli    ……..        38.000           193.000.000

   (Gama firmasına verilmiş)

6 ) SİLİFKE 2 HES (EİE)           Göksu     Silifke      ……..        41.000            81.000.000

7 ) ALAKÖPRÜ BARAJI VE HES    Dragon     Anamur    ……….       26.000           116.000.000

8 ) OTLUCA HES (EİE)            Dragon     Anamur    ……….       49.000           254.000.000

İNŞA HALİNDE OLAN HİDROELEKTRİK SANTRALLAR

1) LAMAS – GÖKLER HES         Lamas      Silifke        ……       1.600             9.000.000

  (EVDİLEK A.Ş. yapmış ancak lisans alınamamış)

BÖLGEMİZDEKİ  İŞLETMEDE OLAN DİĞER ÖZEL SANTRALLAR

1 ) SEKA         Buhar        Taşucu     Ocak  1984         20.600         138.000.000

2 ) AKGÜBRE   Gaz+Buhar     Mersin      Kasım 1999         12.100          64.800.000

3 ) SODA         Buhar        Kazanlı      Ocak 2002         19.800         108.000.000

4 ) ENERJİSA   Gaz+Buhar    Yenitaşkent    Eylül 2003         65.000         504.000.000

Çimsa fabrikası karşısında bulunan Enerjisa, yakıt olarak nafta  kullanmakta iken ekonomik olmadığından yakıt dönüşümü yaparak Haziran 2005 itibariyle doğalgaz kullanımına başlanmıştır.

Soda fabrikası sahasında Temmuz 2005 te tesis yapımına başlanan 120 MW güçte Doğalgazla çalışacak olan Buhar santralı alınan bilgiye göre  2006 yılı ortalarında devreye alınacaktır.

1994 yılında işletmeye alınan Mut ilçesindeki 3x50 MW  kapasiteli  Gezende  HES ,  su  kapasitesine  bağlı  olarak  enelde  tek  grup  çalışmaktadır. Üretilen  enerji  enterkonnekte şebekeye bağlı olarak İç  Anadolu Bölgesine  akmaktadır.  Ancak  programlı  olursa Bölgemize tahditli  olarak  kısa  süreli  154 kV  iletim  sisteminden  enerji  vermektedir. 

    Silifke ilçesi Göksu nehri üzerinde 1970‘li yıllarda planlanan ve  istimlakı  yapılan Silifke-Mut yolu üzerinde bulunan 420 MW ’ lık Kayraktepe  HES  baraj inşaatı  için  Dünya Bankası kredisinin  yaklaşık  % 20 ‘ lik bölümü  kullanılmıştır. Bu kredi kapsamında 1990 yılında DSİ tarafından Taşucu  Burunucu  mevkiinde  sosyal site ve tesisleri  yapılmış , baraj inşaatının şantiye ve iç ihtiyaç enerji ihtiyacını karşılayacak  olan yaklaşık 15 km uzunluğunda 30 kV Taşucu TM - Kayraktepe şantiyesi ENH, 1987 yılında yapılmış  ancak baraj  inşaatı  için  bir  faaliyet  yapılmamıştır.  Yapılan ENH boşta bekletilmiş, toplatılması veya TEDAŞ’a devri için çalışma yapılmaktadır. Barajın yapılması halinde elektrik üretimi ve civardaki tarım alanlarının sulama ihtiyacını gidereceği gibi aşırı yağışlarda Göksu nehrinin taşarak Silifkeyi basması önlenmiş olacaktır. Nükleer Enerji santral yeri olarak gündemden düşmeyen Akkuyu mevkiine 36 km. uzaklıktaki Kayraktepe barajının ertelenmesi düşündürücüdür.

    Mersin Bölgesi 154 kV enerji  akışı  yönünden ; doğudan  beslenmektedir. İletim  hatlarındaki  enerji akışı,  bir  arıza  vb. çalışma  olduğunda  etkilenmektedir.  Bu nedenle  alternatif  üretim  kaynağı  yaratılmalı , bu da  olmazsa  doğudan  ilave  iletim  hatları  ile  enerji  akışı  yapılmalıdır . Doğudan batıya enerji iletimi için en son 1994’de Çatalan Barajı  ile Nacarlı TM arasında 154 kV ÇD iletim hattı yapılarak devreye alınmıştır.

      MERSİN BÖLGESİNİN OG DAĞITIM SİSTEMİ : 

Mersin Şehir şebekesini besleyen YG Trafo Merkezleri doğudan batıya doğru ;

   TM adı         Gerilim         Kurulu güç                 Fiili güç

1 – Nacarlı TM …… 154/31,5 kV  50/63 MVA + 30/50 MVA    39+39= 78 MW 

2 – Termik TM …… 154/31,5 kV        50 MVA               30 MW

3 – Mersin 1 TM ….  66/15 kV     16/20 MVA + 16/20 MVA   13,7+13,8=27,5 MW

4 – Akbelen TM …… 154/31,5 kV  50/63 MVA + 80/100 MVA    74+42= 116 MW

5 – Mersin 2 TM ……154/31,5 kV       80/100 MVA            86 MW

olmak üzere TEİAŞ’a ait toplam 5 adet  Trafo Merkezi bulunmaktadır.

                 TM Toplam  kurulu güç          ………....    337,5 MW                                       

                   Mersin merkez toplam yükü      ………     250  MW  civarındadır.  Mersin bölgesinde bulunan Trafo Merkezlerindeki İletim trafolarının karakteristik bilgileri ve yük durumları ekte tablo olarak verilmiştir.

       Nacarlı TM ile Termik TM genelde Büyük Sanayi Bölgesini, Mersin1 , Mersin2 ve Akbelen TM ‘ler ise genelde şehir merkezi ve yerleşim bölgelerini beslemektedir. Ancak ring bağlantılar nedeniyle gerektiğinde Akbelen TM , Termik TM ve Nacarlı TM arasında yük aktarmaları yapılmaktadır. Yük aktarımlarında Trafo Merkezlerinde mevcut güç trafolarının kapasitesi yetersiz kaldığından besleme sorunları yani enerji kısıtlamaları yaşanmaktadır. (Zorunlu enerji kesintileri)

       Aynı şekilde enerji dağıtım sisteminde de normal işletme ve yük aktarma durumlarında hattın kapasitesinin yetersiz olması nedeniyle sıkıntılar yaşanmaktadır.

       OG dağıtım sisteminde önemli İndirici ve Dağıtım Merkezlerinde günlük işletme kayıtlarının alınması, açan fiderlerin  anında kapatılması , uzaktan kumanda sistemi olan merkezlerde açan kesicilere acil müdahale yapılması için 24 saat görevli operatör bulundurulmalıdır. Bu durumda merkezlerimizdeki enerji besleme ve dağıtımları ve yük akışları yakından takip edilecek, enerji kesintileri asgari seviyeye inmiş olacak dolayısıyla işletme olarak sisteme hakim olunacaktır.

       İlimizde 1976 ve 1997 yıllarında hazırlanan Master projelerde ( İmtiyazlı şirket ÇEAŞ ‘ın sanayi ve kırsal alanlarda enerji iletim ve dağıtımını yapması nedeniyle )  sadece yerleşim birimleri dikkate alınmıştır. 12 Haziran 2003 den sonra devir alınan OG iletim ve dağıtım sistemlerinin revize edilmesi ve  ilave yatırımlarla iyileştirilmesi için acilen ilave master proje hazırlanmalıdır. Bu durumda Sanayi bölgelerine enerji  iletim ve dağıtımında rahatlamalar olacaktır.

ÇEAŞ döneminde Mersinin doğu bölgesinde bulunan Demirhisar mevkiinde Mersini besleyecek olan 6. TM nin planlanmaya alınması ile doğudaki sanayi bölgesine Nacarlı TM ile birlikte sağlıklı enerji dağıtımı planlanmış ve proje çalışmaları yapılmıştır. Mersinin doğusunda yoğun olarak bulunan  sanayi bölgesi için, alternatif beslenme  yönünden 154/31,5 kV luk Demirhisar Trafo Merkezinin süratle yapılması gerekmektedir.

Mersin ve civar bölgesinin mevcut  yükü , bu  6 adet Trafo  Merkezi tarafından  paylaşılacağı  için  arıza  veya  periyodik  bakımlarda bölgenin  enerjisi diğer  TM leri  ve besleme hatlarından  sağlanacak  dolayısı  ile  enerji  kesintileri  giderilmiş  olacaktır.

Mersin Bölgesi 154 kV enerji  akışı yönünden ; doğudan beslenmektedir. İletim  hatlarındaki  enerji akışı,  bir  arıza  vb. çalışma  olduğunda  etkilenmektedir. Bölgenin enerji dağıtım merkezi  tespit  edilerek ( Demirhisar TM olabilir ) TEİAŞ  tarafından  380/154 kV  şalt  sisteminin kurulması halinde kaliteli ve kesintisiz enerji iletimi yapılabilecektir. Adana - Mersin arasındaki enerji iletiminin 380 kV ile yapılması  halinde bölgemiz için alternatif beslenme durumu sağlanmış olacaktır. ÇEAŞ-TEDAŞ geçişi nedeniyle kırsal alanlarda yapılan ıslah yatırım projeleri şehir merkezlerinde de yapılmalıdır.

B. Sanayi tesislerini besleyen hatlardaki işletme ve bakım sorunları ele alınmalı, enerji kesintileri, dalgalanmalar ve gerilim düşümleri için önleyici tedbirler alınmalı, yatırımlar yapılırken kesinlikle İşletme ve Yük Dağıtım sistem Müdürlükleri ile birlikte periyodik koordinasyon çalışmaları yapılmalıdır. İşletme ve Yük Dağıtım Sistem müdürlüklerinden bağımsız ıslah ve yatırım çalışması yapılmamalıdır.

         OG SİSTEMDEKİ SORUNLARA  ALTERNATİF ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

   1- Bölge içinde yük durumuna göre enerji dağıtım planının olmaması  nedeniyle tüketim noktalarında gerilim seviyeleri farklı  değerlerde olmaktadır. Örneğin zamanında gereken yatırımların  yapılmaması  nedeniyle çok uzun dağıtım gruplarındaki tüketicilerin kesintisiz ve kaliteli enerji alamaması özellikle puant saatlerde sıkıntı yaratmaktadır. (Sanayi işletmeleri, Sulama grupları ,Yayla ve Deniz tatil siteleri)   

    2- Kış mevsimi diğer bölgelere göre kısa süren Mersin’de odun-kömür yerine kullanımı ve ekonomik olması nedeniyle tercih edilen elektrikli ısıtma cihazlarının devreye alınması sonucu oluşan ani yük artışlarına  karşı  ( Diğer  mevsimlerde bu maksimum güçlerin  ortalama  % 65‘i çekilmektedir.) dağıtım hatlarının ve trafo tesislerinin mevcut yüklenme durumları ve çıkan sorunlar tespit edilmelidir. Etkin bir yük izleme ve yönetim sistemleri olan SCADA Sistemleri ve Enerji Yönetimi Sistemleri (EYS) uygulanmalıdır.

    3- Bölgede yağmur yağdığında veya rüzgar çıktığında dahi sanayi ve yerleşim birimlerinde elektrik  her an kesilebilir endişesi yaygınlaşmıştır.  Aslında DM binaları ile OG-AG dağıtım hatlarının periyodik kontrol ve bakımlarının düzenli olarak yapılmaması sonucunda bir süre sonra sürekli arızalar yaşanmakta ekipler arızadan başka bir işe bakamamaktadırlar. 12 Haziran 2003 tarihi itibarı ile ÇEAŞ tan devir alınmış olan büyük aralıklı OG EDH larının ve dağıtım merkezlerinin personel ve ekipman yetersizliğinden dolayı gerekli kontrol ve bakımlarının yapılmadığı , sadece arızalara müdahale edildiği görülmüştür.

    4- TEDAŞ’a devir alınan EDH larında uzaktan kumanda ile manevra izni verilmediği için geçici arızalarda akabinde EDH na tekrar enerji verilememektedir. Bölgemizde devir alınan sanayi bölgelerini  besleyen  hatlarda  arıza  ve bakımlarda TEDAŞ daki personel ve ekipman eksikliğini  en azından geçiş döneminde TEİAŞ ın katkısı ile gidermesi yerine aradaki koordinasyon eksikliğinden dolayı arıza süreleri çok fazla uzamaktadır. 

    Özetle üretenin ayrı, iletenin ayrı,  dağıtanın ayrı olduğu  bir yapılanma  da ister istemez organizasyon bozuklukları , projeden  tutun  uygulamaya  kadar  beraberinde  yığınca  problemleri  getirmektedir.

    5- Şehir ve ilçe  merkezlerinde OG Elektrik sistemlerinin bakımsız olduğu, Şehir ve ilçe merkezlerinde ve özellikle Tarsus yönünden Mersine girişte karayolunun her iki tarafındaki OG-AG müşterek şebekede İller Bankası döneminden kalan vibre beton (VBA) direklerin çeşitli nedenlerle eğildiği hatta kimi yerde nakilin direği tuttuğu tespit edilmiştir.

TEDAŞ yatırımlarında ilçe ve köylerde mevcut hatların yeraltına alınması, havai hatların ıslah edilmesi, ilave OG-AG şebeke yapılması yeralırken  bugüne kadar Tarsus yolu üzerinde ıslah çalışması yapılmamıştır. Yol üzerinde de açıkça görüleceği gibi sadece 3.şahıs abonelerine irtibat alınan direkleri projesine uygun yenileme yaptırmıştır.          

    6-  Belediyelerin yeni imar sahalarını oluştururken enerji ihtiyaçlarının nereden ve nasıl karşılanacağı hususunda bir çalışma ve düzenlemenin yapılmadığı görülmüştür. Bu nedenle imarlı bölgelerde daha sonradan enerji hatlarının geçişi için bu yerlerin kamulaştırılması da hayli zor olmaktadır.

    7- Tarsus-Mersin girişinin, Mezitli çıkışında olduğu gibi  Adanalıoğlu kavşağından itibaren OG-AG elektrik şebekesi ve yol aydınlatmaları için ele alınması veya tadil edilmesi gerekmektedir.

    8-  Yenice-Çukobirlik arasında olduğu gibi Müesseselerin enerji alışverişini ayırmak için yapılan Tadilatlar dağıtım hattında sıkıntı yaratmıştır. Adana ve Mersin bölgelerinin kayıp hesapları yönünden Enerji Dağıtım hatlarını birbirinden izole etmek yerine alış-veriş sayaçlı kesicili sekonder korumalı Dağıtım Merkezi (DM) kurularak (mevcut ise kullanılarak) enerji akışının kesilmemesi, aksi halde asıl kayıpların uç bölgelerdeki yüklerden dolayı hatlarda oluşacağı için kaynağa yakın bölgelerin sırf kayıp hesapları için diğer uzak kaynağa aktarılmaması gerekmektedir.

     9- Çukobirlik merkezinden yaklaşık 10km uzunluktaki 30kV Yenice EDH ve 30/15kV İndirici merkez beslenmekte, Çukobirlik sınırına kadar 15 kV luk müşteriler Yenicedeki 30/15kV merkezden beslenmektedir. Bu durum 30 kV ve 15 kV hatlardaki gerilim düşümü ve hat kayıplarını artırmıştır. Bu nedenle Yenice-Çukobirlik arasındaki Arıklı mevkiinde yol kenarına İndirici Merkez kurulması, 30+15kV hatların bu merkezden 2 ye ayrılarak beslenmesi halinde enerji kesintileri asgaride olacak, gerilim düşümü ve kayıplarda iyileşme olacaktır.    

    10- 30 kV Tarsus TM - Yidaş DM arasına Tarsus-Adana karayolu atlamasının olduğu yerdeki boş alana 2*3*477 MCM ENH’ndan girdi-çıktı yapılarak DM tesis edilmelidir. Buradan beslenecek şekilde Tarsus ve Yenice yönünde  yolun her iki tarafına OG-AG şebeke tesis edilmelidir. Bu yatırım Tarsus ve Yenice  arasındaki gelişigüzel dal-budak yapılan OG dağıtım sistemini düzenli bir hale getirecektir. 

    11- Nacarlı TM den 30 kV  hat çıkışı ile  yaklaşık 1km. ilerideki  Tarsus-Mersin karayolu kenarında bir Dağıtım Merkezinin yapılarak beslenmesi, buradan Huzurkent Beldesinin müstakil beslenmesi, karayolunun Tarsus ve Mersin yönündeki hatlarına ayrı ayrı çıkış verilmelidir. Bu şekilde Huzurkent DM-Polma DM arasında da mevcut hatlar üzerinden irtibat sağlanmış olacaktır. 

     12-  Yukarıda bahsedilen TEİAŞ’a ait planlanan Demirhisar TM ne alternatif seçim olarak Çimsa fabrikası karşısındaki mevcut 154 kV’luk Büyük Yakaköy TM düşünülebilir.

Sadece Çimsa fabrikasını 154/6,3kV – 3*25/31,25 MVA ‘lık sistemden besleyen ancak Çimsa fabrikasının  65MW’lık Enerjisa Termik Santralından direk beslenmesinden sonra boşta kalan , Nacarlı TM ve Enerjisa TM arasındaki B.Yakaköy TM  halen 154 kV girdi-çıktı bağlantılı olarak boşta beklemektedir.  154 kV basınçlı havalı kesicilerin ıslah edilmesi, mevcut 6,3kV Çimsa fabrikasına ait DM binası yerine 30 kV DM binası yapılması ve buradan 30kV çıkışların yapılması halinde 154 kV B.Yakaköy TM , yakın bölgedeki Sanayi kuruluşları için önemli bir enerji iletim ve dağıtım sistemi olarak kullanılması mümkündür. 

Şöyle ki ;

* 1.Organize Sanayi Bölgesi 154/31,5kV Nacarlı TM’den 3*477MCM çıkışlı 9 beton direkli ENH ile müstakil beslenmekte olup mevcut kurulu güç 36 MVA olup fiili çekilen güç 5 MW, aylık elektrik tüketimi 2.000.000 kWh civarındadır. Yine 1.OSB içinde bulunan 6 beton direkli 2*3*477MCM çıkışlı Trakya Cam Sanayi’nin  sözleşme gücü 9.600 kW , aylık elektrik tüketimi 6.000.000 kWh’dır. 380 hektar büyüklüğündeki 1.OSB içinde toplam 135 sanayi parselinden 65 adedi faal, diğer 65 adedi  inşaa halindedir. Kalan 5 adedi arazi, yerinin uygun olmaması nedeniyle şu anda boştadır. Önümüzdeki 1 yıl içinde 1.OSB sahasında inşaat çalışmaları biteceğinden çekilen fiili güç artacak, şu anki şartlarda aylık elektrik tüketimi de mevcut tüketimin 2 katına (12.000.000kWh) çıkacaktır. 1.OSB sahası dolduğu için 2.OSB için yer belirlenmiş olup alt yapı çalışmaları devam etmektedir. 

* B.Yakaköy TM’den 2,5km. uzaklıkta dağ (kuzey) tarafında bulunan 2.Organize Sanayi Bölgesi enerji ihtiyacının karşılanması  da mümkün olacaktır. 300 hektar büyüklüğündeki 2.OSB içinde Haziran 2005 tarihine kadar alt yapı çalışmasının tamamlanması ve parselasyona geçilmesi planlanmaktadır. Aylık elektrik ihtiyacı şu anki şartlarda 10.000.000 kWh olarak tahmin edilmektedir. 

* B.Yakaköy TM-30 kV DM den 800 m. ilerideki 30kV Polma DM – ACS DM 2*3*477MCM EDH na  240mm2 XLPE kablo ile girdi-çıktı saplama yapılması, (Bu durumda dağıtım ve besleme yeri yönünden işletmeye uygun gözükmeyen 30 kV ACS DM ’ nin iptal edilmesi halinde K.Yakaköy DM ’ ne doğrudan iletim sağlanmış olacaktır. )

* ACS DM nin iptal edilmesi halinde DM- Gıdasan EDH çıkışının da iptal edilerek B.Yakaköy TM’den Doğu ve Batı yönünde 2 çıkışlı olarak doğrudan beslenmesi Sanayi işletmelerini oldukça rahatlatacaktır.

* Tarsus yolu üzerindeki Asfalt (Deliçay) İndirici-Leyland Merkezi 2*3*477 MCM EDH nın B.Yakaköy TM-30 kV DM’ ne aktarılması.

   13-  Çevresindeki büyük ve küçük sanayi bölgesini besleyen bir merkez olan K.Yakaköy DM , yukarıda da belirtildiği üzere B.Yakaköy TM girdi-çıktı bağlantısı yapıldığı taktirde , diğer taraftan Akbelen TM ve Termik TM arasında bağlantılı, daha sağlıklı ve güvenli hale gelecektir. Bilindiği üzere gerilim düşümü ve dalgalanmalar nedeniyle Meyna-Soda hattı müşterileri halen Termik-Kromsan 3*266MCM  EDH ‘ dan beslenmektedir. 

   14-.  K.Yakaköy DM çıkışlarında  havai hat ile çıkış yapıldığından aynı direkte 30 kV Çupasan EDH , 15 kV TRT EDH ve 15 kV Demirhisar EDH devreleri birlikte olduğundan arıza veya diğer müdahalelerde tüm devrelerde enerji kesimi olmaktadır. Bu durumda fiziki olarak çıkış mümkünse belirli bölgelere kadar hattın yeraltı kablosuna dönüştürülmesi gerekmektedir.

  • K.Yakaköy DM ’ den Çupasan DM 36kV 1*240mm2 XLPE kablo ile beslenerek Çupasan DM’den Meyna DM çıkışı iptal edilebilir. Bu durumda  K.Yakaköy DM ’ den Meyna DM , 36 kV 1*240 mm2 XLPE kablo ile müstakil olarak beslenmesi düşünülebilir.

Bu durumda;

  •  Meyna – Soda hattındaki gerilim düşümü de ortadan kalkmış olacaktır. (Gerilim düşümü  ve dalgalanmalar nedeniyle ENH , Termik TM’ne aktarılmıştır.)
  • K.Yakaköy DM - Çupasan DM- Meyna DM arasında yapılan manevralar sırasındaki elektrik kesintileri aynı direkte giden devrelerdeki arızada diğer devrenin elektriğinin kesilmesi sıkıntıları  giderilmiş olacaktır.
  • 1960 yıllarında yapılan Bakır , Swallow, Raven karışımlı15 kV TRT hat çıkışının K.Yakaköy DM’den itibaren iptal edilmesi, K.Yakaköy DM’deki Teşekkülümüze ait 30/15kV -1,5MVA trafo tesisinin demontajının yapılarak TRT Kazanlı Verici İstasyonu tesisi,  yakından geçen 30kV Meyna –Soda ENH’dan irtibatla branşman verilerek besleme yapılabilir. (K.Yakaköy DM’den Çupasan DM yükü eksileceği için ilave yük olmayacaktır.) Bu durumda TRT hattının civar hatlarda yarattığı endüksiyon etkisi de ortadan kalkmış olacaktır.
  • TRT hattının toplanması halinde aynı paralelde giden 30 kV Meyna-Soda hattı çift devreli yapılarak hattın doğu ve batı yönündeki müşteriler o yöndeki devreden beslenebilir.

      15- 15 kV ‘luk K.Yakaköy DM-Demirhisar EDH-Aynaz branşman hattı , mülkiyeti DSİ ye ait olup hat sonunda bulunan motopomp tesislerinin beslenmesi için yapılmıştır. ÇEAŞ döneminde 1990 yıllarında hazırlanan raporda hattın işletme ömrünü tamamladığı bu nedenle hat üzerinde direk,nakil,izolatör vs. için bakım çalışmasının ekonomik olmayacağı, bu nedenle yeniden hat yapılması gerektiği belirtilmişti. Bu nedenle işletme tarafından daha sonraki yıllarda sadece izolatör ve nakillerde yenileme yapılmıştır. Hat güzergahının kışın bataklık haline gelmesi arıza durumunda çalışmayı zorlaştırmaktadır. Bu 15 kV hattın üzerindeki müşteri gruplarının en yakın  hatlara dağıtılması veya zaman içinde bu hattan enerji müsaadesi verilmemesi, bu şekilde hat üzerindeki müşterilerin yakınına müşteri hattı yaklaştığında gerilim seviyeleri de göz önüne alınarak aktarmalar yapılması düşünülebilir. 

16- 30 kV ’ luk İletim özellikli hatlar ile bunların dağıtımı ve korumasını sağlayan OG Dağıtım ve İndirici Merkezi binalarındaki periyodik kontrol ve bakım işleri ile arızaların giderilmesi için  İşletme  Müdürlüğü bünyesinde müstakil primer ve sekonder ekipleri ve ekipmanları oluşturulmalıdır.      

    17- Ulaşılması güç veya  uzak olan bölgelerdeki kesicili manevra işlemleri için mevcut uzaktan kumanda sistemlerinin kullanılması, mevcut fiderlerdeki tekrar kapama sistemleri işletmenin durumuna göre değerlendirilmelidir. Tekrar kapama ve uzaktan kumanda sistemlerinin gereken DM’ lerine  konulması halinde enerji kesintileri asgariye çekilmiş olacaktır.

    18- Bilindiği gibi Karaduvarda 1970 yılında kurulan Mersin Termik Santralı 4x25 MW kapasitesi ile yıllardır Mersinin  enerji ihtiyacını karşılamaktaydı.  Uzan grubunun ÇEAŞ’ ı aldığı 1993 yılında Mersin Termik Santralı bir yıl çalıştırılmış, santral ekonomik ömrünü tamamladığı gerekçesiyle 1994 yılında Bakanlık onayı alınarak  santral kapatılmıştır. Burada Bölgenin enerji ihtiyacını karşılayacak bir santralin kurulması için fizibilite çalışmalarının yapılması gerekmektedir.  

    19- Enerji yönetiminde yapılan yanlışlıkların en önemli göstergelerinden biri de, ( ülke ekonomisinde  ciddi  bir  maliyet  unsuru  olarak ) üretilen  elektrik  enerjisinin  dağıtım şebekelerinde kayıp edilmesidir. Bu nedenle mevcut hatların bakım, revizyon ve  yenileme  çalışmaları ciddi  olarak etüt edilmeli ve programa alınmalıdır. Bölge içindeki 15 kV Mersin TM – 2600 Erdemli köyleri hattı , 30 kV  Güzeloluk grubu hattı , 30 kV Taşucu TM - Sarıkavak hattı, 15 kV Demirhisar EDH – Aynaz branşman hattı , 15 kV Bekirde grubu hattı , 30 kV Leyland giriş-çıkış hattı  gibi örnekleri daha da fazla olan uzun ve eski hatların kayıpları ve gerilim düşümünün önlenmesi, ayrıca elektrik iletiminin sürekli ve kaliteli olması için revizyon ve yenileme çalışmalarının yapılması , hatta ekonomik ömrünü tamamlamış olan Aynaz grubu gibi hatların gerekiyorsa yeniden tesisi veya üzerindeki yüklerin diğer hatlara aktarılması, besleme noktalarının yenilenmesi veya çoğaltılması, uzun grupların bölünmesi gibi çalışmalarının yapılması gerekmektedir.

     20-  Mersin Bölgesi 154 kV enerji  akışı yönünden ; doğudan beslenmektedir. İletim  hatlarındaki  enerji akışı,  bir  arıza  vb. çalışma  olduğunda  etkilenmektedir. Bölgenin enerji dağıtım merkezi  tespit  edilerek TEİAŞ  tarafından  380/154 kV  şalt  sisteminin kurulması halinde kaliteli ve kesintisiz enerji iletimi yapılabilecektir. Adana - Mersin - Mut gibi uzak bölgeler arasındaki enerji iletiminin de 380 kV ile yapılması  halinde bölgemiz için alternatif beslenme durumu sağlanmış olacaktır. ÇEAŞ-TEDAŞ geçişi nedeniyle kırsal alanlarda yapılan ıslah yatırım projeleri şehir merkezlerinde de yapılmalıdır. B. Sanayi fabrikalarını besleyen hatlardaki işletme ve bakım sorunları ele alınmalı, enerji kesintileri, dalgalanmalar ve gerilim düşümleri için önleyici tedbirler alınmalı, yatırımlar yapılırken kesinlikle İşletme ve Yük Dağıtım sistem Müdürlükleri ile birlikte periyodik koordinasyon çalışmaları yapılmalıdır. İşletme ve Yük Dağıtım Sistem müdürlüklerinden bağımsız ıslah ve yatırım çalışması yapılmamalıdır.

 21-  66 kV Termik – Mersin TM , 30 kV Tarsus TM-Çukurova İplik DM ÇD EDH, 15 kV Mersin TM – 2600 Erdemli köyleri hattı gibi iletim özellikli hatların şehir içindeki tehlikeli yapılarla ilgili bölümlerinin güzergahının deplase edilmesi veya iptal edilerek şehrin içerisindeki görüntü kirliliğine, yapılara, yapı arsalarına engel oluşturulmasına son verilmelidir.

 22-  Şehir ve ilçe merkezindeki müşterek özellikli havai hatların , yerleşim merkezi  dışına kadar olan bölümünün yeraltı kablolu hale getirilmesi gerekmektedir.

  23- Nacarlı TM den ÇD çıkarak yaklaşık 800m. ileride DM yapılmalı, buradan Huzurkent  ve yol kenarındaki OG / AG  şebeke  beslemeleri yapılmalıdır. Bu şekilde Huzurkent DM-Polma DM arasında da irtibat sağlanmış olacaktır. 

    24-  ÇEAŞ döneminde Demirhisar bölgesinde  Mersini besleyecek olan 154/31,5 kV TM nin planlanmaya alınması ile doğudaki sanayi bölgesine Nacarlı TM ile birlikte sağlıklı enerji dağıtımı planlanmış ve proje çalışmaları yapılmıştır. Mersinin doğusuna yığılı olan  sanayi bölgemiz için, alternatif beslenme  yönünden 154/31,5 kV luk Demirhisar TM nin süratle yapılması gerekmektedir. Mersin ve civar bölgesinin mevcut  yükü , sözkonusu TM leri tarafından  paylaşılacağı  için  arıza  veya  periyodik  bakımlarda bölgenin  enerjisi diğer  TM leri  ve besleme hatlarından  sağlanacak  dolayısı  ile  enerji  kesintileri  giderilmiş  olacaktı. Yukarıda 2.3 te açıklandığı gibi bu merkezin 380/154kV olarak yapılması halinde tüketim olarak uç bölgede bulunan Mersin bölgesinde iletim sisteminden veya yük durumundan kaynaklanan gerilim düşümleri de önlenmiş olacaktır.

    25- Çukurova Bölgesinde özellikle rutubetli yerlerde sis tipi izolatörler kullanılmakta, Bina tipi trafo tesislerinde açık tip hücrelerde ise TEDAŞ reçineli izolatör kullanımını yasakladığından ayırıcı, geçit, bara mesnet izolatörleri; porselen tip olarak kullanılmaktadır. Ancak 2003 yılı itibarı ile Bina tipi trafo tesislerinde OG hücrelerin Metal mahfazalı modüler hücre olarak kapalı tip pano kullanılması şartı getirildiğinden açık tip hücre yapımı terkedilmiştir. Açık tip hücrede reçineli bara mesnet izolatör kullanımı yasaklandığı halde kapalı tip hücrelerde imalatçı firmalar tarafından kullanılan ayırıcı mesnetleri, geçit izolatörleri, bara mesnetleri (hem de asgari emniyet açıklığında) reçineli tip olarak kullanılmaktadır. Hücre içindeki ısıtıcılar bir nedenle devre dışı kaldığında reçineli izolatörler üzerinden rutubetli ortamda gövdeye atlama olacaktır. Bu nedenle imalatçı firmalara rutubetli bölgeler için modüler hücrelerde porselen izolatör kullanma  şartı getirilmelidir. Kapalı tip panolarda asgari emniyet açıklığı kullanıldığından rutubetli bölgeler için izoleli bara kullanılması, ayrıca  kullanılan hava izoleli ayırıcı veya yük ayırıcıların rutubetli ortamda çalışması sorun yaratacağından vakum veya gazlı ortamlı seçilmesinde fayda görülmektedir.  

 

Dosyalar

(21 KB)



EMO MERSİN ŞUBE YÖNETİM KURULU BAŞKANIMIZ DOÇ. DR. ALKAN ALKAYA ENERJİ TASARRUFU HAFTASINDA ENERJİ TASARRUFU VE ENERJİNİN VERİMLİ KULLANIMI İLE İLGİLİ SUN RTV / İÇEL TV ORTAK YAYİNİNDA TUĞBA YÜRÜK İLE GÜN IŞIĞI PROGRAMINA KONUK OLDU

22.01.2024
 


Çok Okunanlar


EMO MERSİN ŞUBE BAŞKANIMIZ ALKAN ALKAYA, TRT ÇUKUROVA RADYOSU HAYATIN İÇİNDEN PROGRAMINA KONUK OLDU

YENİŞEHİR BELEDİYESİ BAĞIMSIZ BAŞKAN ADAYI SN. İBRAHİM GENÇ`TEN EMO MERSİN ŞUBE YÖNETİM KURULUMUZA HAYIRLI OLSUN ZİYARETİ.

AKDENİZ BELEDİYE BAŞKANI SN. M. MUSTAFA GÜLTAK VE AK PARTİ AKDENİZ İLÇE BAŞKANI SN. MEHMET ALİ CAN, YÖNETİM KURULUMUZA HAYIRLI OLSUN ZİYARETİNDE BULUNDU.

14. DÖNEM ŞUBE KOMİSYONLARINA KAYITLAR BAŞLADI

DÜNYA EMEKÇİ KADINLAR GÜNÜ`NE ÖZEL MERSİN ŞUBE KADIN ÜYELERİ KAHVALTIDA BULUŞUYOR!

TÜRK TELEKOM MERSİN İL MÜDÜRLÜĞÜ`NDEN ŞUBEMİZE HAYIRLI OLSUN ZİYARETİ.

8 MART DÜNYA EMEKÇİ KADINLAR GÜNÜ`NE ÖZEL KAHVALTI VE SÖYLEŞİ ETKİNLİĞİ DÜZENLEDİK.

EMO MERSİN ŞUBE OLARAK EV SAHİPLİĞİNİ ÜSTLENDİĞİMİZ “DÜŞÜNCE UFUKLARI TOPLANTI DİZİSİ” ETKİNLİK TAKVİMİ.

TÜRKİYE KOMÜNİST PARTİSİ`NDEN ŞUBEMİZE ZİYARET.

CUMHUR İTTİFAKI TOROSLAR BELEDİYE BAŞKAN ADAYI SN. DR. ALİ ÖZ TMMOB MERSİN İL KOORDİNASYON KURULUNU ZİYARET ETTİ.

Okunma Sayısı: 26909


Tüm Görüşler - Raporlar

Sayfayı Yazdır



 
Oda aidatlarınızı kredi kartınızla güvenli bir ortamda ödeyebilirsiniz.
ÜYE HAKLARI VE GÜVENLİ AİDAT ÖDEME
 

COPYRIGHT © 2005-2024 TMMOB ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI GENEL MERKEZİ
IHLAMUR SOKAK NO:10 KIZILAY/ANKARA
TEL: +90 (312) 425 32 72 (PBX) - FAKS: +90 (312) 417 38 18

KEP ADRESİ : emo.merkez@hs01.kep.tr

 
 
Key Yazılım Çözümleri A.Ş.