HABER

 
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Diyarbakır Şubesi 21. Dönem Yönetim Kurulu, Mardin`de yaşanan elektrik kesintileri ile ilgili 14 Temmuz 2020 tarihinde bir basın toplantısı düzenledi. Elektrik kesintilerinin bölge halkı ve yetkili elektrik dağıtım şirketini karşı karşıya getirdiği belirtilen basın açıklamasının tamamına yazımızın devamından ulaşabilirsiniz.
 

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Diyarbakır Şubesi`nde 14 Temmuz 2020 tarihinde EMO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Evindar Aydın, EMO Diyarbakır Şube Başkanı Alican Çetinkaya, Başkan Yardımcısı Sorgül Aytek Avşar ve TMMOB Diyarbakır İKK Sekreteri Doğan Hatun`un katılımıyla basın toplantısı düzenlendi. Toplantıda okunan açıklama aşağıdadır.

BASINA VE KAMUOYUNA

"İnsan Hakkı Olan Suya Ve Enerjiye Ulaşım Engellenmemelidir"

"Sulama Kanalları Derhal Tamamlanmalı ve Tarımsal Sulama Kullanımına Sunulmalıdır!"

Bölgemizde faaliyet yürüten Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş.`nin (DEDAŞ) sorumluluk ve faaliyet alanı içinde yer alan Mardin ilinde, son dönemde elektrik faturalarının ödenememesi gerekçesiyle yapılan elektrik kesintileri sonucunda tarımsal faaliyetler konusunda ciddi sorunlar yaşanmaktadır.

Elektrik kesintilerine ilişkin bölge halkından gelen yoğun şikâyet ve talep üzerine Elektrik Mühendisleri Odası Diyarbakır Şubemiz tarafından yapılan incelemeler sonucunda, Mardin`e bağlı 40`tan fazla mahallenin elektriğinin kesildiği ve vatandaşın mağdur edildiği anlaşılmıştır.

Bilindiği gibi bölgemizde tarımsal faaliyetlerde sulama işlemi yoğunluklu olarak elektrik enerjisi kullanılarak yapılmaktadır. Bunun için trafo tesisi yapılmakta ve elektrik motorları kullanılmaktadır. Yani elektrik motorları ile toprak altından su çekilerek sulama yapılmaktadır. Elektrik kesintilerinin yaşandığı mahalle ve köylerde, 3 fazlı olarak çalışan elektrik şebekesinin 1 fazının DEDAŞ tarafından etkisizleştirilmesi sonucunda, 3 faz ile çalışmak zorunda olan motorların, çalışamaması nedeniyle sulama yapılamamış ve tarımsal faaliyetler durma noktasına gelmiştir. Bunun yanında bu yerlerde, içme suyu ihtiyacını karşılayan motorların da çalışamamasından kaynaklı olarak, elektrik borcu olmayan vatandaşların da susuz kalmasına neden olunmuştur. Böylece bir insan hakkı olan suya ve enerjiye ulaşım engellenmiştir.

Şubemiz tarafından DEDAŞ yetkilileri ile bu hususta bazı görüşmeler yapılmış; elektrik kesintileri ve yaşanan sorunlarla ilgili olarak, tespitlerimiz, DEDAŞ yetkilileriyle paylaşılarak sorunun çözümüne ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır. Görüşmelerde, DEDAŞ yetkililerince her ne kadar içme suyu için elektrik enerjisi ihtiyacının jeneratörlerle karşılandığı ve çözüm üretilmeye çalışıldığı söylense de bu durum soruna çözüm olamamış ve mağduriyetlerin oluşması engellenememiştir. 

Sonuç olarak, yaşanan bu süreç bölge halkını ve Dicle Elektrik Dağıtım Şirketi`ni karşı karşıya getirmektedir.

Kamusal alan olan elektriğin; üretim, iletim ve dağıtımının kamu eli ile yürütülmesi gerekmektedir. Başta Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) olmak üzere, uzmanların ve halkın tüm itirazlarına rağmen elektrik dağıtımının tamamı özelleştirilmiş; böylece elektriğe erişim, kar amacı güden şirketlerin insafına bırakılmıştır.

Sorunun, enerjinin özelleştirilmesi ve piyasalaştırılması sonucunda, yurttaşlara; ağır, ödenemeyecek miktarlarda elektrik faturalarının çıkarılması dolayısıyla, ödemelerin yapılamaması ve borçların birikmesi sonucunda meydana geldiği açıktır.

Ayrıca, Elektrik Üretim A.Ş.`nin (EÜAŞ) toptan satış tarifesi Ekim-Aralık 2019 döneminde 34,86 kr/kWh iken, Ocak 2020`de 27,56 kr/kWh`e, Nisan 2020`de 22,83 kr/kWh`e indirilmiş, 1 Temmuz 2020`den itibaren de 13,20 kr/kWh olarak belirlenmiştir.

Sonuç olarak 2020`nin başından bu yana, EÜAŞ tarafından Dağıtım şirketlerine satış tarifesinde yapılan indirim oranı, yüzde 62`ye ulaşmıştır. Bu indirimlerle, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) kararlarıyla vatandaşa yansıtılmayarak, dağıtım şirketlerine kar transferi sağlanmaktadır.

Bölgenin, hatta ülkenin ekonomik kalkınması olarak müjdelenen, yerel halkın ve uzmanların karşı görüşlerine rağmen; iklime, doğaya, ekosisteme, tarihe zarar veren barajlar silsilesi olan GAP ile, bölgeye doğrudan katkısı olmayan barajlarla üretilecek elektriğe öncelik verildi, GAP,bölge için kalkınma projesi olmaktan daha çok batı için enerji yatırımına dönüştü.

GAP kapsamında yapılan barajlarla, elektrik üretimi açısından hedeflenenin %90 üzerinde gerçekleşme sağlanmışken, halkın geçim kaynağı olan tarıma direkt etki edecek sulama kanallarında ise, %30 un bile altında kalınmıştır.

Tarım sektörü, ülkenin gıda ihtiyacını karşılaması, gelire ve ihracata katkıları, işsizliğe karşı istihdam yaratma özellikleri ile büyük öneme sahiptir. Tarımda kendi kendine yeten ülke iken, uygulanan yanlış tarımsal politikalar sonucu dışa bağımlı hale gelinmiştir. Bu yanlış uygulamanın bir benzeri de Mardin de yapılan elektrik kesintileri sonucu tarımsal ürünlerde yaşanacak kayıplardır. Türkiye`nin %20 hububat ve bakliyat ihtiyacını karşılayan Mardin`de, yapılan kesintiler; buğdayda rekoltenin düşmesi ve 2. ürünün (özellikle mısır, pamuk) ekilmemesine neden olacaktır. Böylece bu bölgede gerçekleşen tarımın ülke ekonomisine sağlayacağı katkı önlenmiş, hatta bazı ürünlerin ekilememesi sebebiyle dışa bağımlı olma riski bile oluşmuştur. Kaldı ki; pandemi sürecinde tarımsal ürünlerin ve kendi kendine yetebilmenin önemi bir kez daha ortaya çıkmışken, tarımda uygulanan yanlış politikalarda ısrar etme nedeni anlaşılamamıştır.

Hasankeyf`in yok edilmesine neden olan Ilısu Barajı başta olmak üzere, baraj yapımları için yapılan ısrar, sulama kanalları için de yapılsaydı bugün bu sorunlarla karşılaşmamış olacaktık. Sulama kanallarının yapımına bazı yerlerde henüz başlanmamış, bazı yerlerde ise çok yavaş ilerlenmektedir. Bu gidişle; 50-60 yıl ömrü olan barajlar, ömürlerini tamamlayıp ortadan yok oldukları vakit, sulama kanallarına sahip olacağız.

Ilısu Barajı üzerinden üretimi planlanan (tam kapasite çalışması halinde), yıllık  3,8milyar KWh (Kilovatsaat) elektrik enerjisinin 2 katından fazlası, Mardin`de, tarımsal sulama yapmak için harcanmaktadır. Bu da gösteriyor ki, Ilısu barajı için harcanan para ile sulama kanalları yapılsaydı, ülkeye ekonomik katkısı daha fazla olacaktı.

Daha da derine inen ve ağır metaller içeren suyun, tarımsal sulama amacıyla kullanımı, tarımsal alanlara ve ekolojiye büyük zararlar vermektedir. Ayrıca sulama kanalları ile yapılan tarımsal sulama sistemlerinde, üretim maliyetleri, özellikle mısır ve pamuk için cazibe sulama gruplarıyla kıyaslandığında; cazibe sulama gruplarında dekar başına 2020 yılı ücreti 22 ile 39 TL iken, elektrik enerjisi kullanılarak yapılan tarımsal sulama sistemlerinde dekar başına 400 TL`ye yaklaşmaktadır.

Belirtilen nedenlerle DEDAŞ`tan bu mağduriyeti bir an önce ortadan kaldırması için adım atmasını; iktidar tarafından sulama kanalların yapımına derhal başlanarak tamamlanmasını ve tarımsal sulama kullanımına sunulmasını; elektrik ile sulama yapan çiftçilere, sulama kanalları ile sulama yapılan çiftçilere çıkartılan bedel gibi fiyatlandırma yapılmasını ve var olan borçların makul seviyelere indirilmesini; çiftçinin normal sulama yerine damlama, yağmurlama vb. sulama sistemine geçmesinin sağlanması ve bu konuda çiftçiye gerekli desteğin sağlanmasını, ayrıca EÜAŞ tarafından dağıtım şirketlerine uygulanan yüzde 62 oranındaki tarife indiriminin halka da yansıtılmasını acilen talep ediyoruz.14 Temmuz 2020

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI

DİYARBAKIR ŞUBESİ 21. DÖNEM YÖNETİM KURULU

Fotoğraflar