YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
EPDK, deprem bölgesindeki şirketlere borçlarını faizsiz ay sonuna öteleme şansı sağladı. Karara tepki gösteren EMO `Piyasa oyuncularının günlük finansal sorunlarını çözmeyi tek amaç edinen EPDK`nın kamu kaynaklarını bir bahaneyle, dilediği şirkete aktarmasının önüne geçilmelidir` uyarısı yaptı.
 

DEPREMZEDE vatandaşlara sağlanmayan faizsiz fatura öteleme olanağı, deprem bölgesinde görevli elektrik dağıtım ve tedarik şirketlerine kullandırıldı. Karara Elektrik Mühendisleri Odası‘ndan (EMO), tepki geldi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), 6 Şubat tarihli Kahramanmaraş merkezli depremlerin etkilerinin devam etmesi nedeniyle, olağanüstü hal kararı alınan veya afet bölgesi ilan edilen şehirlerde faaliyet gösteren elektrik dağıtım şirketlerinin avans ödemelerini ertelemişti.

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), depremzede yurttaşlara sağlanmayan faizsiz fatura öteleme olanağının, deprem bölgesinde görevli elektrik dağıtım ve tedarik şirketlerine kullandırılmasına tepki gösterdi. Konuya dair açıklama yapan EMO, depremin etkileri bahane edilerek, şirketlere, yurttaşların faydalanmadığı faizsiz borç öteleme olanağının yaratıldığım söyledi.

EPDK‘nın konuya ilişkin kurul kararının 29 Mart 2024 Cuma günü Resmi Gazete‘de yayımlandığını ifade eden EMO, "1 Nisan 2024 tarihinden itibaren uygulanacak karara göre, 30 Eylül‘e kadar, olağanüstü hal kararı alınan veya afet bölgesi ilan edilen şehirlerde faaliyet gösteren dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler, görevli tedarik şirketleri, OSB‘lerin doğrudan veya dolaylı olarak ortağı olduğu tedarik şirketleri için Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğinin 132/Ç maddesinin birinci fıkrasında belirtilen avans ödeme bildirimlerinde yer alan bedellerin, ilgili fatura dönemine ilişkin fatura son ödeme tarihine kadar ertelenmesine, avans ödemelerinin ertelendiği süre boyunca piyasa işletmecisi veya piyasa katılımcısına temerrüt faizi uygulanmamasına karar verildi" dedi.

Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğinin "Ödemeler ve Tahsilat" başlıklı 132/Ç maddesinin ilk fıkrasında piyasa katılımcılarına iletilen günlük avans ödemesinin bir sonraki iş günü en geç saat 15:00‘e kadar ödenmesine hükmedildiğini ifade eden EMO, "Normal şartlarda bir gün sonra yapılan avans ödemeleri toplanarak asıl faturadan düşülüyordu. Piyasa Yönetim Sistemi aracılığıyla nihai uzlaştırma bildirimini takip eden altıncı iş günü içinde aylık faturalar ödenmektedir. Avans ödemelerinin yapılamaması durumunda da aylık olarak faturalara temerrüt faizi de eklenmektedir. Diğer tedarik şirketleri günlük olarak iletilen avans bedellerini öderken, karar kapsamında kalan tedarik şirketleri ise faizsiz bir erteleme imkanına sahip oldular. Özetle EPDK, bu şirketlere günlük ödemelerini, Nisan-Eylül 2024 dönemini kapsayacak şekilde 6 ay boyunca faizsiz olarak ay sonuna öteleme olanağı yarattı" diye ifade etti.

Açıklamada kararın Enerji Piyasaları İşletme AŞ (EPİAŞ) tarafından işletilen sistemin işleyişini sarsacak bir nitelikte olduğuna vurgu yapılan EMO açıklamasında şöyle denildi:

"Faizlerin yüksek olduğu bu dönemde Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği kapsamında faaliyet gösteren üretim şirketleri, gerçekleştirdikleri elektrik üretiminin maliyetini bir sonraki gün EPİAŞ‘ın yapacağı avans ödemeyle finanse etmektedir. Birincil enerji kaynağı da dahil olmak üzere üretim maliyetlerinin karşılanması için kritik önemde olan bu ödemenin yapılmaması durumunda zorunlu olarak üretim şirketleri yüksek faizle kredi kullanmak zorunda kalacaklardır. Kar veya zarar etmemesi gereken, piyasa işletmecisi EPİAŞ‘ın doğal olarak bu tip durumlarda kullanılmak üzere yedek akçesi de bulunmadığı düşünülürse, tedarik şirketlerine yönelik ertelemenin sisteme getireceği yükün nasıl dağıtılacağı belirsizdir. Genel olarak tüketicilerden aylık olarak ödeme alan tedarik şirketlerinin söz konusu günlük avans ödemelerinden şikayet ettiği bilinmektedir. Avans ödemelerinin kaldırılması için EPDK‘ya yönelik gerçekleştirilen lobi çalışmalarının bir düzeyde etkili olduğu anlaşılmaktadır.

EPDK‘nın farklı sermaye gruplarının ve lobilerin birbiriyle çelişen çıkarlarım dengelemek için mevzuatı şekillendirmesine artık izin verilmemelidir. Piyasa oyuncularının günlük finansal sorunlarını çözmeyi tek amaç edinen EPDK‘nın kamu kaynaklarını bir bahaneyle, dilediği şirkete aktarmasının önüne geçilmelidir" denildi.

Depremzedelere sağlanmayan faizsiz fatura öteleme olanağının, sektörün geri kalanım zora sokma ihtimaline karşı bazı şirketlere kullandırılmasının kabul edilemez olduğunun ifade edildiği açıklamada, "Elektrik enerjisi kâr odaklı sıradan bir ticari faaliyet alam olmaktan çıkartılarak, yeniden kamu hizmeti olarak yapılandırılmalıdır. Farklı sermaye gruplarının günübirlik çıkarlarım dengelemeye odaklanan EPDK kapatılarak enerji yönetimi, ticari ve siyasi müdahalelerden uzak özerk bir yapıya devredilmelidir. Acilen kamunun yatırım yapmasının önündeki engeller kaldırılarak, üretim, iletim ve dağıtımıyla dikey entegre bir kamu tekeli tekrar kurulmalıdır" denildi.