Enerji üretim ve dağıtım şirketlerine verilen destek 2024 sonunda kaldırılarak desteğin tamamı halkın faturalarına taşınacak. Ayda 417 kw ve üzeri elektrik sarfeden yurttaşların elektrik faturaları 2-3 kat artacak
 

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, elektrik ve doğal gazda devlet desteklerinin kaldırılacağını belirtti. Aylık 417 KW elektrik tüketimi yapan ev aboneleri her ay serbest piyasada belirlenen elektrik satış bedeli üzerinden ödeme yapacak. Bu uygulamaya tepki gösteren TMMOB‘a bağlı Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) basın açıklaması yayınladı. Açıklamada; elektrik faturalarında birim fiyat belirtilmeden faturalandırma uygulanırsa, konuyu mahkemeye taşıyacakları bildirildi.

Şirketlere 500 milyar destek

Elektrik faturalarının sübvansiyonlarla belli bir seviyede tutulabildiği iddiasının, piyasa yapısındaki çarpıklığı ve sistemin kara deliğe dönüştüğü belirtilen EMO açıklamasında, "Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu‘nda Bütçe Görüşmeleri kapsamında yaptığı konuşmada, 2024 yılı bütçesinden KİT‘lere aktarılacak 748,7 milyar TL`lik kaynağın 500,4 milyar TL‘lik bölümünün enerji sübvansiyonları amaçlı kullanılacağını ifade etmişti" denildi.

Kamu zararı büyüyor

EMO, 2023 yılında enerji sübvansiyonları için 272,2 milyar TL kullanıldığını hatırlatarak, "Bu kaynak, hane halkına ucuz enerji sunmak için değil, daha fazla tahsilat yapma olanağı kalmayan enerji şirketlerinin gelir ihtiyacını karşılamak için kullanılmaktadır. Özel sektörün güdümüne bırakılan elektrik üretimi ve dağıtımında maliyetlerin bir türlü dengelenememesi nedeniyle kamu zararı da her geçen gün büyümektedir" diye belirtildi.

Üretimde fazlalık fiyatları düşürmüyor

Elektrik dağıtım bölgelerinin özelleştirme programına alındığı 2004 yılından bu yana maliyetlerin düştüğü durumlarda bile zam yapıldığını kaydeden EMO, "Kurulu güçte ve üretimde fazlalık olmasına rağmen maliyetler şişirilmekte ve satış fiyatları düşürülememektedir" ifadesi yer aldı. Açıklamada "Son Kaynak Tedarik Tarifesi Tebliği kapsamında serbest piyasa maliyetlerinin doğrudan yansıtıldığı büyük tüketici limiti düzenli olarak aşağıya çekilerek, daha fazla sanayi ve ticarethanenin kapsam içine alınmasının" sağlandığı ifade edildi.

Fatura tahmin bile edilemeyecek

Açıklamada, "Tebliğ kapsamına giren tüketiciler ikili anlaşmaları yoksa serbest piyasa maliyetlerine doğrudan yansıtıldığı bir düzenlemeye tabi olmaktalar. Uzun bir süredir spot piyasada fahiş fiyatlar oluştuğu için tedarikçiler ikili anlaşma yapmayı tercih etmemektedir. Böylece kapsama giren aboneler, enerji maliyetlerini tahmin bile edemedikleri bir tarifeye mahkûm kaldılar. Bu kuruluşlar, artan enerji maliyetlerini doğal olarak fiyatlarına yansıtarak, zam olarak yurttaşlara aktardılar" denildi.

Evler sanayi kuruluşuna çevriliyor

Açıklama, "EMO‘nun hesaplamalarında yıllardır 4 kişilik bir ailenin asgari yaşam standartları için aylık 230 kWh enerji tüketeceği varsayılmaktadır. Bu değer, hesaplama kolaylığı nedeniyle EPDK tarafından da aylık 240 kWh denk gelecek şekilde günlük 30 kWh olarak kabul görmüş ve düşük kademe için bu tüketim değeri kullanılmaya başlanmıştır. Bahsi geçen 417 kWh ise yeni bir kademe haline gelecektir. Aylık ortalama tüketimi 417 kWh‘in üstünde kalan milyonlarca haneye yüksek tüketimli sanayi kuruluşları gibi fatura kesilecektir" ifadeleriyle devam etti.

EMO davaya hazırlanıyor

Sıradan tüketicilerin yaşadığı konutlara verilecek hizmetin bedelinin belirsiz hale getirilemeyeceğini savunan EMO açıklaması; enerjiye erişimin temel insan haklarından olduğu ve bir kamu hizmeti olması gerektiğine vurgu yapılarak, "Alelade bir piyasa metası olmaması nedeniyle bu hizmetler kamu eliyle yürütülmesi gerekirken, mevcut durumdaki gibi özel sektör eliyle yürütülse dahi, etkin bir kamu denetimine tabi olarak sürdürülmek zorundadır. Lokanta menusunun bile kapıda ilan edilmesinin zorunlu olduğu bir dönemde tüketicinin birim enerji maliyetini önceden bilmemesi kabul edilemez" denildi.

Fatura yüksekti daha da yükselecek

Artan maliyetler karşısında önlem alma ve bu maliyetleri başkasına aktarma şansı olmayan yurttaşlara piyasa şartlarının doğrudan yansıtılmasının kabul edilemez olduğu ifade edilen açıklamada, "Konut tarifesinde günlük 30 kWh‘dan daha fazla tüketimi olan aboneler zaten diğer abonelere göre yüksek bedel ödemektedir. Bu anlamda tüketimi yüksek haneler zaten yüksek fatura ödemektedir. Yasal dayanağı da olmayan böylesi bir düzenleme yapılması durumunda Elektrik Mühendisleri Odası olarak konuyu yargıya taşıyacağımızı kamuoyuyla paylaşıyoruz" şeklinde sürdü.

Aylık 1050 TL Ödeme Katlanacak

EPDK`nın 2025‘ten itibaren geçerli olmak üzere konut aboneleri için limiti yıllık 5 bin kWh düzeyine indireceği belirtildi. Bu düzeyde bir limit düşüşünün tarife yapısını radikal bir biçimde değiştireceği ifade edilen açıklamada, "Aylık ortalama 417 kWh tüketimi olan, başka bir değişle Ekim 2024 itibariyle aylık ortama 1050 TL düzeyinde fatura ödeyen tüm konut aboneleri bu tebliğ kapsamına girecektir. Böylece EPDK`nın ilan ettiği ulusal tarife kapsamında enerji alabilen abone sayısı da oldukça sınırlı kalacaktır" diye belirtildi.

(yeni yaşam; 01.11.2024)