YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
İzmir kül olan ormanlarına ağlarken, Vali Elban yangınların çıkış nedeninin elektrik hatları olduğunu açıkladı. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Başkanı, elektrik hatlarında uyarılara rağmen alınmayan önlemleri NEFES`e anlattı.
 

www.nefes.com.tr

Türkiye genelinde birçok ilde orman yangınları devam ederken, yangınların çıkış nedenine ilişkin kritik bir açıklama geldi.

İzmir Valisi Süleyman Elban, kentteki son yangınlarla ilgili "İnsan kaynaklı ya da sabotajdan kaynaklı yangınımız yok. Hem Ödemiş hem Çeşme hem Seferihisar hem de Foça‘daki yangınımız, elektrik hatlarından kaynaklı olarak çıkmış durumda" dedi.

Vali Elban, elektrik hatlarından çıkan kıvılcımların yakındaki otları tutuşturduğunu ve yangının kısa süre içerisinde ormana yayıldığını belirtti.

İzmir ve Manisa‘da elektrik dağıtım hizmeti, Aydem Enerji‘ye ait Gediz Elektrik tarafından veriliyor.

Gediz Elektrik ise bugün yaptığı açıklamada Vali Elban‘ı yalanlayarak "Sahada gerçekleştirilen ilk değerlendirmelere göre bölgemizdeki yangınların elektrik hatlarından çıktığına ilişkin somut bulgu bulunmamaktadır" ifadelerini kullandı.

EMO YAZA GİRMEDEN UYARMIŞ
Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Mahir Ulutaş, Vali Elban‘ın açıklamalarını nefes.com.tr‘ye değerlendirdi.

Ulutaş, birçok orman yangınının elektrik şebekesi kaynaklı olduğunu, yaza girilmeden önce 16 Mayıs‘ta yaptıkları açıklamada, bu konuda gerekli önlemlerin alınması çağrısı yaptıklarını ancak yeterli önlemin alınmadığının görüldüğünü söyledi.

ÖZELLEŞTİRME ETKİSİ
Orman alanlarından enerji nakil hatlarının geçtiğini, bunun normal olduğunu ancak elektrik şirketleri ile orman bölge müdürlüklerinin hat güzergahlarında gerekli denetim, bakım ve temizlikleri yapması gerektiğini belirten Ulutaş, özellikle elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesiyle birlikte kâr amaçlı olarak bakımların yetersiz bırakıldığını dile getirdi.

Elektrik hatlarında özellikle dağıtım noktaları ve trafo merkezlerinin bakımlarının özellikle yaz aylarına girmeden yapılması gerektiğini belirten Ulutaş, şirketlerin bu bakımları birer maliyet olarak gördüğünü, düşük ücretle deneyimsiz ve az sayıda personel çalıştırmayı tercih ettiğini vurguladı.

Mevcut teknolojinin imkanlarıyla, yapay zeka, drone ve kameralar kullanılarak hatların 24 saat izlenip kontrol edilebileceğine ancak gerekli yatırımların yapılmadığına dikkat çeken Ulutaş, küresel ısınmayla birlikte bu yatırımların çok daha önemli hale geldiğinin ve elektrik kaynaklı orman yangını riskinin arttığını ifade etti.

GEREKLİ ÖNLEMLERİ TEK TEK SIRALAMIŞLARDI
EMO, 16 Mayıs tarihli açıklamasında şu noktalara dikkat çekmişti:

* Elektrik dağıtım şirketleri tarafından ormanlık bölgelerde yer alan elektrik hatları yaz mevsimi öncesi ve mevsim boyunca sürekli kontrol edilmeli, hatlarda tekniğine uygun yapılmamış ya da gevşek ekler ve bağlantılar, kırık izolatörler, uygun olmayan YG sigortalar düzeltilmeli, topraklama sisteminin işlerliği ve yönetmeliğe uygunluğu kontrol edilmeli, elektriksel koruma önlemleri kontrol edilmeli, elektrik direk diplerinin temizliği ve hat güzergâhındaki ağaçların bakımı gerçekleştirilmeli, özet olarak nakil hatlarının ve trafoların bulunduğu bölgelerde temizlik çalışmaları yürütülmelidir.

* Orman Genel Müdürlüğü tarafından orman içinde yer alan tüm elektrik hattı güzergâhındaki ağaçların bakımı ve budanması yapıldığı takip edilmeli, dalların iletim hatlarına temasına izin verilmemelidir.

* Sorumlu kurumlarca ormanlık bölgelerde elektriksel ark risk analizleri ile yangın risk analizi yapılarak elektrik tesisleri ile ilgili tasarım ve uygulamada gerekli önlemler alınmadır.

* Yangınlara neden olan kamu malı elektrik dağıtım hatları, özelleştirmelerden sonra özel dağıtım şirketleri tarafından işletilmekte ve bakımları yapılmaktadır. Bakım ve onarım çalışmaları, daha fazla kâr elde etmek amacıyla taşeron firmalara ihale edilmektedir. Teknik kapasitesi ve yetisi azalan dağıtım şirketlerinin yerine getirmediği her hizmetin ölümlü kazalara yol açabileceği, orman gibi milli servetimizin de kaybına neden olabileceği unutulmamalıdır.

* Bir yandan dağıtım şebekesinin özelleştirilmesinin yarattığı sorunlarla boğuşurken, bir yandan da TEİAŞ`ın özelleştirilmesine yönelik çalışmalar ısrarla sürdürülmektedir. Özelleştirme İdaresi`ne verilen süreler defalarca uzatılmış, son olarak 27 Aralık 2024 tarihli ve 9326 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı`yla hazırlık işlemleri için 31 Aralık 2026`ya kadar süre uzatılmıştır. Elektrik şebekesinin omurgası olan iletim şebekesini işleten TEİAŞ`ın özelleştirilmesi halinde, yalnızca arz güvenliği riske atılmayacak, bununla birlikte iletim şebekesinin bakımlarının aksamasına ve orman yangınları başta olmak üzere doğrudan can ve mal güvenliği riskleri oluşmasına neden olacaktır.

* Yazın yangın, kışın kar yağışıyla birlikte yaygın elektrik kesintileriyle can kaybına yol açan bu yıpratıcı sarmaldan çıkış için kesin çözüm; elektrik dağıtım şebekesinin kamulaştırılması, gerekli teknik personelin istihdam edilmesi, yatırımların yapılması ve alanın merkezi bir plan ve kamusal anlayışla yeniden yapılandırılması olacaktır.