YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
Türk Telekom özelleştirmeden emin
Türk Telekom Genel Müdürü Ekinalan, 1990'ların başından bu yana özelleştirme sürecindeki şirketin bu defa yatırımcılar için cazip olduğuna değinerek, teknoloji ve know-how'un süreçte belirleyici olacağını vurguladı.
 

Türk Telekom Genel Müdürü Mehmet Ekinalan, daha önce iki kez ihaleye çıkılan ancak satışı gerçekleşmeyen Türk Telekom'un özelleştirilmesinde bu defa sonuç alınacağına inandığını söyledi. Yabancıların yoğun ilgisi olan Türk Telekom'da ihale sürecinin Haziran ayının sonuna kadar tamamlanması öngörülüyor. Türk Telekom Genel Müdürü Ekinalan, yabancı yatırımcılara yönelik olarak yayınlanan Investor Turkey Journal'la yaptığı söyleşide, "Türk Telekom'da özelleştirmenin ve bu kuruluşun verimli çalışmasının gerekliliğini kavrayan bir yapı var. Bu işbirliği, buraya yatırım yapan şirketin buarada verimli bir işletme oluşturabilmesi için çok önemli" dedi.

Ekinalan, şirketin altyapı ile ilgili bir sorununun bulunmadığına işaret ederken, şirketin kamu sahipliğinde olduğu için bazı aşamalarda süreçlerin uzadığını vurguladı. TT Genel Müdürü Mehmet Ekinalan ile Investor Turkey Journal'da yayınlanan söyleşi şöyle:

Sayın Ekinalan, Telekom'un özelleştirmesi hep son anda direkten döndü. Bu kez özelleştirilebilecek mi gerçekten?

Ekinalan: Türk Telekomun bu kez özelleştirilebileceği yönünde çok kuvvetli sinyaller var. Süreç bu kez çok farklı işledi. Hükümet, tarafında ciddi bir vaat var. Başbakan'dan ilgili bakanlara dek herkes çok kararlı ve istekli. ÖİB'nin zaten işi bu. Onlar da çok ciddi bir çalışma içindeler. Ancak buradaki, en önemli parametre Türk Telekom'un kendisi. Turk Telekom'un özelleştirmeyi nasıl algıladığı önemli. On yıllık süre içinde, bu iş gerçekleşmediyse burada en önemli direnç hep kurumun içinden geldi. Sözde evet özelleştirme istendi ama icraata geldiğinde hep çeşitli engeller çıkarıldı, hep gizli bir direnç oldu. Bu kez öyle değil. Bu kez özelleştirmeyi bizler hiçbir tereddüte mahal vermeyecek bir şekilde istiyoruz. Türk Telekom eğer bu kez özelleşmezse, bu kadar rekabetçi bir sektörde yoluna devam etmesi mümkün değil. Bu sektör çok dinamik bir sektör, süreçler, teknolojiler çok hızlı değişiyor. Bakın, bugün dünyada ses gelirlerinin yerini katma değerli hizmet gelirlerine bıraktığı bir geçiş dönemi yaşanmakta. Bu çok kuvvetli bir transformasyon gerektiriyor.

Dünyada olduğu gibi Türkiye'de özellikle GSM sektöründe yaşanan hızlı gelişim ve yoğun rekabet insanımızın Türk Telekom'dan beklentilerini de değiştirdi. Tekel oluşmadığı zaman servisler çok daha hızlı gelişiyor, farklılaşıyor, rekabet fiyatları düşürüyor. Bu bizi de etkiledi. Sesden elde ettiğimiz gelirlerimiz azalıyor, ama başka gelirlerimiz artıyor.

konuşma süreleri artıyor

Fiyatların düşüşü sizi nasıl etkileyecek ?

Ekinalan: Aslında konuşma süreleri artıyor, ama fiyatlar için gelirler azaldı. Yurtdışı konuşmalarda neredeyse dörtte bir fiyatına indi. Daha da düşecek. Ayrıca bu konuda alternatifler de fiyatları düşürdü. Yurtdışı konuşmalarda, servis kalitesi açısından bizim kalitemize ulaşmamış ucuza hizmet veren operatörlere rastlıyoruz. Bu hızlı değişimi iyi kavrayarak hızla kendimizi dönüştürmeye çalışıyoruz. Türk Telekom, 1980'erin başında yaşanan büyük dönüşümün bir benzerini yaşıyor. Biz ADSL servisleri ile genişband (broadband) internet kullanımını hızla yaygınlaştırıyoruz. Birçok Avrupa ülkesinden daha hızlı büyüyoruz. Bu Türk insanın teknolojik dönüşümü ve internet kullanımına büyük katkı yapacak bir proje. Gelirlerimizin arttığından söz etmiştim. 2003 yılı sonunda genişband internet gelirlerimiz 50 trilyon civarındaydı, 2004 yılında bu rakam 150 tirilyona ulaştı. Bu sene 450 trilyonluk bir gelir bekliyoruz. Öte yandan bu hizmet Türk insanının teknolojik dönüşümü açısından da öncü bir hizmet.

- Genişbant derken sadece adsl hizmetlerini mi kastediyorsunuz. kablo ya da kablosuz başka geniş band hizmetleriniz var mı?

Ekinalan: Kablo internet üzerinden genişbant var, metro ethernet dediğimiz daha ziyade corporate verdiğimiz bir hizmet var. Wi-fi hizmetlerimiz var. Geniş bant internetin kullanımını hayatın her anına yaymak istiyoruz. Bunun için çeşitli hava alanı, terminal gibi noktalara wirelless internet hizmeti veren "hot spot"lar koyduk. Buralarda 2 megabyte gibi yüksek hızda bağlanabilme imkanı olacak.

Öte yandan, bu yıl ankesörlü telefonları yenileme projemiz var. 70 yeni modern ankesörlü telefon noktası kuruyoruz. Bu noktaların yaklaşık 100 metrelik alanlarında kablosuz internet erişimi sağlayacağız. Otobanlara ve bazı işlek yerlere bunları yerleştireceğiz. Bu sene bu şekilde 200 yeni nokta koyacağız. Böylece entegre bir hizmet yapısı oluşturacağız.

Özelleştirme öncesi yatırımlara devam ediyor musunuz?
Ekinalan: Yatırımlarımız büyük bir hızla devam ediyor. Özelleştirme yüzünden hız kesmiş değiliz. Doksanlı yılların sonu ve iki binli yıllarda böylesi bir yanlış yapılmış TT özelleşecek diye yatırımlarda bir tereddüt olmuş. Biz hızla bu yılların açığını kapatmaya çalışıyoruz. Ekonomik gördüğümüz her alana yatırım yapıyoruz. Ancak bu agresif bir politika değil. Tabi sosyal sorumluluklarımızı ihmal etmek istemiyoruz.

- Telekom sektöründe global anlamda ciddi güç kaybı yaşandı. Bizim gibi ülkelerde ise gereken yatırımlar dahi henüz tamamlanmış değil. Bu aşamada, Türk Telekom nerede duruyor? Özelleştirme öncesi ve sonrası için nasıl bir vizyon koyuyorsunuz?

Ekinalan: Telekom esasında doğru teknolojik trendi yakaladığında kar oranı oldukça fazla bir sektör. Ancak doksanlı yılların ikinci yarısında özellike ABD ve İngiltere'de sektör adına baş döndürücü şeyler yaşandı. Sektörün patlamasını sürdüreceğine inanarak, sadece projeleri fonlayan yatırımcılar, Avrupa ile ABD arasında var olan kapasitenin bin katı fiber optik kablolar, inanılmaz bedellerle satılan lisanslarla karşılaşıldı. Bir süre sonra bu sektörde beklenen patlamanın sürdürülemeyeceği anlaşıldı. Fiyatlar düştü. Market hızla inişe geçti. Bu durum esasında internetin efektini doğru algılayamamaktan kaynaklandı. Bir süre sonra herkesin internetten alışveriş etmesi bekleniyordu. Oysa insanların teknolojiyi algılama, ona uyum gösterme ve onu kabul etme süreleri var. Sektördeki beklenti, çok hızlı bir şekilde mobil internetin gelişeceği, UMTS ile genişband (broadband) internet sağlanacağı yönündeydi. Bu yüzden buralar büyük paralarla yatırım yapılması gerektiği yönündeydi. Bu yüzden buralara, büyük yatırımlar yapıldı. Ama bakıldı ki, insanlar ihtiyaçlarını mobil telefon ile SMS'ler ile görüyorlar

TT'ye gelince bu dönem içerisinde, TT ülkede yaşanan ekonomik krizin de etksiyle çok agresif bir yatırım politikası izlenmedi. Bu şu anda Türk Telekom'un önünde ciddi bir potansiyelin olduğunu gösteriyor. O dönemde yapılamayan yatırımların bugün daha rasyonel bir şeklide yapılması bu şirketin en büyük potansiyelidir. Bu potansiyeli hızla realize etmek için çalışıyoruz. Bütün konsantrasyonumuz şu anda katma değerli hizmetlere odaklanmış durumda. Şu anda çok iyi bir noktadayız. Teknoloji açısından, alt yapı açısından dönüşüm için her şey hazır.

Dönüşümün önündeki engeller neler?
Ekinalan: Teknolojik olarak bir sıkıntımız yok. Sıkıntılarımız başka bir noktada. Bu şirketin sahibi kamu olduğu için, kamunun kurallarıyla yönetilmesi gereken bir şirket. Kamunun kuralları ile sektörün dinamizmi arasında bir çelişki var. Mal ve hizmet satın alırken, Kamu İhale Kanunu'na tabisiniz, personel alımını İş Kurumu üzerinden yapıyorsunuz. Personel maaşlaronda performans kriterini işletmiyorsunuz.

Biz bu sınırlamalarla bu şirketi yönetmeye çalışıyoruz. Bugüne dek bu sistem ses tekelindeki kazançlar ile götürülmüş olabilir. Ama artık bu devir bitti. Türk Telekom rekabet etmek zorunda. İşte özelleştirme ile Türk Telekom bu "restrictions"lardan kurtulup kendisinin daha verimli olacağı, karlı olacağı alanları ortaya koyacaktır.

Siz yatırımcı kuruluşlarla görüştüğünüzde TT'nin artıları olarak neleri ortaya koyuyorsunuz?

Ekinalan: Yatırımcıların hemen hepsi Türk Telekom'un teknolojik altyapısı, çalışma düzeni konusunda hemfikir. Bu açıdan iyi bir şirket. Az önce bahsettiğim internet erişiminin düşük olması bir potansiyel büyüme alanı. Öte yandan böylesi karlı bir kuruluşun, verimli çalışma ve dönüşüm yapması halinde karını artırma ihtimali büyük bir fırsat alanı. Kamu olmasından dolayı bugüne dek kendisini iyi pazarlayamaması, bu pazarlamayı yapan bir kuruluş için büyük bir fırsat sunuyor. TT elemanları şu anda sektörün en iyi elemanları.

TT için nasıl bir yatırımcı profili düşünüyorsunuz?
Ekinalan: Türk Telekom'u verimli bir şekilde çalıştırabilme kapasitesine sahip bir yatırımcı istiyoruz. Parasını yatırıp iki yıl sonra karını alıp gidecek bir yatırımcı değil, uzun vadeli iş yapmaya gelen bir yatırımcı tabii ki tercihimiz olacaktır. TT'yi daha verimli çalıştıracak, şirketi ilerletecek, geleceğe doğru taşıyabilecek bir sermaye yapısına ve işletme anlayışına sahip olması çok önemli.

Bu şirketin mutlaka yoluna devam etmesi lazım. Bu şunun için önemli. Türkiye'deki bütün GSM altyapısını Türk Telekom sağlıyor. Üzerinde özel networkler çalışıyıor, ISP'ler bizim altyapımız üzerinden hizmet veriyorlar. TT'nin işletilebilir ve makul kararlarla yönetilebilir geleceği Türkiye için çok önemli.

- Bu tercihte teknoloji ve know-how belirleyici olacak mı?

Ekinalan: Bildiğiniz gibi Özelleştirme İdaresi çok kapsamlı bir ihale şartnamesi hazırladı. Burada aday şirketler için hem teknoloji geliştirebilme hem de uzun dönemde yatırım yapabilecek finansal güce sahip bir şirket öngörülmekte. Bu şartnamede, uzun dönemde önünü görebilen bir şirket profili gayet iyi tanımlanmış durumda. Olaya bir de şu açıdan bakmak lazım. Teknoloji ve know how mutlaka çok önemli faktör ama eskiden olduğu gibi birincil öncelikli değil. Çünkü sektörün Türkiye'deki gelişmi, GSM operatörlerinin ve diğer oyuncuların teknolojik seviyeleri ve teknolojiyi kullanan insan gücünü oldukça üst seviyeye çıkardı.

Şirketin yatırım gücü ve yatırım süresinin uzun vadeli perspektifi arasındaki beklentinin doğru şirketi ortaya çıkaracağını düşünüyorum. Türk Telekom'un alıcılar açısından büyük bir potansiyel olduğunu yinelemek istiyorum. Son söz olarak bir şeyin altını çizmek istiyorum. Bu kez Türk Telekom'da özelleştirmenin ve bu kurluşun verimli çalışmasının gerekliliğini kavrayan bir yapı ve organizasyon var. Bu işbirliği, buraya yatırım yapan şirketin buarada verimli bir işletme oluşturabilmesi için çok önemli.