YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
Özelleştirmeye yeni yasa
Özelleştirmeleri hızlandırma kararı alan hükümet satışı zor şirketleri belirli istekliler arasında ihale usulü ile özelleştirecek. Kamu payı yüzde 15'den az iştiraklerde 'birden fazla teklif' şartı kalkacak.
 

Özelleştirme kapsamındaki kamu kuruluşlarının satışını hızlandırma kararı alan hükümet, satışı zor olan şirketleri "belirli istekliler arasında" ihale usulüyle özelleştirme yoluna gidecek.

Özelleştirmeyi hızlandırmak amacıyla Maliye Bakanlığı'nca hazırlanan özelleştirme uygulamalarının düzenlenmesine ve bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair yasa tasarısı TBMM'ye sunuldu. Tasarı'ya göre, sermayesindeki kamu payı yüzde 15'in altında olan iştiraklerin özelleştirilmesinde birden fazla teklif alınması şartı aranmayacak. Diğer ihale usulleri ile sonuç alınamazsa Özelleştirme İdaresi "Belirli istekliler arasında" kapalı teklif usulü ihale yapabilecek. Özelleştirilen şirketlerle ilgili değer tespit sonuçları, özelleştirme işlemi tamamlanıp, alıcının sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmesinden sonra açıklanacak. Özelleştirme sonrası işsiz kalacaklara ödenecek iş kaybı tazminatı, günlük net asgari ücretin iki katı olacak. Özürlü personelin de işten çıkarılması mümkün hale gelecek. Ancak bunlara yapılacak tazminat, normalin iki katı olacak.

ÖİB'nin İstanbul temsilciliği kapatılarak, buradaki kadro merkeze alınacak. Türk Telekom'da özelleştirme sonrası kamu payı yüzde 50'nin altına düştükten sonra, gerekli memur statüsündeki personel 6 ay ücretsiz izinli sayılacak. Maaşları Türk Telekom ödeyecek.

Özelleştirilecek kuruluşlarda istihdam fazlası memurlarla, sözleşmeli statüdeki yöneticiler, başka kamu kurumlarına nakledilmek üzere 15 gün içinde Devlet Personel Başkanlığı'na bildirilecek.

GAP kurtuldu
ÖİB'ye, özelleştirilecek kuruluşların arazilerinde imar planı yapma yetkisi veriliyor. Öte yandan, TBMM Plan Bütçe Komisyonu'nda, GAP İdaresi'nin kapatılmasına dair hüküm, Kalkınma Ajansları Kurulmasına Dair Yasa tasarısından çıkartıldı.

Erdemir
Mustafa Aysan

Erdemir sermayesinin, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı elindeki yüzde 46.12 oranındaki bölümünün, tek alıcıya satılması için ihale açıldı, fiyat eklifleri toplanıyor. Dünyanın büyük demirçelik şirketlerinin, teklif vermeleri beklenmektedir.

Erdemir, dünyanın en karlı ve verimli çelik şirketlerinden biridir, devletçe yönetildiği halde, dünyadaki en ileri teknolojiyi uygulamanın yollarını bulmuş, 2 milyar dolar tutarındaki bir modernleştirme projesinin de sonuna yaklaşmıştır. Ürünlerinin yurtiçi talebi yüksektir; çünkü 3.5 milyon ton çelik kapasitesi olan şirketin ürettiği yassı çelik ürünleri, yılda 7-8 milyon ton olduğu tahmin edilen yurtiçi talebin ancak yarısını karşılayabilmektedir. Üç yıl önce, satın aldığı, yuvarlak inşaat demiri üreticisi İsdemir'in de (İskenderun Demir ve Çelik) 2.2 milyon ton ek çelik kapasitesinin, yassı ürün üretimi yapabilme yeteneğine dönüştürülmesine de çalışılmaktadır. Uygulanmakta olan Erdemir yatırım projesi, 2007 yılında yıllık üretim kapasitesini 7 milyon tona çıkarmayı hedeflemektedir. Kurulduğu 1961 yılından beri, öteki devlet işletmelerimizden daha iyi yönetilmekte, daha iyi işletme sonuçları ile yatırım kaynaklarını kendisi yaratabilmektedir. Erdemir'in daha başarılı olmasının önemli nedeni, kuruluş kanununda, sermaye çoğunluğunun, özel kişiler elinde bulunmasının öngörülmüş olması ve özel şirketler gibi yönetilmesi için, yönetimin gerekli yetkilerle donatılmış bulunmasıdır. Ülkemizin tek yassı çelik üreticisidir; son üç yıl gibi kısa bir sürede kârlı ve verimli bir işletmeye dönüştürmüştür.

Kuruluş kanunu gereğince, devlet desteğinde kurulmuş olan şirketin 1 milyon TL'lik ilk sermayesindeki çoğunluk payı, T. İş Bankası (yüzde 30), Koppers adındaki ABD şirketi (yüzde 22.5) ve Ankara Ticaret Odası (yüzde 12.5) olmak üzere sermayenin yüzde 65'i, özel kuruluşlar arasında pay edilmiş, sermayenin yüzde 35'i de devlet işletmelerine (Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri A.Ş. yüzde 17.5 ve Sümerbank yüzde 17.5) kalmıştır. Kamu kesimi içindeki şirket hisseleri, türlü kamu kuruluşları arasında elden ele dolaştırılmış, sermaye paylarının yüzde 47'si halka açılmış, İş Bankası ortaklıktan ayrılmış, 2004 yılı sonunda Ö.İ.B. (yüzde 46.12), Türkiye Kalkınma Bankası (yüzde 3.81), Erdemir (yüzde 3.07) arasında dağılmış ve yüzde 53'ü devlete ait bir işletmeye dönüşmüştür. Ortaklarının, 100 bine ulaştığı tahmin edilmektedir; kuruluşun kanununda yaratılmış ve yıllardır bozulamamış olan yönetim biçiminin üstün özellikleri, dünyaya örnek gösterilmiştir.

Erdemir'in özelleştirme serüveni, 30 Nisan 1987'de, ÖİB'nin özelleştirme listesine alınmasıyla başlamıştır. Var olan işletme sahibi (devlet), 18 yıl önce satmaya karar vermiş, ama şirket kaderinde önemli değişiklikler yaratabilecek bu kararın uygulanması, uzun yıllar sürüncemede bırakılmıştır. Hiç sürüncemeye bırakılmaması zorunlu olan bu ucu açık karara rağmen, son 18 yılda bile elde edilen başarılı sonuçlar da, ayrıca incelenmesi gereken bir yönetim bilimi mucizesidir. 1990'da, kamu kurumlarına ait sermaye hisselerinden yüzde 2.93'ü, halka açılmış ve binlerce küçük tasarruf sahibi, bu hisseleri, 53 milyon dolar ödeyerek satın almıştır. Bu başarılı örnekten sonra, halk sermayesine ulaşmak için yol açılmışken, bu yoldan vazgeçilmiş, blok satış yöntemiyle, şirkette egemen ortaklığı elde edebilecek bir büyük yatırımcı aranmaya başlamıştır. 1994, 1995 ve 1996 yıllarında yapılan blok satış yöntemiyle hisse satış girişimlerinin hepsi de başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Sermayesinin yüzde 47'si halkın elinde olan şirketin, azınlık payını (yüzde 25-40 oranındaki bir kısmını) satın alarak, şirket yönetiminde egemenlik kurmak yolunun uygulanmasına, toplum vicdanı razı olmamıştır. Elde edilen teklif fiyatlarının yetersizliği nedeniyle başarısız olmuş, blok satış yolu yeniden denenmektedir. Yıllardır devletçe yönetilerek başarılı olan şirketimizle ligili başarılı ve başarısız özelleştirme örnekleri, bu kadar açık ve ortada iken, yeniden denenmekte olan bu yolun seçilmesi kararı, yeniden incelenmelidir.