Evrensel Gazetesi muhabiri Taylan Toral, gazetenin Genç Hayat eki için hazırlandığını söylediği "Mühendislikte Yetkinlik ve Uzmanlık" başlıklı bir dosya için TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Soğancı ile bir görüşme yapmıştır.
 

Evrensel Gazetesi muhabiri Taylan Toral, gazetenin Genç Hayat eki için hazırlandığını söylediği "Mühendislikte Yetkinlik ve Uzmanlık" başlıklı bir dosya için TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Soğancı ile bir görüşme yapmıştır. Gazeteci önceden mutabakata kalındığı şekilde görüşmenin bir kısmını soru-yanıt şekline çevirerek olur almak için, e-posta yolu ile Mehmet Soğancı'ya iletmiştir. TMMOB Başkanı da gerekli gördüğü kelime ve cümle düzeltmeleri ve kısaltmaları ile birlikte düşüncelerini gene e-posta yolu ile adı geçen gazeteciye iletmiştir. Ancak görüşme, adı geçen gazetenin 23 Mart 2006 tarihli nüshasında "TMMOB İş Bulma Kurulu Değil" başlığı altında, Taylan Toral yerine Erdal Bektaş imzası ile ve anlaşılmayı güçleştirecek kısaltma ile yayımlanmıştır. Gazeteci Taylan Toral'a iletilen metin aşağıdaki şekildedir.

GÜNDEMDEKİ YETKİN MÜHENDİSLİK KONUSUNU TMMOB BAŞKANI MEHMET SOĞANCI İLE GÖRÜŞTÜK.

Genç Hayat: Yetkin mühendislik konusu özellikle mühendislik öğrencilerinin gündeminde ve geniş bir çevre tarafından tartışılıyor. Kökeni nedir bu tartışmaların?

Mehmet Soğancı: TMMOB'nin kendi kurulları içinde, odalarında yıllardır tartışılan bir konu "uzmanlık, mesleki yeterlilik, mesleki yetkinlik, yetkili mühendis, meslek içi eğitim" konusu. Bu konu ilk kez 2. Mühendislik Mimarlık Kurultayı'nda kabul edilerek yazılı şekle getirilmiştir. Önceki dönem TMMOB Yönetim Kurulu tarafından 38. Genel Kurula getirilen "Meslek içi eğitim ve belgelendirme" yönetmeliğinin Genel Kurulca kabulü ile de TMMOB'nin resmi bir belgesi ve iç hukuku şekline dönüşmüştür. Ülkenin gerçeği sonucu eğitim düzeyleri farklı okullardan mezun olan arkadaşların mühendislik düzeyinin farklı olacağı açıktır. Laboratuarıyla, ders kitabıyla, öğretim elemanı yeterliliği ile daha gelişmiş olanaklara sahip bir üniversitede eğitim alan bir arkadaşımızla, hiçbir yeterli donanımı olmayan, laboratuarı olmayan, profesörü olmayan bir bölümde eğitim alan arkadaşımızın arasında büyük bir fark olduğu açıktır. Böylesi yetersiz koşullarda eğitim görmüş bir mühendisin yaptığı "meslek" de başarılı olmayacaktır. Mühendislik, doğrudan insan yaşamını ilgilendiren bir meslektir. Yapılan "meslek"de sıfır hata zorunludur. Bu nedenle de TMMOB, mühendislerin yeterli donanıma sahip olmalarını ve işlerini ancak bu donanımla yapmalarını savunur. Yönetmelikle sonuçlanan tartışmalar böylesi ihtiyaçtan doğmuştur. Yoksa bu çabalar birilerinin söylediği gibi AB uyumlulaştırma projelerinin sonucunda çıkmış değildir.

Genç Hayat: Peki, TMMOB bu konuda ne düşünüyor?
Mehmet Soğancı: TMMOB'nin görüşü belgelendirilmiş mühendisliğin gerekli olduğu yönündedir. TMMOB'nin konu ile ilgili Genel Kurul kararı olarak yaşama geçirilen yönetmeliğinin dışında TMMOB'ye mal edilerek söylenen her türlü söz yanlıştır. TMMOB'nin yazılı belgelerinin dışında odaların veya kişilerin görüşleri kendilerini bağlar. TMMOB yönetmeliği ve kurultay kararları yayınlarla ve raporlarla kamuoyunun bilgisine sunulmuştur. TMMOB'nin ilgili yönetmeliğinde söylenen "mesleki denetimin yapılabilmesi, yetkili üyelerin tanımlanması, üyelerin mesleki çalışmaları süresince yaptıkları işleri ve tamamladıkları eğitimlere dayanan uzmanlıklarının odalarca belirlenmesi, belgelendirilmesi ve gerekli yetkili üyelerin kamuoyuna önerilmesini sağlamaktır". Bunun nasıl yapılacağını odalar belirler. Odalar da öğrenim programı, uygulama alanları, mesleki bilimsel gelişmeleri, ülkenin teknolojik durumunu, kamuoyunun ve üyelerin istemlerini dikkate alarak ve gerektiğinde oluşturacağı mesleki-bilimsel kurullara danışarak, üretilen ürün yada hizmetlerde kamu yararına mesleki denetimin sağlanması konusunda mesleğin uzmanlık konularını ve uzmanlığın hangi koşullara göre belgeleneceğini belirler. Bunun dışında TMMOB'ye atfedilen her söz yalandır ve yanlıştır. Ülkemizde de örneğin Serbest Muhasebecilik Mali Müşavirlik ve Avukatlıkta benzeri sistemler yıllardır süregelen ve işleyen böylesi bir süreç devam etmektedir. Tartışmalara TMMOB üzerinden katılanların ülkemizde diğer meslek alanlarının düzenleniş biçimlerini de anlamaya çalışmaları gerekmektedir. Bir yurttaş, sadece diploması gereği "mühendis" olan; ancak bilim ve teknolojinin gelişmelerinden haberi olup olmadığı bilinmeyen, bunları takip edip etmediği bilinmeyen bir kişiye meslek hizmeti almak için ulaştığında, bu ulaşım piyasa koşulları ile mi olmalıdır? Yoksa bu kişiye ulaşım, nitelikleri yetki düzeyleri ve yeterlilikleri odaları eliyle belirlenmiş bir yöntemle kendini ifade edebilen bir noktadan mı olmalıdır? İşte mühendislerin belgelendirilmesi tartışmalarının odağı bu olmalıdır. Tam da bu noktada odaların görevi, donanımı "ülke şartları gereği- yeterli olmayan bir mühendisi meslek içi eğitim olanakları aracılığıyla geliştirmek olmalıdır. Uzmanlık alanlarında yeterli olanların dökümüne sahip olmak, üyelerin belgelendirilmesi ile mümkün olacaktır. TMMOB ve odaların bu ülkede "maalesef" "mühendis"leri mühendisleştirmek gibi bir görevi vardır. Çünkü mühendislik okullardan mezun oldum demekle olunan bir meslek değildir. Yaşam boyu eğitimin zorunlu olduğu, deneyimin esas alındığı bir meslektir bu. Hele ülkemizde açılıveren asparagas üniversitelerin olduğu da bilinen bir gerçekse konunun önemi çoğalıyor. Mühendis yanlış yaparsa doğrudan "insan" zarar görür. Mühendis kendini yeterli donanıma getirmek zorundadır. Odası da bunun koşullarını hazırlayacak, bunu kolaylaştıracak, sonunda da üyesini belgelendirecektir.


Genç Hayat: Eğitime ne gibi bir geri besleme amaçlanıyor?
Mehmet Soğancı: Meslek içi eğitim hizmetleri 3-4 Odamızda şimdi sistemli olarak yürütülebilmektedir. Bu dönem tüm odalarımızda bunun önemli altyapı çalışmaları tamamlandı. Bu bizim çok önemsediğimiz bir çalışma alanıdır. Öte yandan Üniversitelerin kendi aralarında mühendislik eğitimi programlarında farklılıklar olabilmektedir. Kurultay kararlarımıza göre odalarımız her mühendislik alanına ayrı olmak üzere asgari eğitim koşul ve programlarını hazırlayıp üniversitelere yol göstermek durumundadır. Mühendislik Eğitimine müdahale kısmı esas olarak bu noktadan olmalıdır. Örneğin; laboratuarı olmayan bir bölümün gerekiyorsa kapatılması yönünde çağrıyı odalarımız yapabilmelidir. Bunun yanında TMMOB olarak "mühendislik bölümlerinin akreditasyonu gereklidir ve TMMOB'nin de içinde yer aldığı MÜDEK'in bölümleri belgelendirme çalışmaları yaygınlaştırılmalıdır" diyoruz.

Genç Hayat:Eğitimi ve yaşam koşulları nedeniyle belli standartları yakalayamamış mühendislerin sürekli red edilmesini engellemek için ne yapılabilir?
Mehmet Soğancı:Türkiye'de %25'i işsiz ya da meslek dışı bir işte çalışan, mühendis-mimar- şehir plancısı topluluğunun meslek örgütüyüz. Yatırımın olmadığı bir ülkede, IMF ve Dünya Bankası politikaları gereği yapılan uygulamalarla mühendisin gözden çıkarıldığı bir ülkede mühendislik fakültelerine her yıl 35 bin yeni giriş var. Ortalama 25 bin yeni mezun arkadaşımız oluyor. Biz bu sayıların ülkemizde bir planlamanın olmadığının göstergesi olduğunu söylüyoruz. Yeni mezun arkadaşlarımızın %25 i ve giderek artacak bir orandaki kısmı bu ülkede ya mesleklerini yapamayacak ya da işsiz kalacak. Bu, bu ülkenin bir gerçeği. Yatırım yok. Sanayileşme yok. Sistemin gereği yetersiz (belki de çok kötü) eğitilerek mezun olan arkadaşlar var ve sonra zorunlu üyeliğin olduğu bir meslek örgütü TMMOB bunu çözecek. Doğal ki, böyle bir söz gerçekçi değil. Anlamlı değil. TMMOB, iş ve işçi bulma kurumu değil. TMMOB üyenin sorunlarının halkın sorunlarından ayrı tutulmayacağını ve sorunların emek ve meslek örgütlerinin ortak mücadelesi ile çözülebileceğini bilen ve bunu söyleyen bir örgüt. Önemli olan bu sözün gereklerini yapabilmek. Önemli olan bizi, mühendisleri, mimarları, halkımızı, ülkemiz insanını bu duruma düşüren, yoksullaştıran sistemi kavrayabilmek ve bunun değişimi için gerekeni yapabilmek. TMMOB işin bu tarafındadır.