BASINDAN SEÇTİKLERİMİZ

Dünyada beşinci, ortadoğu dışında ise en büyük petrol bölgesi olma özelliğine sahip Kaşagan bölgesi, Hazar Denizi'nin kuzey kıyısı açıklarında, Atirau şehri yakınlarında bulunuyor. Yüksek oranda sülfür ve doğal gazın yüksek basınç altında birarada bulunması ve sert iklimi nedeniyle zorlu bir bölge olan Kaşagan'da sondaj platformlarının kötü hava koşullarına karşı özel olarak inşa edilmesi gerekiyor. Bu nedenlerden dolayı bölgenin işletilmesi için yapılacak harcamaların 29 milyar ABD dolarını bulması bekleniyor. Bölgede 2008 yılında günde 75.000 varil ile başlaması planlanan üretim, 2016 yılında günde 1.2 milyon varil ile en yüksek seviyesine ulaşacak.

Diğer bir yeni bölge olan Kurmangazı, Hazar Denizi'nde, Rusya ve Kazakistan sınırı açıklarında bulunuyor. Şu anda Kazakistan'ın petrol bölgeleri arasında en az gelişmişi olan Kurmangazı bölgesi için Temmuz 2005te Rusya ve Kazakistan arasında 23 milyar ABD dolarlık bir işletme anlaşması imzalandı. Bölgede 7.33 milyar varil petrol bulunduğu ve bunun önümüzdeki on yılda Kazakistan'ın üretim kapasitesini günde 600.000 varile kadar artırabileceği düşünülüyor.

Kazakistan'ın Katar'ınkine eş miktardaki kanıtlanmış rezervleri, yaklaşık 29 milyar varil olup, Hazar Denizi'ndeki toplam kanıtlanmış ve tahmin edilen rezervlerin yaklaşık yüzde 75'ini oluşturuyor. Kaşagan petrol bölgesinde 9 milyar varillik petrol bulunduğu düşünülüyor. Ve ikincil üretim teknikleriyle 13 milyar varil daha petrol çıkarılmasının mümkün olması tahmin ediliyor. Tengiz bölgesindeki miktarın ise 9 milyar varile kadar varabileceği tahmin ediliyor. Ülke, 2 trilyon metre

küp'e varan doğal gaz rezervleri ile dünyada yirminci sırada. Bütün bu zenginlikler Kazakistan'ı uluslararası açıdan son derece önemli bir ülke yapıyor. Rusya ve Çin arasındaki stratejik konumu bu önemi daha da artırmakta. Kazakistan için kilit noktada petrolünü ihraç edebilmek bulunuyor. Şu anda bunu kuzeyden, Rusya boru hattı şebekesi yoluyla yapıyor, ilanı petrol ayrıca Hazar Boru Hattı Konsorsiyum Projesi ile batı yönüne ve sonra mavnalarla Azerbeycan'a, ya da takaslar yoluyla güney yönünde İran'a gidiyor. Bu çıkış seçenekleri Kazakistan'a petrolü için en uygun pazarları bulması ve jeostratejik önemini maksimum düzeye çıkarması için gereken esnekliği sağlamıyor. Ancak bu durum değişme yolunda, çünkü Çin'e bir boru hatlı inşa edilmekte ve özellikle Türkiye açısından önemli olarak da Cumhurbaşkanı Nursultan A. Nazarbayev, Kazakistan'ı Hazar'ı geçen bir denizaltı boru hattıyla Bakü-Tiblis-Ceyhan (BTC) boru hattına bağlama konusunda kararlı,

Bu gelişme hem Türkiye'nin bir enerji koridoru olma yolundaki uzun vadeli stratejisine katkıda bulunuyor, hem de Kazakistan'ın petrol ihraç kanallarını çeşitlendirerek doğal kaynaklar için devam eden küresel yarışta alternaliflere sahip olmasını sağlıyor.

Türkler ve Kazaklar arasındaki kültürel ve etnik yakınlıklara rağmen Türkiye, Kazakistan petrol endüstrisinde kayda değer bir varlık göstermiyor. Ancak Kazakistan'ın BTC boru hattına bağlanması ile, Türkiye, hem kendi petrol ihtiyacını garanti altına alma, hem de bir enerji koridoru olmanın avantajlarından yararlanma şansını elde edecek.

(FORBES TÜRKİYE, 02.05.2006)