BASINDAN SEÇTİKLERİMİZ

Ülke coğrafyasını bölgesiyle, siyasetiyle ve evet, enerji kaynakları açısından konumu ile birlikte değerlendirmek gerekiyor artık. Bölge coğrafyamız tarihi açıdan zengin, uygarlıkların beşiği; ve doğal yerüstü güzellikleri açısından tarifsiz. Kuzeyi, güneyi, doğusu, batısı, her tarafı ayrı bir zenginlik, ayrı bir şölen. Ancak, içinde bulunduğumuz bölgenin, çevremizin yalnızca güzelliklerle bezeli değil, savaşlarla çevrili olmasının nedeni de herkesin malumu olduğu üzere yerin altındaki cevherler: enerji kaynakları.

Türkiye, hem Kafkas ve Hazar hem de Körfez kaynaklarına yakınlığı ile jeopolitik bir öneme sahip, uluslararası enerji politikaları açısından. Durup durup "stratejik ortak" gibi tuhaf bir tanımlama ile anılmamız bundan kaynaklanıyor. Bugünlerde bir yandan Bakü-Tiflis-Ceyhan nakil hattının yeniden faaliyete geçmesi, diğer yandan da Samsun-Ceyhan hattının devreye girmesi anlaşmaları gündemde önemli bir yer tutuyor. Her iki enerji hattı 13 Temmuz'da, törenle açılacak. Murat Yetkin, dünkü Radikal'deki köşesinde (28 Nisan 2006, Cuma) söz konusu gelişmelerin sonunda Ceyhan'ın borsada Rotterdam'dan önemli hale geleceği yorumunu yapıyordu. Demek ki kentlerimizin hayatlarında önemli değişimler söz konusu olabilir. Kuzeyde Samsun merkez işlevlerini güçlendirirken, Karadeniz havzası içindeki konumu açısından işgücü, göç vb koşullarda hedef haline gelebilir; güneyde ise Ceyhan, dikkade değerlendirilmesi gereken ikinci bir merkez olabilir. Bu durumda yalnızca Çukurova bölgesinin değil, Akdeniz havzasının dengeleri yavaşça değişebilir. Böylece Türkiye, yalnız Boğazlarla değil, artık diğer kanallarıyla da enerji akışı içinde önemli bir ülke konumuna gelmek üzere, tabii eğer bu kartları doğru oynama basiretini gösterirse.

Uluslararası arenada önemli bir yer edinmenin koşullarından birisi olarak ise nükleer enerjiye sahip olmak geldiği de iddia ediliyor. Çin ve Hindistan'ın, İran'ın ABD'ye karşı en önemli kozlarından birinin, ellerindeki nükleer enerji olduğu konusunda fikir birliği var. Türkiye için de bu gereklilikten bahseden çevreler var; yani Türkiye'nin bölge coğrafyasında güçlü, sözü geçen bir aktör olabilmesi için nükleer enerjiye sahip olması gerektiğini iddia edenler. Diğer yandan tabii ki çevreciler, yılmadan ve bıkmadan nükleer enerjinin yalnızca bölge havzaları değil, tüm dünya açısından tehlikeleri konusunda uyarılarını yapıyorlar. Geçen gün Çernobil faciasının yıldönümü eylemlerle anıldı ve yıllarca daha anılmaya devam edecek. Bölgede yaşam belirtilerinin yeni yeni oluşmaya başladığı, geçen günlerin önemli gündem maddelerinden birisi idi. Nükleer facia, kuşaklar ve yıllar boyu ölüm demek.

Enerji, günümüz siyasi konjonktüründe en önemli faktör neredeyse. Gelecekte bunun su olacağı uzun yıllardır telaffuz ediliyor. Bugün etrafımızı saran savaşların içinde, uluslararası politikalarda "enerji" önemli bir yer tutuyor. Kentsel alanların, üretimin, tüketimin, sistemin yaşam kaynağı enerji, savaşlara da ilham veriyor.

Biz yine de suyumuzu ve enerjimizi boşa harcamadan, temkinli olalım ve bölge gerçeklerinden uzak kalmayalım.

Hazırlayanlar: GÜRKAN AKGÜN, AKİF BURAK ATLAR, ERBATUR ÇAVUŞOĞLU, EBRU FİRİDİN, FERİT SERKAN ÖNGEL, MAYA ARIKANLI ÖZDEMİR, MURAT CEMAL YALÇINTAN