BASINDAN SEÇTİKLERİMİZ

DENİZ BANOĞLU

Almanya'nın küçük bir kenti olan Gelsenkirchen'da üç bin konut, elektriğini doğrudan çöplükten alıyor. Bu kent, Avrupa'nın en büyük çöplük merkezinden biri, aynı zamanda verimli bir enerji kaynağı. Bekletilen biyolojik çöpler, kimyasal dönüşüm geçirerek biyogaz üretiyor, bu gazlar da çöplüğe bağlı bir enerji santralını besliyor. Yine Almanya'nın Saksonya eyaletindeki Freiberg'de Choren sanayi firması, petrol devi Shell'le birlikte gerçekleştireceği muazzam bir yatırımla, çevre dostu otomobil yakıtı üretecek; ''sun diesel'' . 2007'ye kadar planlanan bu tesiste, tahta, tarımsal artıklar ve samanlardan oluşan 67 bin ton biyolojik maddeden yılda 16.5 milyon litre yakıt üretilecek.

2008'den itibaren de üretim beş büyük tesiste sürdürülecek. Güneş enerjisi sektörü son yıllarda Almanya'da patlama yapmış. Üç milyar Avro'luk ciroya ulaşan sektör, yılda yüzde 20 büyüme gösteriyor. Bu enerji pazarının öncüsü olan Solar World AŞ Shell, güneş hücreleri sistemini satarak, daha yeni bir teknoloji olan ''ince film modülü'' sistemine geçmek suretiyle, daha yüksek bir pazar ve rekabet gücüne erişmeyi planlıyor.

Rüzgâr enerjisi ise bu ülkede artık zirveye ulaşmış durumda. Yaklaşık 18 bin megavatlık rüzgâr gücü üretecek tesis kurulmuş. Dünyada kurulu rüzgâr türbinlerinden üçte biri ve AB'dekilerin yaklaşık yarısı Almanya'da dönüyor. Rüzgâr enerjisi kullanımı sayesinde Almanya'da 2004 yılında 21.4 milyon ton karbondioksit azalması sağlanmış. Geçen yıl içinde 26.5 milyar kilovat/saat ile yenilenebilir enerjiler arasında en büyük üretimi gerçekleştirmiş. Bu miktar Berlin eyaletinin bir yılda harcadığı elektriğin iki katına yakın bir üretime karşılık geliyor. Alman rüzgâr enerjisi sektörü sadece kendi ülkesinde değil, dünyada da rekora koşuyor. On milyar Avro'luk dünya pazar hacminin yarısı, geçen yıl Alman rüzgâr enerjisi tesisi üretiminin hanesine yazılmış. Sektör aynı zamanda güçlü bir istihdam da yaratıyor. Çalışanların sayısı üç yıl içinde geçen yıl ikiye katlanarak 60 bin çalışana yükselmiş. Sektör, üretim tesislerinin sayısını da arttırıyor, Kuzey ve Baltık Denizi'nde 30'un üzerinde rüzgâr enerjisi santralının kurulması planlanıyor. 2030 yılına kadar 25 bin megavat düzeyinde elektrik üretilecek.

Evet, Avrupa'nın sanayi devi sayılan Almanya'da, görüleceği gibi, nükleer enerji santralları artık neredeyse geçmişte kalmış durumda; yeni seçenekli enerji kaynakları geliştiriliyor, rüzgâr, güneş, tarımsal atıklar vs. üzerinde araştırmalar, teknolojiler yoğunlaştırılıyor. Gazetemiz Cumhuriyet'te geçen hafta üç gün süreyle yayımlanan nükleer enerjiye ilişkin çeşitli uzman görüşlerinden çıkan sonuç da neredeyse aynı: Prof. Dr. Tolga Yarman ABD ve Orta Avrupa'da nükleer enerji üretiminin duraksadığından söz ediyor. Giderek artan kamuoyu baskısı bir yana, yatırım ve harcamaların yüksek olması nedeniyle bu sistemden vazgeçildiğini vurguluyor. ABD ile Avrupa'da şu anda yapımı planlanan tek bir nükleer santral olmadığını söylüyor. Doç. Dr. Tanay Sıdkı Uyar da 1978'den bu yana Amerika'da tek bir nükleer santral siparişinin yapılmadığından söz ediyor. Almanya'da da tüm nükleer santralların kademeli bir plan çerçevesinde kapatılmasının kararlaştırıldığını açıklıyor. ABD'de 11, Kanada'da 7 santral da kapatılmış.

Peki bir sanayi ülkesi olmayan, dünya ölçeğinde de hâlâ ''gelişmekte olan ülke'' konumundaki Türkiye'de nükleer santrallara bu tutku neden kaynaklanıyor? Henüz normal ve kimyasal atıkların üstesinden gelecek teknoloji, bilgi ve eğitimden yoksun, gelişmiş sanılan firmaların bile insan sağlığını gözardı ederek zehirli pisliklerini toprağa gömdüğü bir ülkede, maliyetinin, harcamalarının, yatırımlarının bunca yüksek olduğu, üstelik toplumsal sağlığı tehdit ettiği bilinen nükleere bu açlık neden? Bana kalırsa, bu ne yazık ki pek çok şeyi geriden izlemeyi, taklit etmeyi alışkanlık haline getiren; yaratma, üretme tembeli olup, paraları dışarıya akıtarak, hazıra konma kolaycılığının getirdiği bir zihniyet. Çağdaşlaşmayı, çağın gereklerine yakışır bir bireysel ve toplumsal yaşam olarak değil de Batı taklitçiliği ve hayranlığı olarak anlayan bir zihniyet. Bu hayranlık, bu çarpık zihniyet, Türk dilini, eğitimini, neredeyse toplumsal yaşamını 'Türkilizce' ye (İngilizceleştirme) dönüştürme eğiliminden tutun da özelleştirme adına, özvarlıklarımızı, değerlerimizi, topraklarımızı yabancıların kullanımına açmaya kadar uzanıyor.

Kendi sanatçısına, kendi bilim adamına, kendi mimarına, kendi işadamına, kendi işçisine, kendi zengin kaynaklarına güvenmeyen; kendi güneşine, kendi rüzgârına, kenti tarımına, kendi ürününe, kendi yaratıcı gücüne inanmayan, sırt çeviren bu zihniyete karşı durmak ise hepimizin görevi olmalı... (CUMHURİYET, 09.05.2006)