BASINDAN SEÇTİKLERİMİZ

İlter TÜRKMEN

DÜNYANIN bugünkü politik ve ekonomik denkleminde enerjinin oynadığı rol gittikçe artmaktadır. Üretici ülkeler ile tüketici ülkeler arasındaki çıkarlann bağdaştırılması zaman zaman son derece çetin sorunlara yol açıyor. Petrol ve gaz fiyatlannın yükselmesi, bütün dünya ekonomisini etkiliyor.

Venezüella ve Bolivya'da olduğu gibi petrol ve gaz kaynaklanna sahip ülkelerdeki iküdarlann siyasi eğiliminin de gittikçe problem yaratmaya başladığını görüyoruz. Fiyat istikran ve ikmal garantisi anlamında enerji güvenliği artık uluslararası gündemin en öncelikli sorunlarından biri.

"Forum istanbul "un geçen haftaki toplantısında "Enerjinin istikbali ve Türkiye'nin enerji koridoru olarak rolü" panelinde işte bütün bu sorunlar oldukça kapsamlı bir şekilde ele alındı. Bu tartışma, aynı zamanda. Türkiye'nin sorunlan irdelenirken ideolojik yaklaşımlara ve kalıp fikirlere itibar edilmemesi gerektiğini gösterdi. Rakamlar ve gerçekler peşin hükümlere yer bırakmıyor.

Toplantıda Enerji Bakanı Hilmi Güler ve diğer panelistler, Türkiye'nin enerji tablosunu ve bu tabloya dayanan uzun vadeli politikasını ortaya koydular. Türkiye'nin bugün yıllık elektrik üretimi 162 milyar kilovatsaat (kvs) civannda. Potansiyeli 175-180 milyar kvs kadar. Yıllık tüketim artışı yüzde 6-7.

Türkiye halen elektrik üretiminde doğal gaza oldukça bağımlı hale gelmiş; fakat bu sayede bir elektrik krizi yaşamamış, önümüzdeki yıllarda hidroelektrik ve kömür santrallanna, rüzgâra, Türkiye'nin zengin olduğu jeotermik enerjiye çok daha fazla ağırlık verilmesi planlanmış durumda. Ancak bütün bu kaynaklann kullanılması dahi 2020 ve daha ileriki yıllarda ülkenin ihtiyacını karşılamaya yetmeyecek.

Nükleer santrallara ihtiyaç bundan kaynaklanıyor. Nükleer dışındaki alternatif ya doğal gaza bağımlılığı artırmak veya geniş mikyasta kömür ithal etmek. Nükleer santrallar konusundaki korkulara gelince, teknolojinin simdi varmış olduğu aşamada riskler çok azalmış.

Çernobil faciasını yaşayan Ukrayna'da bile yeni santrallar yapılıyor. Nükleer atıklar kuşkusuz ciddi bir sorun. Bununla beraber atıklar tekrar kullanılabileceğinden bunlan talep edenler bile var. Nükleer santrallara sahip olmayan bir ülkenin nükleer teknolojiye hâkim olamayacağı da inkâr edilemez.

Enerji Bakanı, petrol ve gaz konusunda Türkiye'nin sadece bir koridor teşkil etmekle yetinmeyeceğini, aynca bir enerji terminali olmak istediğini de vurguladı. Petrol açısından Ceyhan bunun tipik bir örneği. Ceyhan hem Bakü'den ve hem de Kerkük'ten gelen boru hatlannın terminal noktası. Samsun- Ceyhan boru hattı da gerçekleşirse bu terminalin önemi büsbütün artacak.

Gaza gelince, Mavi Akım yolu ile gelen Rus gazının da güneye kadar indirilmesi ve oradan bir boru hattıyla İsrail'e sevk edilmesi öngörülüyor. Bu son projenin rantablitesi tartışmalı; çünkü gazı sıvılaştırarak LPG olarak israil'e göndermek çok daha ucuza gelecek.

Gerek Mavi Akımdan gerek İran'dan gelen gazın batı Avrupa'ya nakli için de bir tanesi inşa halinde iki boru hattı projesi mevcut. Biri Yunanistan üzerinden İtalya'ya, Nabuko projesi diye adlandırılan ikincisi de Bulgaristan üzerinden Romanya ve Macaristan'a uzanacak.

Türkiye, dünya petrol ve gaz rezervlerinin yüzde 70'ine sahip Kafkasya. Orta Asya ve Ortadoğu coğrafyasının komşusu. Bu potansiyeli rasyonel bir şekilde kullanmak yolunda çok önemli adımlar atmış bulunuyor.

Türkiye'ye gerek siyasi, gerek ekonomik alanda atfedilen değer boşuna değil, içteki politik çekişmelerle galiba lüzumsuz yere kendimizi karamsarlığa kaptırıyoruz.

                                                                      (İLTER TÜRKMEN, HÜRRİYET, 16.05.2006)