BASINDAN SEÇTİKLERİMİZ

ANKARA - Petrol fiyatlarına bağlı olarak doğalgaza dayalı elektrik üretim maliyetlerinin artmasıyla elektrikte zam baskısıyla karşı karşıya kalan hükümet, zam gerekliliğini ortadan kaldıracak olan doğalgazda özel tüketim vergisi (ÖTV) indirimini de IMF engeli nedeniyle gerçekleştiremiyor. Doğalgazda önceki gece ana ithalatçı Botaş tarafından yapılan yüzde 6.8'lik zammının ardından, IMF ÖTV indirimine vize vermediği takdirde elektrik zammı da kaçınılmaz hale gelecek. Konuyla ilgili konuşan Enerji Bakanı Hilmi Güler, ÖTV indirimine tek başlanna karar veremediklerini söyledi.

Hükümetin taahhüdü var
Önceki yıl deniz araçlanndan alınan akaryakıtta ÖTV'yi kaldıran hükümet, geçen yıl okul servis ücretlerinde, bu yıl da tekstilde KDV indirimine gitti. Ayrıca gelir vergisi ve kurumlar vergisinde de indirim yapıldı. Bütçe gelirlerinde azalmaya yol açan bu vergi indirimlerinden rahatsız olan IMF, geçtiğimiz günlerde tamamlanan üçüncü ve dördüncü gözden geçirmelere ilişkin niyet mektubunda, 'sektörel bazda vergi indirimlerinden kaçınılacağı' konusunda söz aldı. Hükümetin bu taahhüdü niyet mektubunun 15. maddesine konuldu.

Vergi kaybı düşündürücü
Sıkıntı Türkiye elektrik üretiminin yüzde 18-20'sini karşılayan doğalgazla elektrik üreten özel otoprodüktörlerin santlallarını kapatmasıyla ortaya çıktı.
Sorunu gidermek için arayışlara giren hükümetin önüne, bürokratlar tarafından, elektrik üretiminde kullanılan doğalgazdan alınan ÖTV'nin indirilmesi seçeneği getirildi. Yap-işlet santralları da dahil edildiğinde doğalgazdaki böyle bir vergi indiriminin yaklaşık 300-350 milyon YTL gelir kaybına yolaçacağı hesaplandı. Vergi indiriminin sadece otoprodüktörlerle sınırlı olması durumunda ise Maliye'nin 125 milyon YTL dolayında bir vergi kaybı söz konusu olacak.
Enerji KİT'leri doğalgazla üretim yapan yap-işlet santrallarından aldıkları pahalı elektriği termik santrallar ve hidroelektrik santrallarındaki ucuz elektrikle dengeledikleri için paçal maliyetin düşmesi nedeniyle vergi indiriminin sadece otoprodüktörlerle sınırlı tutulmasının sorunu çözebileceği değerlendiriliyor. Elektrik fiyatlarındaki TRT payının kaldırılması veya iletim ücretlerinin indirilmesi ise TRT ile TEİAŞ'ın finansman dengesini altüst edecek. Dolayısıyla bu yönde bir düzenlemeye gidildiği takdirde bu iki kuruluşun finansman açığının bir şekilde bütçeden karşılanmasının gerekeceği, bunun da bütçe açığının artması anlamına geleceği belirtildi.

Toplantılar bitmiyor
Önceki gün Başbakan Yardımcısı Abdullatif Şener başkanlığında dört bakanın katılımıyla yapılan toplantıda Enerji Bakanlığı bürokratlarının dile getirdikleri gibi zaten bir 'tüketim vergisi' olan ÖTV'nin elektrik üretiminde kullanılan doğalgazdan alınmaması, en doğru seçenek olarak değerlendiriliyor. Ancak bu noktada hükümetin karşısına IMF engeli çıkıyor. Nitekim gerek dört bakanın iki kez yaptığı toplantıda, gerekse önceki günkü Bakanlar Kurulu'nda, çözüm konusunda karar alınamamasının bundan kaynaklandığı açıklandı.

IMF'den izin gerekli
Bununla birlikte niyet mektuplarındaki taahhütler konusunda IMF ile müzakere etmek ve iznini almak koşuluyla hükümetin değişiklik yapması mümkün. Dolayısıyla elektrik sıkıntısını giderme konusunda hükümetin en makul seçenek olarak üzerinde durduğu doğalgazdaki ÖTV indirimine IMF'nin ikna edilmesi gerekiyor. IMF vergi indirimine izin vermediği takdirde yaklaşık dört yıldır zam yapılmayan elektrik fiyatlarına zam gündeme gelecek. Ancak, doğalgaza daha yeni zam yapan hükümet enflasyonu daha da olumsuz etkilemesi kaçınılmaz, olan elektrik zammını en son seçenek olarak değerlendiriyor. 

Özel santralların sıkıntısını gidermek amacıyla hükümetin ÖTV'de indirime gitme planı bütçe gelirini azaltacağı için IMF engeline takılıyor. Verginin düşmemesi halinde elektrik zammı kaçınılmaz hale gelecek. Enerji Bakanı Hilmi Güler, çözüm için görüşmelere devam edeceklerini söyledi.

Tek başımıza karar veremiyoruz
Enerji Bakanı Hilmi Güler, gazetecilerin sorularını yanıtlarken, ÖTV indirimi üzerinde Çalıştıklarını ancak tek başlarına karar veremediklerini söyledi. Maliye Bakanlığı'nın ÖTV indirimi konusunda bir süredir çalıştığını ifade eden Güler, uAma bu konuda karar sadece bizim değil. Özellikle Maliye Bakanlığı'nı ilgilendirdiği için onların görüşü önemli. 0 noktada Maliye Bakanımız ve Hazine'den sorumlu bakanımız Ali Babacan beyle birlikte bu görüşmeleri sürdürmeye devam edeceğiz" dedi.
Güler, 1 Temmuz'daki elektrik kesintisiyle ilgili olarak hazırlanan Teftiş Kurulu raporunu henüz okumadığını, inceledikten sonra bir değerlendirme yapacağını söyledi.
Enerji Bakanlığı Müsteşarı Sami Demirbilek de elektrik zammı, ÖTV ve TRT payı indirimi gibi beklentilerin olduğu önceki günkü bakanlar zirvesinden karar çıkmamasını,"Ne bekliyordunuz ki? 'ÖTV'yi kaldıralım, fiyatı artıralım' diyorlar. Her şeyi kaldıralım o zaman. Oldu olacak satış bedelini de almayalım. Herkes satış fiyatını tartışıyor. Biz, sorunlara uzun vadeli çözüm arıyoruz" sözleriyle değerlendirdi.
(Radikal 02.08.2006)