BASIN AÇIKLAMASI

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI BASIN AÇIKLAMASI

  OECD enerji fiyat artışları endeksi, Türkiye‘de zamların tek başına dünyadaki fiyat artışlarıyla açıklanamayacağını gösterdi...

ENERJİ FİYAT ARTIŞI ŞAMPİYONU TÜRKİYE

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) enerji fiyatları endeksine göre Türkiye enerji fiyatları en çok artan ülke konumunda bulunuyor. 2000 yılının baz alındığı endeks çalışmasına göre, Türkiye ekim ayında yapılan elektrik ve doğalgaz zamları yansımamış haliyle 596.54 olan Ağustos 2008 endeksiyle tüm OECD ülkelerini geride bıraktı. Türkiye‘ye en yakın ülke konumundaki Slovakya‘nın bile endeks değeri 223.53‘te kaldı.

OECD‘nin 2000 yılında enerji fiyatlarını 100 kabul ederek hazırladığı endeks çalışmasına göre, Türkiye‘nin endeks değeri kriz yılları olan 2001 ve 2002‘de fırladı. 2001 yılında 192.2, 2002‘de 279.9 olan endeks, elektrik fiyatlarına artış yapılmamasına karşın düzenli olarak sonraki yıllarda da artmaya devam etti. Böylece 2003‘te 330.9‘a, 2004‘te 346.5‘e, 2005‘te 397.5‘e ulaşan Türkiye‘nin enerji fiyatları endeksi, 442.2 ve 470 değerleriyle 2006 ve 2007 yıllarında 500‘lü seviyelere yaklaşırken, 2008 yılında elektrik ve doğalgaza yapılan yüklü zamlarla kriz yıllarını aratacak düzeyde artışa sahne oldu.

2008 Kriz Yıllarını Aratmadı

OECD verilerine göre Eylül 2008 itibarıyla Türkiye‘nin enerji fiyatları endeksi 2007 yıl sonundaki 470 değerinden 603.8 değerine fırladı. Böylece 2002 yılından bu yana AKP Hükümeti‘nin iktidar olduğu dönemde enerji fiyatları artışı yüzde 115.7‘ye ulaştı. OECD ülkeleri toplamında ise 2002 yılında 104 olan endeks değeri Ağustos 2008‘e gelindiğinde toplamda yüzde 77.4‘lük artışla 184.4 değerine ulaştı.

Bu gelişmeler sonucunda zaten 2001 kriziyle enerji fiyatları endeksi çalışmasında 30 ülke arasında enerji fiyatları tavan yapan ülke konumunda yer alan Türkiye, elektrik fiyatlarına zam yapılmayan 2005, 2006 ve 2007 yıllarında da sıralamada en pahalı ülke şampiyonluğunu korudu. Bu yıl yaşanan fiyat artışlarıyla ise Türkiye‘nin enerji fiyatları endeksi ile diğer OECD ülkelerinin enerji fiyatları endeksleri arasındaki makas iyice açıldı.

OECD‘nin Kat Kat Üstündeyiz

OECD ülkeleri ortalama enerji fiyatları endeksiyle karşılaştırıldığında Türkiye‘nin 2005 yılında OECD ülkeleri toplamından yüzde 196.3 üzerinde olan endeks değeri, 2006 yılında yüzde 202, 2007 yılında yüzde 208.78 daha yüksek bir değere sahip oldu. 2008 yılına gelindiğinde ise, Ağustos 2008 itibarıyla 184.42 olan OECD ortalama enerji fiyatları endeksine karşılık Türkiye‘nin endeks değeri 596.54‘e ulaştı. Böylece OECD ülkeleri endeks değerini yüzde 223.47 aşan Türkiye‘de bu yılın 8 aylık döneminde enerji fiyatları artışı yüzde 27‘yi buldu.

Türkiye, ABD ve İzlanda ile Şampiyonlar Liginde

Enerji fiyatları endeksinde 2001 kriz dönemi etkisinden sıyrılmak için 2007 yılını baz yıl kabul ederek, OECD enerji fiyat artış verileri üzerinden 2008 yılına ilişkin endeks oluşturulduğunda, ağustos ayı sonu itibarıyla Türkiye‘nin 127‘ye ulaşan endeks değeri ile ABD ve İzlanda‘dan sonra en fazla fiyat artışı gerçekleştiren üçüncü ülke olduğu görülüyor. Küresel krizin başlangıç ülkesi olarak görülen ABD ve küresel kriz ortamında ülke olarak iflası açıklanan İzlanda‘da bu yılın 8 ayında gerçekleşen enerji fiyatları artışı dikkat çekerken, ABD‘nin 128.2, İzlanda‘nın 128.1, Türkiye‘nin de 127 endeks değerleriyle 121.15‘lik OECD ortalamasının yüzde 5.8-5.7 ve yüzde 4.8 üzerinde oldukları görülüyor.

Zamlar Dünyadaki Fiyat Artışlarıyla Açıklanamaz

OECD‘nin enerji fiyatları endeksi, zaten yüksek fiyatlar ödeyerek enerjiye ulaşabilen yurttaşların AKP iktidarı döneminde kriz yıllarını aratmayan yüksek zamlara maruz kaldıklarını gösteriyor. Bu zamlar, iddia edildiği gibi yalnızca dünyadaki enerji fiyat artışlarıyla açıklanamaz. Nitekim Türkiye‘nin enerji fiyatları artışının OECD ülkelerinin oldukça üzerinde gerçekleşmesi de bunun açık göstergesidir. Bu nedenle Türkiye‘nin müdahil olamadığı dış kaynaklı artışların haricinde ülke içinde enerji alanında yaratılan kaosun dikkatle incelenmesi gerekmektedir.

Yukarıda belirtilmiş olan veriler özelleştirmeye dayalı piyasacı politikaların başarısızlığını bir kez daha kanıtlamaktadır. Hükümet bir an evvel enerji politikalarını masaya yatırarak, vatandaşa fatura kesme anlayışından uzaklaşmalı, sorunun gerçek kaynağı olan, egemenlerin çıkarına odaklanmış, kamu üzerinden bu kesimlere kaynak aktarmaya dayalı politikalardan vazgeçmelidir.

Çözüm; siyasal etkilerden arındırılmış, yönetiminde toplumun tüm örgütlü kesimlerinin temsil edildiği, şeffaf ve denetime açık kamu örgütlenmesinden geçmektedir. Bu yapı ile ülkede yaşayanların bir kesiminin değil, tüm yurttaşların ortak çıkarı gözetilebilecektir. Yaşanan sorunların daha da derinleşmeden aşılabilmesinin tek çözümü budur.

Bu çerçevede kaynak çeşitlendirmesi ile enerji alanında dışa bağımlılığı azaltarak, yerli ve yenilenebilir kaynakları değerlendirecek, planlama anlayışını esas alan kamunun acilen devreye girmesi gerekmektedir.

ELEKTRİK MÜHENDİSLERİ ODASI
41. DÖNEM YÖNETİM KURULU
11.10.2008