YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
Hükümetin değişmesiyle gündeme gelen enerji fiyatlarındaki farklılıklar, Başbakan Abdullah Gül ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler'in açıklamalarıyla kamuoyunda yeni tartışmalara sebep oldu.
 

Türkiye'de son dönemlerde doğalgaz dönüşümlü santralların Yap-İşlet-Devret (YİD ya da Yap-İşlet (Yİ) modelleriyle hayata geçmesiyle gündeme gelen elektrik fiyatları ve Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (BOTAŞ) santrallara farklı fiyatlardan doğalgaz vermesi sektörde rahatsızlığa sebep oluyor.

Türkiye'de doğalgaz; konutlarda, sanayide, elektrik dönüşüm santrallarında ve Kendi Enerjini Kendin Üret (Otoprodüktör) kapsamındaki alanlarda kullanılıyor. BOTAŞ'ın bu dört ayrı kesime ayrı fiyatlar vermesinin yanında, devlet garantisinde elektrik üreten ve aynı konumda olan santrallara de farklı fiyat uygulaması yeni bir tartışmaya sebep olacak gibi görünüyor.

BOTAŞ yetkilileri, santrallara verilen doğalgazların farklı fiyatlarda olmasına gerekçe olarak şirketlerle yapılan anlaşmaları ve "al ya da öde" oranlarındaki farklılıkları gerekçe gösteriyor. Ancak, bazı doğalgaz dönüşüm santral yetkilileri, YİD ya da Yİ modeliyle yapılan ve aynı çevrim verimliliğine sahip olan santralların hepsinde aynı garantilerin söz konusu olmasına rağmen BOTAŞ'ın Enka'ya ait olan santrallara en ucuz fiyatı vermesinin gerekçesinin anlaşılamadığını belirtiyorlar.

Bin metreküp doğalgazı sanayi kesimine 194 dolara, konutlara 227 dolara veren BOTAŞ'ın, bazı doğalgaz dönüşüm santrallarına 90 dolara, bazılarına ise 257 dolara verdiği belirtiliyor. Doğalgaz dönüşüm santrallarından elde edilen elektriği ise Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ (TETAŞ) alıyor, ancak bin metreküpü 90 dolar olan doğalgazdan, 1 kw saatlik enerji 2,1 bir cent maliyetle üretilirken, 257 dolar olan gazdan, bir kw saatlik enerjinin 6 centten üretilmesi sektördeki fiyat farklılıklarının gerçek sebebini ortaya koyuyor.

Daha çok doğalgaz kullanarak daha fazla enerji üretip devlete veren santrallar daha fazla kazanç sağlarken, devletten daha az doğalgaz alarak, daha az elektrik ürütenlerin yatırım maliyetlerinin daha yüksek olmasına rağmen böylesine dengesiz bir tablo oluşumuna niçin ortam sağlandığı ise bilinmiyor. Doğa Enerji yetkilileri de, "Eğer projenin ismi Yİ olunca ucuz oluyorsa, tüm modeller Yİ ile yapılsın. Ancak YİD projelerine satılan pahalı gaz fiyatından dolayı elektriğin maliyetinin de yüksek olduğunun bilinmesi gerekir ki, bu şirketimizden kaynaklanmamaktadır." açıklamasını yaptılar.

YİD santralları tarafından üretilen ve devletin alım garantisi verdiği enerji maliyetinin ortalama yüzde 70'ini üretim aşamasında kullanılan yakıt bedeli (doğalgaz) oluşturuyor. Dolayısıyla doğalgazın yurtdışından pahalı temin edilmesi elektrik fiyatlarını da etkiliyor. Ayrıca, Türkiye'de elektriğin farklı kaynaklardan temin edildiği, maliyetinin ciddi kriterlerle yapılmadığı için tartışmaya sebep olduğuna dikkat çekilerek, Hidro Elektrik Santralları'nın (HES) bu kapsamda olduğu ve maliyetlerine bütçeden ödenen rakamların dahil edilmediği belirtiliyor.