YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
Şükrü Andaç

Telekom sektöründe tekellerin kalkmasına sekiz gün kaldı. Ancak lisansların ne zaman ve hangi fiyattan verileceğinin açıklanmaması, pazara girecek oyuncuları 'lisanssız' faaliyete geçme hazırlığına soktu.
 

1 Ocak 2004'te telekom sektöründe yaşanacak olan serbestleşmenin (liberalizasyon) ardından ses haberleşmesi ve altyapı konusunda Türk Telekom'un tekeli bitiyor. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, dün yaptığı basın toplantısında ortak kullanımlı telsiz hizmetleri, uzak mesafeli telefon hizmetleri, kablo platform işletmeciliği, sabit telsiz erişim hizmeti ve alt yapı işletmeciliği için yeni işletmecilere lisans verileceğini açıkladı. Ancak yapılan açıklamada pazara yeni girecek şirketlerin ne zaman ve hangi şartlarda lisans alabileceğinin yer almaması dikkat çekti.

Lisanslarla ilgili belirsizliğin bir kaç ay içinde çözülmesi bekleniyor. Bu arada başta İnternet Servis Sağlayıcılar (İSS) olmak üzere sektöre girmeye hazırlanan şirketlerin, lisansların gecikmesi durumunda nasıl hareket edecekleri merak konusu oldu.

Özel TV örneği
Sektörün üst düzey yetkililerinden aldığımız bilgilere göre, lisanslar 1 Ocak 2004'e yetişmezse İSS'ler ortak bir kararla 'lisans verilmeden işe başlamak veya başlamamak' arasında bir seçim yapacaklar. İSS'ler lisans verilmeden işe başlama kararı alırsa geçmişte özel televizyonların yaşadığı süreci hatırlatarak, 'Özel televizyonların lisans almadan işe başlamalarını' örnek gösterecek. İSS'lerin böyle bir karar almalarındaki sebepse gecikmenin yaşandığı birkaç aylık süreçte lisansı olmadan faaliyete geçecek şirketlerin haksız rekabete yol açacak olması.

Pazarın iddialı oyuncularından Sabancı Telekom Yönetim Kurulu Başkanvekili Çağatay Özdoğru, bugüne kadar yaptığı açıklamalarda lisansların 1 Ocak 2004'e yetişmemesi durumunda, pazara pek çok oyuncun lisans almadan gireceğini, bu durumun da bu işe ciddi yatırım yapan ve lisans bekleyen şirketleri zor durumda bırakacağını açıklayarak 'Kanunsuz iş yapmak istemiyoruz' demişti. Bakan Yıldırım ise müteşebbislerin işletmeci kimliği kazanmadan faaliyetlerini başlatması ve yürütmesinin mümkün olmayacağını açıkladı.

Bu arada Telekomünikasyon Kurulu'nun birkaç gün içinde lisanslar konusunda açıklama yapacağı belirtildi. Özel sektör temsilcileri, Kurul'un bu konuda takvim belirlemesinin kendileri için sürpriz olduğunu dile getirdiler.

Telekomda yeni dönem
Tüketicinin hayatında neler değişecek?
Serbestleşmeyle birlikte tüketiciler telekom hizmetlerini daha ucuza kullanmaya başlayacak. Şehirlerarası ve yurtdışı telefon görüşmelerinin fiyatları ucuzlayacak. Rekabetle hizmet kalitesi de artacak. Serbestleşmeyle en cazip alan VoIP (internet hattı üzerinden telefon görüşmesi) olacak. 200'e yakın şirket uluslararası telefon görüşmesini bu teknolojiyi kullandırarak yaptırmaya başlayacak. Böylelikle şu an örneğin dakikası 1 dolar olan bir mesafede, uluslararası telefon görüşmesinin maliyeti 0.2 cent'e kadar gerileyecek. Hatta 200 şirketin birbiriyle rekabete girmesi uluslararası telefon görüşmelerinin dakikasını 0.2 cent'in de altına çekebilecek.

Serbestleşme ne zaman tamamlanır?
Telekomünikasyon Kurumu'ndan aldığımız bilgilere göre, Binali Yıldırım tarafından açıklanan ve ilk aşamada serbestleşecek olan alanlarda, eş zamanlı lisans verilmeyecek. Yıldırım, serbestleşmenin uluslararası örneklere bakıldığında beş - altı yılı bulduğunu, Türkiye'de ise bu süreyi mümkün olduğunca kısaltarak bir an önce serbestleşmenin sağlanmasını planladıklarını açıkladı. Zaten prosedür gereği öncelikle tüm düzenlemelerin Telekomünikasyon Kurumu tarafından bitirilmesi ve Bakanlar Kurulu'na lisans bedellerini önermesi gerekiyor. Bakanlar Kurulu bu bedelleri inceleyerek, karar verip lisans bedeli olarak açıklayacak. Sonrasında ise özel sektörden şirketlerin önü tam anlamıyla açılmış olacak. Prosedür ve düzenlemenin ardından lisansların bir kısımının 2004'ün ikinci yarısına yetişmesi bekleniyor.

Yeni girişimcileri neler bekliyor?
Yılbaşından itibaren telekomünikasyon sektöründe özel girişimcilerin önü açılacak. Yaklaşık 50 bin dolarlık bir altyapı yatırımıyla, sektörde şu an için en cazip alan gibi görünen uluslararası telefon kartı ve uluslararası telefon işletmeciliğine girilebilir. Sektörde konuşulanlara göre başta İSS'ler olmak üzere yaklaşık 200 firmanın bu alanda faaliyet göstermesi bekleniyor. Tekellerin kalkacağı diğer alanlarda ise altyapı maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle büyük sermayeye sahip şirketlerin ön plana çıkması bekleniyor. Serbestleşmeyle birlikte yeni iş imkânları da ortaya çıkacak. Telekom alanında uzman teknisyenlerin yanı sıra pek çok genç için çağrı merkezleri yeni iş imkânları yaratacak.

Telekom'a 7-11 milyar dolar değer biçildi
ANKARA ANKA
Türk Telekom Değer Tespit Komisyonu, Telekom'a 7 ile 11 milyar dolar arasında bir değer biçti. Sektörde ise Telekom'un yüzde 51'inin değeri için 4 - 5 milyar dolar rakamları telaffuz ediliyor.

Türk Telekom'un değerini belirlemek üzere oluşturulan komisyon, Telekom için iki seçenekli değer senaryosu oluşturdu. Türk Telekom, bugün olduğu gibi gelirlerinin yüzde 15'ini Hazine'ye aktarmaya devam ederse satış sürecinde 7 milyar dolar üzerinden işlem görecek. Telekom'un bu yılın ilk 11 ayında bütçeye bu yolla aktardığı para 1.1 katrilyon lira. Hazine'nin, söz konusu yüzde 15'lik paydan vazgeçmesi durumunda ise Türk Telekom'un 11 milyar dolar değer üzerinden işleme tabi tutulacağı belirtildi.

'Halkı mağdur etme lüksümüz yok'
ANKARA Milliyet
Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, Türk Telekom'un (TT) ses tekelinin kalkacağı 1 Ocak 2004'ten başlayarak sabit telekomünikasyon hizmet pazarının kademeli olarak rekabete açılacağını söyledi. Yıldırım, uluslararası örneklerde serbestleşmenin beş - altı yılda tamamlandığını belirtti.

2004 içinde ortak kullanımlı telsiz hizmetleri, uzak mesafeli telefon hizmetleri, kablo platform işletmeciliği, sabit telsiz erişim hizmeti ve alt yapı işletmeciliği için yeni işletmecilere lisans verilecek. Bu hizmetleri sunmak isteyen işletmeler, Telekomünikasyon Kurumu'ndan ruhsat alacak ve bir bedel karşılığında TT alt yapısından yararlanabilecek. İşletmelerin kendine ait numara tahsislerine sahip olarak ses hizmetleri sunmaya başlaması ise 2005'te gerçekleşecek. Yıldırım, serbestleşmenin TT'nin özelleştirmesinde sakınca doğurmayacağını belirterek, "Telekom'u ayakta tutacağız diye Türk halkını mağdur etme lüksümüz yok. Telekomünikasyon hizmetlerine ilişkin tarifelerde de düşüş olacak" dedi.