YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
Güngör URAS
2010'da kişi başı 10 bin dolar gelir hedefine ulaşmak için her yıl yüzde 20 büyümemiz gerekir
Başbakan Tayyip Erdoğan 2010'da kişi başına milli gelirin 10 bin dolar olacağını söylemiş. Bunun için her yıl yüzde 20 büyüme gerekli. Bu da imkânsız. Herhalde hesap hatası yaptılar.

 

Başbakanımızın "iyi niyetine" şapka çıkarıyorum. Benim de gönlüm, ülkenin hızla büyümesinde. 2010 yılında kişi başı milli gelirin en az 10 bin dolar olmasında. Ama bunun" mümkünatı" yok.

Neden yok anlatayım.
Büyüme yatırıma bağlı
Milli gelir, bu ülkede bir yıl içinde üretilen mal ve hizmetlerin parasal (katma) değeridir. Ne kadar çok üretirsek, milli gelirimiz de o kadar büyür. Bizim milli gelirimiz (bir yıl içinde üretebildiğimiz mal ve hizmetlerin parasal -kama değeri ) l50 milyar dolar ile 200 milyar dolar arasında gider gelir. Bölünüz bu milli gelir rakamını ülkedeki 70 milyon nüfusa. Kişi başına (kaba hesap ile) 2.500-3.000 dolar milli gelir düşer.

Biz milli gelirimizi (bir yıl içinde üretebildiğimiz mal ve hizmetlerin parasal değerini) en iyi yıllarda yüzde 5 veya yüzde 7 oranında artırıyoruz. Nüfusumuz da yüzde 1-2 dolayında büyüyor. Nüfus artışını milli gelir büyüme oranından düşünüz. Her yıl kişi başına net yüzde 4-6 oranında milli gelir artışı gerçekleşebiliyor.

Ekonomik büyüme yatırıma bağlıdır. Milli gelirden yatırıma ayrılan pay büyüdükçe ve "üretken yatırım yapıldıkça" milli gelir büyür. Milli gelirde bir birim büyüme sağlamak için milli gelirin kaç biriminin yatırıma yönlendirilmesi gerekeceğini gösteren orana "Sermaye / Hasıla Oranı" denir. Bizim ülkemizde bu oran 1 / 3 dolayındadır. Milli gelirin yüzde 21'ini yatırıma yönlendirebilirsek, normal olarak o yıl milli gelirde yüzde 7 büyüme sağlanır.

İyimser yaklaşım
Biz kemerleri ne kadar sıkarsak sıkalım milli gelirimizin yüzde 80'ini tüketiyoruz. Ancak yüzde 20 dolayındaki kısmını yatırıma ayırabiliyoruz. Bu nedenle (büyüyebildiğimiz - kalkınabildiğimiz yıllarda) en fazla yüzde 5-7 oranlarında büyüyebiliyoruz. Yüzde 5-7 oranı yerine yüzde 10-15 oranında büyüyebilmek için milli gelirin en az yüzde 30-45'ini yatırıma ayırmamız gerekir. Bunu yapabilmek için milli gelirdeki yüzde 80 olan tüketim payını yüzde 70 - 55'e çekmek gerekir. Bu ise çok güçtür. Çünkü halk bu kadar kemer sıkamaz. Tek çare yurtdışından kaynak bularak yatırımı bu kaynak ile coşturmak koşturmaktır.Bu ise kolay değildir. Örneğin kalkınma hızını yüzde 7'den yüzde 10'a yükseltmek için milli gelirin yüzde 30'u dolayında yatırım yapmak gerekir diyelim. Tüketimi daha fazla kısmamak için de milli gelirin yüzde 21'inden fazlasını yatırıma yönlendiremediğimizi varsayalım. Bu durumda milli gelirin yüzde 9'u dolayında bir dış kaynak bulabilir isek (21+9=30) gerekli yatırım hedefine ulaşmamız mümkün olabilir. Milli gelirimiz 200 milyar dolar ise, bu durumda, dış kaynak gereği (milli gelirin yüzde 9'u) 18 milyar dolar olur. Her yıl 18 milyar dolar dolayında dış kaynak bularak bunun tamamını yatırıma yönlendirmek ise çok, çok güç, hatta imkânsızdır.

Bu açıklamalardan sonra gelelim sayın Başbakanımızın iyimser yaklaşımına. Sayın Başbakanımız diyor ki, "Kişi başı gelir geçen yıl 2.600 dolar idi. Bu yıl 3.300 dolar oldu." Burada bir hasap hatası vardır. Çünkü ekonomi bu yıl yüzde 5 büyüyor. Nufus artışını yok saysanız bile, kişi başı 2.600 doların yüzde 5 artması ile ulaşılabilecek rakam 2.730 dolardır. Kişi başına 3.300 dolara ulaşılabilmesi için ekonominin sabit fiyatlarla 2003 yılı içinde yüzde 26.9 oranında büyümesi, nüfusun da hiç artmaması gerekir.

Doların değer kaybı yanlış hesaplamalara yol açmaktadır.

Hesap hatası var
Varsayalım 2003 yılı sonunda kişi başına gelirimiz 3.300 dolar. 2010 yılına kadar eğer ekonomimiz her yıl düzenli olarak yüzde 5 büyür ise 2010 yılında kişi başı gelir 4.643 dolar olur. 2010 yılında kişi başına gelirin 10 bin dolara ulaşması için ekonomimizin her yıl yüzde 18 oranında büyümesi gerekir. Nufus artışını da dikkate alır isek yıllık büyümenin yüzde 20 dolayında gerçekleşmesi gereği ortaya çıkar. Sekiz yıl boyunca peş peşe yüzde 20'lik milli gelir büyümesi ancak her yıl milli gelirin yarısının yatırıma yönlendirilmesiyle mümkün olabilir. Bizde bu kadar yatırımı yapacak önce iç ve dış kaynak yoktur, sonra da proje yoktur. Başbakanımızın iyi niyetine şapka çıkarıyorum. Üretimi artırma isteğini, büyüme hedefini alkışlıyorum. Ama ifadede bir hesap hatası var. Hatırlatmak istedim.