YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
Tüpraş için çağrı muafiyeti
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.'nin (Tüpraş) yüzde 51 hissesini blok olarak alacak yatırımcıları, küçük ortaklara çağrıda bulunma zorunluluğundan muaf tuttu. SPK'dan yapılan açıklamada, Tüpraş'ın 250 milyon 419 bin 200 YTL tutarındaki çıkarılmış sermayesinin yüzde 51'ine denk gelen ve Özelleştirme İdaresi portföyünde bulunan 127 milyon 713 bin 792 YTL tutarındaki (A) grubu hisse senetlerinin blok satış yöntemiyle özelleştirilmesinde, payları blok olarak devralacak alıcının, çağrıda bulunma zorunluluğundan muaf tutulmasının kararlaştırıldığı belirtildi.
 

Telekom'a İspanya'dan teklif yok
Türk Telekom'un en istekli taliplerinden biri olarak bilinen İspanyol telekom şirketi Telefonica, 'Teklif vermemiz için gereken uygun koşullar bulunmuyor' diyerek teklif vermeyeceğini açıkladı

İspanyol telekom şirketi Telefonica'dan bir sözcü, şirketin özelleştirme sürecinde bulunan Türk Telekom ihalesine teklif vermeyeceğini açıkladı. Telefonica'nın ihaleden çekilmeye karar verdiğine dair gazetelerdeki haberler üzerine bir sözcü, "Teklif vermemiz için gereken uygun koşullar bulunmuyor" dedi. Telefonica Yönetim Kurulu Başkanı Cesar Alierta geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, şirketin bu ay içerisinde Çek Cesky Telecom'un yüzde 51 hissesini 3.5 milyar dolara alması sonrasında başka genişleme fırsatlarınıda incelendiğini ve Türk Telekom'un satın alınmasının da bir ihtimal olduğunu belirtmişti.

Türk Telekom'un en istekli taliplerinden biri olarak bilinen Telefonica'nın kararında Çek Cumhuriyeti'nde yaptığı yatırımın etkili olduğu öne sürülüyor. Türk Telekom'a yakın kaynaklar İspanyol şirketinin görüşmelerde 'Türk Telekom'a mutlaka yatırım yapmak istediğini' söylediğini ifade ediyor. Bu arada Telefonica'nın, Cesky Telecom ödemesini kısa süre önce yaptığını hatırlatarak "Türk Telekom çok daha büyük rakamlar gerektiriyordu. Bu nedenle yatırımlar konusunda frene basmak ihtiyacı hissetmiş olabilirler" dedi.

Son yıllarda Latin Amerika'daki yatırımlarıyla ön plana çıkan Telefonica'nın teklif vermeyeceğini açıklamasına rağmen Türk Telekom cephesinde endişe yok. Şirkete yakın kaynaklar şirket için ciddi talipler olduğunu ifade ediyor.

Türkiye'nin bu yılki en önemli özelleştirmeleri arasında yer alan Türk Telekom'un yüzde 55'inin blok satış yoluyla özelleştirilmesi için açılan ihaleye teklif verme süresi 31 Mayıs 2005 tarihinde sona erecek.

Erdemir ve özelleştirme ------Uğur Civelek

Erdemir için, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından açıklanan stratejiye bakılırsa 20 yılı bulan olumsuz deneyimlerden pek ders alınmamış. Hâlâ kısa vadeli gelir yaratma peşinde koşuyor, bunun gelecekteki maliyetini hesap edemiyoruz. Devlet adına hükümetler, yatırım yaparken veya daha önce yaptıklarını özelleştirirken kamu yararını düşünmek, sosyal getiri ve maliyetleri çok iyi hesaplamak zorunda. Aksi takdirde sorunların giderek büyümesi kaçınılmaz olabiliyor.

Erdemir, genel itibarıyla Türkiye'deki ortalama performansın çok üzerine çıkmış bir kurum niteliği taşıyor. Kamuya yük olmuyor, küresel düzeyde rekabet ederek ayakta kalmayı başarıyor, bulunduğu bölgede yaşam kalitesini artırıyor. Yarattığı gelirin önemli bir kısmını, kuruluş sözleşmesi gereği yeniden yatırıma dönüştürmek zorunda oluşu da sonuç üzerinde etkili olmuş gibi görünüyor. Erdemir'in başarısı sayesinde devlet Ereğli'ye aktardığı kaynağın çok daha fazlasını bu bölgeden vergi geliri olarak tahsil ediyor, ayrıca hisseleri karşılığı temettü gelirini tahsil ediyor.

Erdemir'in kendi konusundaki ispatlanmış başarısı yabancıların da iştahını kabartıyor. Hükümet de bu fırsattan yararlanarak blok satış planlıyor, belki de daha önce verilmiş bir sözün gereğini yapmaya çalışıyor. Kârın önemli bir kısmını yatırıma ayırma zorunluluğunu ortadan kaldırarak daha iyi bir fiyat bulmaya çalışıyor. Bu yöndeki gelişmelerse yalnız Erdemir'de çalışanları değil, bölgede yaşayanları da endişeye sevk ediyor. Hükümetin büyük bir yanlış yapmak üzere olduğunu düşünüyor ve korkuyorlar.

Evet Ereğli'de yaşayan herkes korkuyor.

Blok satış şeklinde bir yabancıya satılmasıyla birlikte işçi çıkarılmasından, ücretlerin düşürülmesinden endişe ediyorlar. Sıkıntı yalnız bununla kalmıyor. Bölgedeki gayrimenkullerin değer kaybetmesi, harcama yeteneğinin daralmasıyla birlikte esnafın önemli ölçüde kepenk indirmek zorunda kalması, suç oranının artması, huzursuzluk artarken istikrarsızlığın gelişmesi gibi faktörler ön plana çıkıyor. Bu blok satış yerel yönetim ve hükümeti de etkileyecek. Gelişmeler hem yerel yönetimin gelirlerini azaltarak hizmet kalitesini düşürecek hem de Ereğli ekonomisinde yaşanacak çöküş, devletin vergi gelir tahsilatını da önemli ölçüde geriletecek.

Yukarıda özetlediğimiz endişelere katılmamak mümkün değil: 1-1.5 milyar dolarlık gelir için tüm bu olumsuzluklara yeşil ışık yakmak ne kadar tutarlı? Alınacak bedelin önümüzdeki 10 veya 20 yıl içindeki toplam maliyeti ne olacak? Bu olumsuzlukların gerçekleşmemesi için potansiyel alıcılardan eylem planı şeklinde herhangi bir garanti isteniyor mu? Kuruluş sözleşmesinde, torba yasa içinde yapılan değişiklik dikkate alınırsa, sadece yüksek fiyata satmak dışında, hiçbir şey hesaba katılmıyor... AB standardı lafta kalıyor: Ereğli ve Erdemir ikilisine benzer örnekleri çoğaltmak gerekirken, onları da yaşam standardı olarak diğerlerinin düzeyine indirmek yönündeki çabalar kafa karıştırıyor.

Devlet adına hükümetler, özelleştirmede kısa vadeli değil, orta-uzun vadede ekonomiye yapacağı katkı yoluyla gelir yaratmayı düşünmek zorunda. Bu çerçevede öncelikle verimsiz olanları özelleştirme yoluyla daha verimli hale getirmeye çalışmak önemli hale geliyor. Kısa vadede satıştan elde edilecek geliri yükseltmek adına gelecekte sağlanacak çok daha önemli getirilerden vazgeçin, ağırlaşacak sosyal maliyetleri kabullenmek tutarlı olmuyor.

Hükümet ve Özelleştirme İdaresi mevcut yaklaşımını değiştirmezse Erdemir çalışanlarıyla Ereğli de yaşayanlar haklı olarak direnecekler.

Bu örnek SEKA'ya göre çok farklı. Taraflar arasındaki gerilim yalnız ekonomik değil, sosyal ve siyasi dengeleri de etkileyebilir...