YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
Enerji özelleştirmeleri yabancılara da açılıyor
Türk Telekom ve TÜPRAŞ'an sonra en önemli özelleştirme kalemlerinden enerjide yabancı firmaların çoğunluk payına sahip olmasının önü açılıyor.
 

Sektördeki devlet tekeline son vermek amacıyla hazırlanan tasarı Başbakanlık'a sunuldu. Elektrik, doğalgaz ve özelleştirme yasalarında bazı değişiklikler yapılmasını öngören tasarıda, enerji ihaleleri için teklif verecek firmaların yabancı ortaklarının çoğunluk paya sahip olabilmesine imkan tanınıyor. Düzenlemede, şirketlerin tekel konumuna gelmesini engelleyecek maddeler de yer alıyor. Elektrik dağıtım ihaleleriyle başta ABD, Fransız ve İtalyan şirketleri olmak üzere çok sayıda yabancı firma ilgileniyor.

Konuya yakın bir kaynak yabancıların önünü açan maddenin gerekçesini şu sözlerle özetliyor: "Hizmet verimliliğinin artırılması, kayıp kaçakların önüne geçilmesi için yabancıların bilgi ve teknolojilerinden de faydalanmak gerekiyor. Çoğunluk hissesi yatırım planlayan yabancı şirketlerin tereddütlerini giderirken pazar daha liberal bir yapıya kavuşacaktır." Bu yolla elde edilecek gelire ilişkin herhangi bir rakam telaffuz etmek istemeyen Enerji Bakanlığı yetkilileri ise "Dağıtım bölgelerinin karakteristik yapısı farklı. Örneğin birinde kaçak miktarı çok, diğerinde kayıp az tahsilat oranı düşük. Önemli olan işleyen bir serbest piyasa mekanizması kurmak. Gelire odaklı bir dağıtım özelleştirmesine çıkılması doğru olmaz." değerlendirmesinde bulunuyor.

Enerji Strateji Belgesi'ne göre elektrik dağıtım bölgeleri ihalesinin geçen ay tamamlanması gerekiyordu. Ancak mevzuattaki eksiklikler özelleştirme hedeflerinde gecikmeye yol açıyor. Konuyu masaya yatıran hükümet, işlemlerin hızlandırılması için düğmeye bastı. Ekonomik ve Sosyal Konsey'de alınan kararlar doğrultusunda Enerji ve Maliye bakanlıkları ile Hazine ve Devlet Planlama Teşkilatı bürokratları bazı pürüzlerin giderilmesi amacıyla kanun tasarısı hazırladı. Tasarıda pazar payını etkileyecek birleşme, satın alma ve yatırım kararları için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan onay alınması şartı getiriliyor. Elektrik dağıtım şirketleri için daha önce Enerji Üst Kurulu'ndan lisans almak ve hesaplarını ayrı tutmak şartıyla elektrik üretimindeki yüzde 20'lik kota da kaldırılıyor. Yeni düzenleme ile Enerji Bakanlığı sektörden tarife bedelinin yüzde 10'una yakın bir kesinti de yapabilecek. Ayrıca bakanlığa, arz güvenliğinin sağlanması için gerektiğinde yeni kamu yatırımları yapılması için yetki verilirken, üst kurulun görev ve yetkileri de netleştiriliyor. Pakette, organize sanayi bölgelerinde kurulacak şirketlere serbest tüketici hakkı tanınıyor. Böylece sanayi bölgelerindeki şirketler piyasadan elektrik ve doğalgaz satın alma hakkına kavuşacak. Tasarı ile elektrik tesislerinde özelleştirme sonrası yapılacak yatırımların mülkiyetinin kamuya ait olduğu vurgulanırken, yatırımlar için de vergi muafiyeti getiriliyor.

Dağıtım özelleştirmeleri konusunda yöntem çalışmalarını sürdüren Özelleştirme İdaresi "pazar payı" pastası formülü üzerinde duruyor. Buna göre, elektrik dağıtımı yüzde 11'e, üretimi ise yüzde 20'ye tekabül edecek şekilde harmanlanıp parçalara ayrılacak. 21 bölgeye ayrılan elektrik dağıtım şebekesi 8 eşit parçaya bölünecek. Böylece toplam yüzde 99 olan pazar payı, parça başına en çok yüzde 12'lik bir pay şeklinde bölüştürülecek. Üretim tesisleri mevcut durumda piyasanın yüzde 60'ını kapsıyor. İdare, bu payı yüzde 20'lik üç eşit parçaya ya da yüzde 15'lik dört parçaya bölmeyi planlıyor. Bu çerçevede 28 elektrik üretim tesisi de özelleştirme kapsamına alındı. Termik ve hidroelektrik santrallarından oluşan 3 farklı sepet şeklinde teklif edildi. Kemerköy, Yeniköy ve Yatağan Termik santralları Özelleştirme İdaresi'ne devredilerek doğrudan özelleştirme kapsamına alındı.

ÖZELLEŞTİRME KAPSAMINDAKİ SANTRALLAR
1. Grup: Ambarlı Doğalgaz, Ambarlı Fuel-oil, Denizli Jeotermal, Çatalağzı Linyit, Kılıçkaya HES *, Çamlıgöze HES, Ataköy HES, Köklüce HES, Almus HES.

2. Grup: Bursa Doğalgaz, Orhaneli Linyit, Hopa Fuel-oil, Seyitömer Linyit, Altınkaya HES, Hirfanlı HES, Kesikköprü HES, Derbent HES, Kapukulu HES.

3. Grup: Hamitabat Doğalgaz, Soma A-B Linyit, Aliağa Fuel-oil, Sarıyer HES, Gökçekaya HES, Yenice HES, Beyköy HES.
- Kemerköy, Yeniköy ve Yatağan Termik santralları **.

(*) Hidroelektrik Santralı.
(**) Özelleştirme İdaresi'ne devredilenler.