İnsanların SAĞLIKLI ve GÜVENİLİR konut edinmesi, ülkemizin de altına imza koyduğu İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ'nde “Barınma hakkı insan hakkıdır.” tanımlaması ile uluslarası bir düzenleme yapılarak güvence altına alınmıştır. Zaman zaman gündeme gelen fakat bir türlü yaşama geçirilemeyen YAPI DENETİMİ KANUNU, 17 Ağustos depreminden sonra, “gerekli altyapı çalışmaları yapılmadan, alal acel 595 sayılı KHK” ile yaşama geçirilmiştir. 27 pilot ilde 10.04.2000 tarihinde yaşama geçirilen bu uygulamanın ömrü, doğal olarak pek uzun olmamış ve 26.05.2001 tarihinde Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Yaşanan tecrübelerden yararlanarak! hazırlanan ve 13.07.2001 tarihinde 24461 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren ve 19 ili kapsama alanına alan 4708 sayılı YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUN da, malesef derde deva olmamıştır. Bir müddet sonra tekrar, yeni kanun tasarısı çalışmaları başlatılmış fakat 2005 yılı içinde uygulamaya konulması düşünülen YAPI DENETİMİ KANUN TASARISI malesef geri çekilmiştir. Bu kanun tasarısında; - Meslek odalarına; üyelerine yönelik sicillerin tutulması yönünde sorumluluk verilmesi, - Kanunun 19 ilde uygulanacağı, yürürlüğe girdiği tarihten bir yıl sonra ise tüm illerde uygulamaya geçileceği, - Sigorta zorunluluğu getirilmesi, dikkat çeken bazı maddelerdendi. Fakat; üyelerin sicillerinin tutulması yönünde meslek odalarına bazı sorumluluklar verilirken, TMMOB ile diyaloga geçilmemiş ve önerileri değerlendirmeye alınmamıştır. Sigorta şirketleri ile ortak bir noktaya gelinememiştir. Büyük bir ihtimalle de bu bir araya gelememe nedeni ile yeni kanun tasarısı geri çekilmiş olabilir. ŞUBEMİZDE KOMİSYONUN KURULMASI Yapı denetiminde 595 sayılı KHK ile başlayan ve 4708 sayılı YAPI DENETİM HAKKINDA KANUN ile devam eden süreçte yaşanan olumsuzluklar gözönünde bulundurularak; Kısa vadede - Proje ve Yapı Denetçisi Elektrik Mühendisi meslektaşlarımıza sorumluluk veren, yapması ve yapmaması gerekenlerin anlatılması - SMM'lerin projelerini yönetmeliklere uygun çizmeleri ile ilgili çalışmaların yapılması - Elektrik Tesisatçısı meslektaşlarımıza ve Fen Adamlarına neleri yapmaları gerektiğinin nedenleri ile birlikte anlatılması. Uzun vadede Diğer meslek odalarında da bu tür komisyonların kurulması için çalışmalar yaparak, edinilecek tecrübelerin bu konuyla ilgili oluşturulacak yeni kanuna aktarılması ve SAĞLIKLI BİR YAPI DENETİMİNİN yapılabilmesi amaçlanarak şubemizde YAPI DENETİMİ VE GÜVENLİĞİ KOMİSYONU kurulmuştur. Komisyon, amacı doğrultusunda üyeleri ile yaptığı toplantılarla denetim yapılması konusunda olumlu adımların atılmasını sağlamaya çalışmıştır. YAŞANAN AKSAKLIKLAR Gelinilen noktada, durum hiç de iç açıcı değildir. 4708 sayılı YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUNUN “Can ve mal güvenliğini teminen, imar planına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak ve yapı denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir” diye tanımlanan amaçlarına ulaşılamamıştır. Aksayan yönleri alt alta yazacak olursak; 1) %50-%60 lara varan indirimlerin yapıldığını sağır sultan bile duymuştur. 2) Bu şartlarda alınan işlerde görev alan, mimar ve mühendisler görevlerini yapamamakta, sadece belge ve diplomaları kullanılarak imza attırılmaktadır. Bu yapıların sağlıklı yapılar olması mümkün olmadığı gibi, meslektaşlarımız da sorumluluklar altına girmektedir. 3) Yapı Denetim şirketlerinin bir başka ilde şube açmaları, o il sınırları içerisinde oturan bir inşaat mühendisinin çalıştırılması ile mümkün olmaktadır. Bu yapıların denetiminin, görevli diğer mimar ve mühendislerce nasıl yapılacağı anlaşılamamaktadır. 4) Ülkemizin %92'si deprem kuşağındadır. Bu bölgelerde nüfusun %98'i oturmaktadır, barajlarımızın da %93'ü bu bölgeler içerisinde bulunmaktadır. Bütün bunlar bilinmesine rağmen uygulama 19 ille sınırlı tutulmaktadır. 5) 6235 sayılı yasayla kurulmuş, Tüzel Kişiliğe sahip, kamu kurumu niteliğinde olan ve “fen ve sanat kurallarına uygun sağlıklı yapıların” yapılabilmesi için bu çalışmalar içerisinde olması gereken TMMOB ve bağlı odalar devre dışı bırakılmış durumdadır. 6) Yapı Denetimi Komisyonunca mesleğinde 12 yılı dolduran herkese denetçi belgesi verilmektedir. Burada mesleki deneyimin yeterliliği ve ilgili uzmanlık alanı hiç değerlendirmeye alınmamaktadır. 7) Mevcut yönetmelikte şantiye zorunluluğu olmadığı için, uygulamalarda, iş güvenliği vb. konularda sürekli olumsuzluklar yaşanmaktadır. 8) Çok düşük ücretlerle gelmesen de olur mantığı ile yapı denetiminde çalışan meslektaşlarımız sağlıksız uygulamalara neden olmakta, haksız rekabeti körüklemekte ve meslek etiğine aykırı davranışlarda bulunmaktadır. SONUÇ OLARAK Yürürlükteki 4708 sayılı YAPI DENETİMİ HAKKINDA KANUNUN yetersizliği aşikardır. Daha önce hazırlanmış ve meclis gündemine taşınmış fakat daha sonra geri çekilmiş olan YENİ YASA TASARISInın tekrar gözden geçirilmesi ve yukarıda aktarmaya çalıştığımız aksaklıkların giderilmesi yönünde çalışmaların yapılması gerekmektedir. Yapı denetiminin tüm yurda yayılması ve kamunun denetim dışında bırakılmasının tekrar gözden geçirilmesi gerekmektedir. TMMOB'nin kuruluş yasasında belirtilen kamusal görevi ve sorumluluk bilinci ile tüm çalışmaların merkezinde yer alması gerekmektedir. Ayrıca 14 Aralık 2004 tarihli ve 25670 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “TMMOB MESLEK İÇİ SÜREKLİ EĞİTİM VE BELGELENDİRME YÖNETMELİĞİ” doğrultusunda uzmanlık alanlarına uygun eğitimin gerçekleştirilmesi ve belgelendirmenin yapılması sağlıklı olacaktır. TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Yapı Denetim ve Güvenliği Komisyonu
|