TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) üyesi mühendislerce yürütülen Serbest Mühendislik ve Müşavirlik (SMM) uygulama alanında yaşanan sorunların tanımlanması, ortaklaştırılması, meslek ve ülke çıkarları düzleminde çözüm yöntemlerinin aranmasına yönelik, I.SMM Sorunları Sempozyumu tüm şube, il ve ilçe temsilciliklerinden üyelerin katılımı ile EMO Ankara Şubesi tarafından, 26 Kasım 2005 tarihinde Milli Kütüphane Konferans Salonunda gerçekleştirilmiştir.

Elektrik mühendisliği hizmetlerinin ülke genelinde uygulama alanlarından kaynaklanan ekonomik büyüklüğü dikkate alındığında, bu alanda yaşanan sorunların  hissedilmese de ekonomik ve toplumsal yaşamımızdaki ağırlığı bilinmektedir. Toplumsal yaşamı etkileyen bu alanda çalışan meslek mensuplarının sorunlarını tartışmak ve yürütülen kamu hizmetinin niteliğini yükseltmek için görüş alışverişinde bulunmak üzere sempozyum bizleri bir araya getirmiştir.

AB sürecinin; gelişmiş AB üyesi ülkelerde yaşanan olumsuzluklarının dikkate alınmadığı bir düzlemden hareketle müzakere süreci olarak tanımlanması TMMOB ve EMO tarafından dikkatle izlenmektedir. Bu olumsuzluklara çok önceden dikkat çeken örgütümüz süreci ülkemize, meslektaşlarımıza ve meslek alanlarımıza sahip çıkma noktasında bir mücadele süreci olarak tanımlamıştır.

Bu bilgi şöleninin katılımcıları; TMMOB’nin bir bütün olarak meslek odalarının yasa ve yönetmeliklerle tanımlanan tüm mühendislik uygulamalarını, ülke ve kamu çıkarlarının gözetilmesi ekseninde, kaliteli hizmet üretilmesi ve mesleki dayanışmanın ön plana çıkartılmasını amaçlamaktadırlar.    

AB Genel direktiflerinde yer alan akademik tanınırlık sorununun (özellikle program açısından) çözümünde Odamızın müdahil olmasının gerekliliği ortaya çıkmıştır. Sorunun çözümünde üniversiteler desteğinde akademisyenlerin katılımı ile yapılmakta olan çalışmalara hız kazandırılması, böylece sürekli bir komisyon yararlı olacaktır. Bu yapı mühendislik eğitiminin sorgulanması, eğitim kalitesinin yükseltilmesi ve üniversiteler arası farklılıkların ortadan kaldırılması için gerekli çalışmaların yürütülmesi,  meslek alanlarımızın geleceğinin şekillenmesi açısından önemli katkı sağlayacaktır. 

Sempozyum; odamızca mesleki yeterliliklerin düzenlenmesi ve tanınırlığının sağlanması konusunda yürüteceği yoğun ve uzun soluklu çalışmada, binlerce sayfadan oluşan mevzuatın detaylarında boğulmak yerine, üyelerimizin meslek alanlarının belirlenmesi, belgelendirme ve tanınırlık sorununun aşılması noktasında sürekli bir iradeyi ortaya koymasının zorunluluğunu tespit etmiştir.      

Üyelerimizin yaşadığı sorunlar ve farklı standartlarda aldıkları eğitim göz önüne alındığında, doğru bir öngörüyle başlatılmış olan Meslek İçi Sürekli Eğitim Merkezi (MİSEM) çalışmalarının öneminin artığı görülmektedir. Önümüzdeki dönemde üniversitelerin diplomalarda yer alan mühendis unvanlarını kaldıracağı ve Odamızın yetkilendirme konusunda tek yetkili merci olması vurgusu bir yandan meslek odalarını güçlendirecek gibi görünmekle birlikte, yeni ve farklı bir mücadeleyi zorunlu kılan süreci işaret etmektedir.

Buradan yola çıkarak, MİSEM kapsamında yürütülen çalışmaların tamamlanması, tanınırlığın sağlanması ve eğitim standartlarının oluşturulması ile yetkilendirmeye yönelik belgelendirmenin meslek alanlarımızın tümünü kapsayacak şekilde çeşitlendirilmesi acil bir gereksinim olarak karşımıza çıkacaktır. 

Önümüzdeki dönemde “elektronik İmza” uygulamasının hayata geçeceği göz önüne alınarak, SMM üyelerimizin ürettiği mesleki denetime yönelik hizmetlerin ıslak imza yerine, elektronik imza ile de onaylanabilmesi için alt yapının tamamlanması için gerekli hazırlık yapılmalıdır.

Oda mevzuatına ve yönetmeliklerine uymamakta direnen üyelere yönelik mevcut uygulamalarımız (TMMOB Disiplin Yönetmeliği, belgelerin iptali v.b.) caydırıcılık özelliği taşımamaktadır. Bu durum haksız rekabet ortamını beslemektedir. Zira SMM’ler arasında giderek yaygınlaşma eğiliminde olan “piyasacı anlayış” meslek ahlak ve etiği gibi alanların yanında mesleki dayanışmayı da aşındırmaktadır.

Bu nedenle SMM’ler arasında mesleki sorunlarına sahip çıkmakta aktif katılımcı olmak yerine “işine bakmak” davranışı hakim olabilmektedir. Bireysel davranışlara yönelen SMM’ler sorunların çözümünde odayı başarısız bulmakta veya iktidarla ortaklaş(a)mamayı sorunların çözümsüzlüğüne neden olarak görmektedirler.

Sempozyumda; bu piyasacı yaklaşım bulanıklığından kurtulmak ve sorunlarımızın, salt meslektaşlar değil, ülkemiz ve insanımızın çıkarlarının gözetildiği bir noktada buluşma arzusu güç kazanmıştır.

Bu sonuç oda yönetmelikleri ve kurallarına saygılı ve ilkeli davranan üyelerimizin de haklı olarak oda uygulamaları sorgulaması sonucunu doğurmaktadır. Sempozyum katılımcıları; mesleki davranış ilkelerini, proje üretim sürecinin temel ilkeleri olarak kabul görmesi için yoğun emek harcanması gerekliliğine işaret etmişlerdir.

Teknolojinin ve uygulamaların hızla değişim gösterdiği bu dönemde, dinamik bir örgüt olabilmek için Oda yönetmelik ve uygulamalarının, örgüt birimlerimiz ile (ve gerekli ise ilgili tüm taraflar ile) değerlendirerek, hızla tepki verilmesi gereksinimini doğurmuştur. Meslek alanımıza ilişkin uygulamalarda değişiklik yapılması gereksinimi doğduğunda, siyasal, bürokratik neden ve tercihler sonucu hantal işleyen diğer kurum ve kuruluşlar beklenmeden hızla yapılabilmelidir. Ancak tüm uygulama ve yönetmelik değişikliklerinde, üyelerimizin karşılaşacağı bürokratik işlemlerin sadeleştirilmesi ve pratikleştirilmesine özel önem verilmeli, tüm birimlerimizde mesleki denetim uygulamaları mutlaka tekleştirilmeli ve birimler arası koordinasyon eksiklikleri giderilmelidir.  

4708 Sayılı Yapı Denetim Kanunu ile bir kamu hizmeti olan denetimin özelleştirilmesi,  can ve mal güvenliğini bile tehdit eden son derece sağlıksız yapılaşmaya yol açmaktadır. İptal edilen 595 sayılı KHK’ye karşın 4708 sayılı yasa ile sürdürüle(meye)n yapı denetimi uygulaması, pratikte ‘imza satma’ gibi hiçbir üyemize yakıştıramadığımız yöntemler ile yürütülmektedir. İş potansiyeli yaratmak adına SMM’lerce üretilmesi gereken proje hizmetlerini “promosyon” adı altında pazarlayan yapı denetim firmaları döngüsü projeci SMM üyelerimizin çalışma koşullarını olumsuz etkilemektedirler.

Meslek alanlarımızla ve proje üretim süreci ile ilgili tüm bakanlıklar, kamu kurum  kuruluşları ve belediyelerin uygulamalarında Odamızın görüş ve önerilerinin alınması sağlanmalıdır. İlgili kurumlarda proje onaylayan görevlerin mutlaka alanımızla ilgili mühendisler tarafından yürütülmesi sağlanmalıdır.

Sempozyum delegeleri; önümüzdeki günlerde böylesi önemli bir konunun mutlaka tüm tarafların katılımıyla düzenlenmesi için TMMOB’nin çalışma yürütmesi gerekliliğine işaret eder.   

İlk kez düzenlenen SMM Sorunları Sempozyumu’nun SMM üyelerimizin ürettiği hizmetlerin kalitesine ve tüm EMO birimlerinde uygulamaların aynılaştırılmasına önemli katkılarda bulunacağına inanıyoruz. Sempozyum, SMM üyelerimizin her gün karşılaştıkları sorunların çözümü için ön ayak olacaktır. İlkini gerçekleştirdiğimiz sempozyumun ikincisi, üçüncüsü ve diğerleri ile devam etmesini ve önümüzdeki sempozyumlarda mevcut sorunlar yerine,  Serbest Müşavir Mühendislik hizmetlerinin daha düzenli hale getirilmesi için bir yol haritası olmasını diliyoruz.

Özellikle AB süreci gerekçe gösterilerek mühendislik meslek alanlarında yapılmak istenen düzenlemelere karşı mücadele etmek, bu düzenlemelerin yapılabileceği tek yasal ve meşru yapının TMMOB ve özelde EMO olduğu gerçeğinden hareketle, Odamızın meslek alanlarına yönelik düzenlemelerde, uluslararası normlar ve standartları dikkate alarak kendini yeniden tahkim etmesi gerekmektedir.

Ülkemizde ve dünyada yaşanan kapitalist küreselleşme odaklı tüm olumsuzluklara karşın, mühendislik hizmetleri alanında yürütülen faaliyetlerin, ülke kaynaklarının doğru kullanılması ekseninde yürütülmesi zorunluluktur.

1. SMM Sorunları Sempozyumu katılımcıları; halkımız ve ülkemizin çıkarlarının göz ardı edilerek talan edilmeye çalışıldığı bir dönemde sürdürülecek tekil çıkarlara dayalı mühendislik faaliyetinin, kişisel ekonomik kurtuluşumuzu işaret etmediğini, çözümün örgütlü mücadeleden geçtiğini tespit eder.