HAZAL ATEŞ ANKARA / Hükümetin Meclis'ten geçirdiği Elektrik Piyasası Yasası ile kamuyu milyarlarca dolar zarara uğratan Yap-İşlet-Devret (YİD) sözleşmeli santrallar, ihaleye gidilmeden işleten firmalara bedelsiz devrediliyor. Sözleşme sonunda kamuya devredilmesi gereken bu santralların kurulu olduğu Hazine arazilerinin de aynı firmalara devrinin önü açılıyor. Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Ulusaler, çıkartılan yasasın bu haliyle YİD sözleşmesi olan santralların milyarlarca dolarlık zararlarını yok saydığını ve bu firmalar için yeni bir dönemin açılmak istendiğini belirtti. Ulusaler, "İhalesiz devir konusunda hükümet kısmi bir geri adım attı. Ancak yeni düzenlemeler hâlâ pek çok yanlış ve sakıncayı içinde barındırıyor" dedi.
Hükümet eleştirilere kulak tıkayarak, elektrik dağıtımında özelleştirme yolunu açan Elektrik Piyasası Ya-sası'nda değişiklik yapan tasarıyı TBMM Genel Kurulu'ndan geçirdi. Hükümet, Meclis Genel Kurulu'nda verilen önergeyle, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'ndan önce "yap-iş-let-devret santralı olarak işletmeye geçmiş olanları" hariç tutarak aynı düzenlemeyi yasalaştırdı. Bu düzenleme ile, işletmeye geçmeden önce YİD sözleşmesini sonlandırmış olanlar ve bu yasalaşma sürecinden sonra sözleşmeden vazgeçecek olan işletmeye geçmemiş olan santrallerin kamuya geri dönüşü engellendi. Böylece hiçbir ihale yapılmadan kamuyu zarara uğratan aynı şirketlere santrallerin bedelsiz olarak bırakılması ve kurulu oldukları Hazine arazisinin de satılması söz konusu olacak. 2.3 MİLYAR DOLAR ZARAR YİD sözleşmesi yapılan 54 şirket bulunuyor ve bunlardan 23 tanesi faaliyete geçti. Sayıştay raporuna göre faaliyete geçen YİD'ler 2002 yıl sonuna kadar ortalama 4 yıllık işletme süreleri sonunda kamuyu 2.3 milyar dolar zarara uğrattılar. Genel Kurul'da kabul edilen düzenlemeye bakıldığında şu anda tahkim aşamasında olan, işletmeye giren, sözleşmesi imzalanıp ama faaliyete geçmeyen 31 sözleşmeden en az 26 tanesinin yeni getirilen olanaktan yararlandırılmak istendiği ortaya çıkıyor. EMO Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Ulusaler, yapılan düzenlemeyi mülkiyetin satışı yöntemiyle özelleştirmeye dönüştürülmesi olarak yorumladı. Ulusaler, Maliye Bakanlığı'na ihale yapmadan rayiç bedel üzerinden şirkete satış yetkisi veren düzenlemeye ilişkin olarak, "Hükümet kendi çıkardığı yasaları bile hiçe sayıyor. Ne hukuken ne teknik ne de etik açıdan kabul edilebilir değildir. Mülkiyet devri yöntemiyle özelleştirmenin Anayasal çerçevede kapalı olması nedeniyle dağıtım özelleştirmeleri için aynı yasayla işletme hakkı devri yöntemi benimsenmiştir. Ancak aynı şekilde Anayasal çerçevede mülkiyet devri yapılamayacak olan üretim tesisleri için mülkiyet devri öngörülmüş olması anlaşılmaz bir çelişki oluşturmaktadır" açıklamasını yaptı. YENİ RANT KAPILARI AÇILDI EMO Yönetim Kurulu Başkanı Ulusaler, 26 şirketten 20'sinin YİD sözleşmesinden feragat ettiğine dikkat çekerek, şunları söyledi: Çıkarılan yeni bir yasal düzenlemeyle bu şirketlere yeni bir hak tanınması nasıl söz konusu olabilmektedir? İktidarın amacı iddia edildiği gibi kamu zararına olan bu sözleşmelerden kurtulmak ise zaten şirketler faaliyete geçebilmek için yap-işlet-devret sözleşmelerinden vazgeçmiştir. Halen YİD kapsamında sözleşmeleri bulunan ve işletmeye geçmemiş olan yalnızca 5 santral kalmıştır. Meclis'te de gündeme getirildiği üzere hidroelektrik ve rüzgâr santraları için Yenilenebilir Enerji Kanunu çerçevesinde YİD'den feragat edip lisans alıp piyasada faaliyet göstermelerini sağlayacak bir düzenleme yapılmıştır. Bunun üzerine, ikinci kez bu şirketlere rant sağlama arayışını anlamak mümkün değildir. AKP'nin önergesiyle yasaya eklenen ihalesiz satıştan yararlanacak YİD santralları şöyle: 1- Kargılık 2- Keban Deresi 3- Yamula 4- Kovada 3 5- Andırın 6- Boyabat 7-Lamas 3 8- Lamas 4 9- Yedigöze 10- Lamas-Gökler 11- Altıntepe-Su Şehri 12- Beypınarı-Su Şehri 13- Konak-Su Şehri 14- Firms 15- Çaldere 16- Akköy 1 17- Akköy 2 18- Aralık 19- Pamuk 20- Kırklareli doğalgaz 21- Eskişehir doğalgaz 22- Karadeniz Ereğli Doğalgaz 23- Datça Rüzgar
|