Elektrik Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, TEDAŞ’ın kombi tip elektronik sayaçlarda hile yaparak, kullanıcılarıdan tirilyonlarca lira haksız para tahsil edildiğini ortaya çıkardı. Noter huzurunda rastgele seçilen ve TUBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü'ne gönderilen iki sayacının tüketiciden yüzde 33 daha fazla ödeme yapmasına neden olduğu belirlendi. EMO İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Musa Çecen’in konuya ilişkin 11 Ocak 2005 günü yaptığı ve Birgün Gazetesi’nin 13 Ocak 2004 günü yayınlanan sayısında yer verdiği basın açıklamasının tam metnini yazımızın devamında bulabilirsiniz.
KOMBİ ELEKTRİK SAYAÇLARINDAKİ HİLE EMO TARAFINDAN KANITLANDI EMO İzmir Şubesi Yönetim Kurulu, 5 Ağustos 2004 tarihli basın açıklamasında, standartlarda yer almamasına rağmen TEDAŞ Genel Müdürlüğü’nce sayaç üreticilerine baskı yapılarak, mühendisliğe ve bilime aykırı mantıkla çalışan kombi tip elektronik sayaç üretiminin zorlandığını açıklamıştır. Ürettirilen kombi sayaçların TEDAŞ ve diğer elektrik dağıtım hizmeti veren kuruluşlar tarafından küçük ve büyük ölçekli işletmelerde kullanılması ile tüketicilerin haksız yere reaktif ceza ödemek zorunda bırakıldıklarını belirterek, ilgilileri göreve davet etmiş ve konunun takipçisi olacağını vurgulamıştır. Aradan 4 ay zaman geçmiş olmasına karşın TEDAŞ Genel Müdürlüğü veya ilgili bakanlıklar tarafından kamuoyuna herhangi bir açıklama yapılmamış olması düşündürücüdür. Gelişmeleri izleyen Yönetim Kurulumuz 15 Ekim 2004 tarihinde noter gözetim ve tespiti ile piyasadan rasgele yöntemle 2 adet X/5 A kombi elektronik sayaç satın almış, bu sayaçlarla ilgili açıklamalarımızın araştırılarak sonucun belgelenebilmesi için ülkemizin ölçme ve kalibrasyon alanında en yetkili kurum olan TUBİTAK UME (Ulusal Metroloji Enstitüsü)’ye göndererek inceletmiş “UME tarafından yapılan ölçümler EMO’nun iddialarını doğrulamıştır! “ Ulusal Metroloji Enstitüsü raporları incelendiğinde; A.) DENGELİ AKTİF YÜK TÜKETİMİ KOŞULLARINDA, 1. Sayaçlar aktif yük tüketimini doğru okumakta ve doğru kaydetmektedir. 2. Sayaçlar dengeli indüktif reaktif enerji çekilmesi halinde doğru okumakta doğru kaydetmektedir. 3. Sayaçlar dengeli kapasitif reaktif enerji verilmesi halinde doğru okumakta doğru kaydetmektedir. Ancak; Tüketicinin R S T fazlarında farklı reaktif tüketimleri olması halinde ;
4. REAKTİF TÜKETİMLERİ YANLIŞ KAYDETMEKTEDİR. Aktif Enerji: 100Wh Frekans: 50Hz UYGULANAN DEĞER | SAYACIN KAYDETTİĞİ DEĞER | Gerilim | Akım | Güç Faktörü | Reaktif Enerji | Reaktif Enerji | U1 = 220V | I1 = 5A | Cosj1 = 0.5i | Ri = 43.5Varh | Rc = 0Varh | Reaktif İndüktif Ri = 44Varh Reaktif Kapasitif Rc = 44Varh | U2 = 220V | I2 = 5A | Cosj2 = 1 | Ri = 0Varh | Rc = 0Varh | U3 = 220V | I3 = 5A | Cosj3 =0.5k | Ri = 0Varh | Rc =43.5Varh | | | | RT = 0Varh |
RT = Sayaçta kayda alınması gereken = 0 VARh. ve sayaca kaydedilen değer = İnd. 44 VARh + Kap. 44 VARh. SONUÇ : “İşletmeci haksız yere reaktif ceza bedeli ödemektedir.” Aktif Enerji: 100Wh Frekans: 50Hz UYGULANAN DEĞER | SAYACIN KAYDETTİĞİ DEĞER | Gerilim | Akım | Güç Faktörü | Reaktif Enerji | Reaktif Enerji | U1 = 220V | I1 = 5A | Cosj1 = 0.5i | Ri = 57.0Varh | Rc = 0Varh | Reaktif İndüktif Ri = 113Varh Reaktif Kapasitif Rc = 57Varh | U2 = 220V | I2 = 5A | Cosj2 = 0.5i | Ri = 57.0Varh | Rc = 0Varh | U3 = 220V | I3 = 5A | Cosj3 = 0.5k | Ri = 0 Varh | Rc = 57.0Varh | | | | RT = 57.0Varh |
RT=Kayda alınması gereken=İnd.57VARh. ve sayaca kaydedilen değer = İnd. 113 VARh + Kap. 57 VARh. SONUÇ : “İşletmeci haksız yere reaktif ceza bedeli ödemektedir.” Aktif Enerji: 100Wh Frekans: 50Hz UYGULANAN DEĞER | SAYACIN KAYDETTİĞİ DEĞER | Gerilim | Akım | Güç Faktörü | Reaktif Enerji | Reaktif Enerji | U1 = 220V | I1 = 5A | Cosj1 = 0.5i | Ri = 57.5Varh | Rc = 0Varh | Reaktif İndüktif Ri = 57Varh Reaktif Kapasitif Rc = 114Varh | U2 = 220V | I2 = 5A | Cosj2 = 0.5k | Ri = 0Varh | Rc = 57.5Varh | U3 = 220V | I3 = 5A | Cosj3 =0.5k | Ri = 0Varh | Rc = 57.5Varh | | | | RT = 57.5Varh |
RT = Kayda alınması gereken=Kap.57,5 VARh. ve sayaca kaydedilen değer=İnd.57 VARh + Kap.44 VARh. SONUÇ : “İşletmeci haksız yere reaktif ceza bedeli ödemektedir.” B.) DENGESİZ AKTİF YÜK TÜKETİMİ KOŞULLARINDA, 1. Sayaçlar aktif yük tüketimini doğru okumakta ve doğru kaydetmektedir. 2. Sayaçlar dengeli indüktif reaktif enerji çekilmesi halinde doğru okumakta doğru kaydetmektedir. 3. Sayaçlar dengeli kapasitif reaktif enerji verilmesi halinde doğru okumakta doğru kaydetmektedir. Ancak; tüketicinin R S T fazlarında farklı reaktif tüketimleri olması halinde;
4. REAKTİF TÜKETİMLERİ YANLIŞ KAYDETMEKTEDİR.
Aktif Enerji: 101Wh Frekans: 50Hz UYGULANAN DEĞER | SAYACIN KAYDETTİĞİ DEĞER | Gerilim | Akım | Güç Faktörü | Reaktif Enerji | Reaktif Enerji | U1 = 220V | I1 = 1A | Cosj1 = 0.5i | Ri = 21.5Varh | Rc = 0Varh | Reaktif İndüktif Ri = 22Varh Reaktif Kapasitif Rc = 64Varh | U2 = 220V | I2 = 2A | Cosj2 = 1 | Ri = 0Varh | Rc = 0Varh | U3 = 220V | I3 = 3A | Cosj3 =0.5k | Ri = 0Varh | Rc =64.5Varh | | | | RT = 43.0Varh |
RT=Kayda alınması gereken= Kap.43 VARh. ve sayaca kaydedilen değer = İnd.22 VARh + Kap.64 VARh. SONUÇ: “İşletme haksız yere reaktif ceza bedeli ödemektedir.” UME Laboratuvar ölçüm sonuçları incelendiğinde abonenin her üç fazdan dengeli yük çekmesi koşullarında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Ölçü ve Ayarlar Genel Müdürlüğü, TSE Genel Müdürlüğü derhal soruşturma açmalıdır. Abonelerce halen kullanılan kombi sayaç yazılımlarının değiştirilmesi için gerekli çalışmalar başlatılmalı, ülkede oluşacak tüm giderleri ise hukuk dışı uygulamayı yaratan TEDAŞ ‘ta ki sorumlularından tahsil edilmelidir. EMO haksız uygulamaların düzeltilmemesi durumunda her türlü idari ve hukuksal girişimde bulunma kararlılığındadır.
Musa ÇEÇEN EMO İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı
|