ORHAN CEYHAN ANKARA / Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Türkiye'nin enerji politikaları üzerine hazırladığı raporda, enerji sektöründeki dışa bağımlılık ve milyarlarca dolarlık sömürünün yanı sıra yolsuzluk ve yanlışlara neden olan uygulamaları da masaya yatırdı.
Sağlıklı bir enerji üretimi için çözüm önerilerinin ayrıntılarıyla sıralandığı raporda "Enerji sektöründe özelleştirmenin hemen durdurulması gerektiğine" vurgu yapıldı. Raporda, Türkiye'ye milyarlarca dolarlık zararlara neden olan elektrik üretim anlaşmalarının iptal edilmesi ve ülkenin uğradığı zararların faizleriyle birlikte bu özel şirkederden tahsil edilmesi" istendi. Enerji sektöründe; "merkezi özerk bir yapılanma" ile ülke ölçekli bir master plan zorunluluğuna değinilen raporda, "doğalgaza bağımlı enerji politikalarından vazgeçilmesi" gerektiği bildirildi. 'ENERJİ YÜKÜ KATLANIYOR' "Enerji Politikaları Yerli, Yeni ve Yenilebilir Enerji Kaynakları" başlıklı TMMOB raporunun giriş bölümünde, ülkedeki enerji sorunları analiz edilirken, yıllardır Dünya Bankası, (DB) Dünya Ticaret Örgütü, (DTÖ) Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ve IMF gibi kuruluşların istekleri doğrultusunda politikalar izlendiği hatırlatıldı. Raporda, enerji alanında yeterli yatırım yapılmaması gerekçesiyle gündeme getirilen "Yap İşlet Devret" uygulamalarıyla, ihalelerin hemen tamamının yabancı sermayenin eline geçmekte olduğuna dikkat çekildi. Bu durumun öz kaynakların "emperyalist tekellerce kullanılması" anlamına geldiği anlatıldı. Raporda şu rakamlara dikkat çekildi: "2005'te, petrol ve petrol ürünleri ithalatına 12,396 milyar dolar, doğal gaza 7,131 milyar dolar, kömüre 1,681 milyar dolar ödenmiş olup, bunun toplam ihracatımıza oranı yüzde 28,94'e ulaşmıştır. 2004 itibariyle enerji tüketiminin sadece yüzde 27,8'i yerli kaynaklarla karşılanabilmiştir. Dışa bağımlılık sürekli olarak artmakta ve öz kaynaklar kullanılmamaktadır." YENİLENEBİLİR KAYNAKLAR Hidrolik, rüzgar, jeotermal, güneş ve biyoküde gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının önemine dikkat çekilen raporda, "Hidrolik enerji, elektrik üretiminde en önemli kaynaklardan biridir ve birçok ülkede enerji ihtiyacının yüzde 25'inden fazlası bu kaynaklardan karşılanmaktadır. Hidroelektrik, yaklaşık 65 ülkenin ulusal elektriğinin yüzde 50'sini, 32 ülkenin yüzde 8o'ini ve 13 ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını sağlamaktadır. Türkiye'de mevcut ekonomik hidrolik kaynaklı 129,9 milyar kwh/yıl (yılda 129,9 kilowat saat) enerji potansiyelinin yüzde 65'i, rüzgarda 10 bin MW (Mega Watt) ekonomik potansiyelin yüzde 99,9'u; jeotermal kaynak potansiyelin yüzde 95'i kullanılmamakta, biyoküde enerjisi ve sınırsız enerji kaynağı olan güneş enerjisi ise çok az kullanılmaktadır...Türkiye'nin 144 milyar kwh'lik hidrolik, 25-50 milyar kwh'lik rüzgar, 3 milyar kwh'lik jeotermal potansiyeli kullanılmayı beklemektedir. Bütün bunlar gözönüne alınırsa Türkiye'deki potansiyel gücün ne kadar yüksek olduğu ortaya çıkacaktır." ÇÖZÜM ÖNERİLERİ TMMOB, raporunda sorunların çözüm yollarına ilişkin önerilerini de özede şöyle sıraladı: - Sektördeki tüm özelleştirmeler ve kamu kaynakları kullanılarak reha-bilite edilen santrallerin özelleştirilmesi durdurulmalı, verilen tüm imtiyazlar iptal edilmelidir. - Türkiye aleyhine milyarlarca dolara ulaşan yükler getiren ayrıcalıklı elektrik üretim anlaşmaları iptal edilmeli, ülkenin uğradığı zararlar faizleriyle birlikte, bu şirketlerden tahsil edilmelidir. - Türkiye'nin enerji envanteri çıkarılmalıdır. Elektrik enerjisi üretiminde bir Master Plan uygulanmalıdır. - Doğal gaza bağımlı enerji politikalarından bir an önce vazgeçilerek yenilenebilir enerji kaynaklarımıza yatırım yapılmalıdır.
|