YAZILI BASINDA ODAMIZ

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), enerji özelleştirmelerinde bugüne kadar oluşan kamu zararının 7 milyar 51 milyon dolar olduğunu belirledi. EMO, özelleştirme uygulamaları nedeniyle 2019 yılına kadar beklenen zaran ise 179.5 milyar dolar olarak tahmin etti

Hükümet, elektrik dağıtım özelleştirmelerini seçim sonrasına ertelerken, enerji özelleştirmelerinde bugüne kadar oluşan kamu zararının 7 milyar 51 milyon dolar olduğu saptandı. Elektrik Mühendisleri Odası, enerji özelleştirme uygulamaları nedeniyle 2019 yılına kadar beklenen zararın da 179 milyar 538 milyon dolara ulaşacağı tahmininde bulundu. EMO, 3 dağıtım bölgesinin özelleştirme ihalesinin iptali istemiyle dava açarken, Hükümet sürpriz bir kararla bu satışları seçim sonuna erteledi. "Enerjine Sahip Çık, Geleceğini Karartma" başlıklı kampanya başlatan EMO, enerji sektöründe yapılan özelleştirmelerin kamuya maliyetini hesapladı. EMO‘nun hazırladığı "Türkiye Karanlıkta Kalmasın" araştırmasında, enerji özelleştirmelerinde bugüne kadar 7 milyar 51 milyon 315 bin dolarlık zarar oluştuğu hesaplandı. AKTAŞ‘ta 4 milyar 16 milyon 611 bin dolar, YİD-Yİ milyar 252 milyon dolar, KEPEZ 300 milyon 491 bin dolar, ÇEAŞ 276 milyon 213 bin dolar, tahkim nedeniyle de 206 milyon dolarlık zarar oluştuğu kaydedildi. Enerji özelleştirme uygulamaları nedeniyle 2019 yılına kadar beklenen zararın da 179 milyar 538 milyon dolara ulaşacağı görüşüne yer verildi. Kitapçıkta bu zararın ayrıntısı şöyle ortaya konuluyor: "Hazine Müsteşarlığı, alım garantili sözleşmeler ne-
deniyle kamunun üstlenmek zorunda kalacağı zararın hesabını yapmıştır. Buna göre 2003-2019 yıllan arasında 43 milyar 519 milyon dolan yap-işlet modeliyle yapılan 5 santral, 23 milyar 469 milyon dolar yap-işlet-devret modeliyle yapılan santraller, 3 milyar 231 milyon dolar işletme hakkı devir yöntemiyle kamudan özele devredilen santraller, 7 milyar 466 milyon dolar da mobil santraller nedeniyle olmak üzere kamu, toplam 78 milyar dolar zarar üstlenecektir. Bu zararın boyutu Bulgaristan ve Türkmenistan‘la yapılan enerji satın alma anlaşmalarından kaynaklanacak 1 milyar 553 milyon dolarlık zarar da eklendiğinde 79 milyar doları aşmaktadır."

TAHKİM KORKUTTU

Türkiye‘nin bugüne kadar 155 milyon dolarlık tahkim faturası ödediği kaydedilen araştırmada, milyarlarca dolarlık tahkim davalarının da devam ettiği kaydedildi. ÇEAŞ‘ın ortağı çıkan Libenanco şirketinin Türkiye‘ye karşı açmış olduğu tahkim davasında talep ettiği tutann da 10.1 milyar dolar olduğu anımsatıldı.

NE KADARLIK YATIRIM YAPILABİLİRDİ?

Kitapçıkta, elektrik alanında özelleştirmeler nedeniyle oluşan kamu zaran üe ne kadarlık yatırım yapılabileceği hesabına da yer veriliyor. 300 megavatlık bir hidroelektrik santral ünitesinin vat başına ortalama 1250 dolarlık maliyet üzerinden toplam 375 milyon dolara mal olacağı belirtilerek, "Yaklaşık 190 milyar dolarlık enerjideki özelleştirme zaranyla 506 adet 300 megavatlık hidroelektrik santrali yapılabileceği" hesabına yer veriliyor. Kitapçıkta, "Yani 63 tane 8 üniteli Atatürk Barajı yapılabilirdi. Böyle büyük bir kapasite ile yılda 448 milyar kilovatsaatlik elektrik üretimi mümkündür. Bu miktar, Türkiye‘nin 2020 yılı için ihtiyacı olan elektrik talebini karşılayabilecek bir güç demektir" deniliyor. Dünya Enerji Konseyi ve Enerji Bakanlığı verilerine göre, 1995 yılında yüzde 10 olan özel sektörün elektrik kurulu gücündeki payı, 2000‘de yüzde 22‘ye, 2002‘de yüzde 34‘e, 2004‘te yüzde 41‘e ve 2005‘te de yüzde 42‘ye çıktı. EMO‘nun belirlemelerine göre, kamu santrallerinin elektrik kurulu gücündeki ağırlığı da 1995‘te yüzde 90‘dan 2005 yılında yüzde 58‘e geriledi. Kitapçıkta, elektrik üretiminde özel sektörün bugün hakim duruma geldiği belirtilirken, "Elektrik üretiminin 1995 yılında yalnızca yüzde 9‘unu sağlayan özel sektör, 2000 yılında yüzde 25‘ini, 2002 yılında yüzde 40‘ını, 2004 ve 2005 yıllannda yüzde 55‘ini gerçekleştirmektedir. Kamunun elektrik üretimindeki payı ise yüzde 91‘den yüzde 45‘e gerilemiştir" denildi.

(Günboyu 12.01.2007)