Bakanlar Kurulu’nun, Avrupa Birliği üye ve aday ülkeleri arasında sadece Türkiye’de bulunmayan üçüncü nesil görüntülü cep telefonu için ihale açılmasını öngören kararı 16 Şubat 2006 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. 4 işletmeciye lisans verilmek üzere yapılacak olan ihaleye yönelik ilginin altyapı yatırımı zorunluluğu getirilmesi nedeniyle mevcut cep telefonu işletmecileriyle sınırlı olması bekleniyor.
 

Hükümet, üçüncü nesil lisanslar için frekans genişliğine göre dört grupta asgari bedel belirledi. A grubu lisanslar için asgari bedel 252 milyon Avro oldu. B grubu lisanslara 224, C grubuna 196 ve D grubuna da 140 milyon Avro asgari bedel öngörüldü. Lisansı alacak işletmeciler, ihale bedeli üstünden yüzde 18 Katma Değer Vergisi de ödeyecek.

Üçüncü nesil cep telefonu işletmecileri, mevcut GSM işletmecilerinin sahip olduğu düzeyde bir altyapı da kurmak zorunda. Yönetmelikle yetkilendirilmesi planlanan işletme sayısı 4 olarak öngörüldü. Talepler doğrultusunda bu sayıyı artırma yetkisi Telekomünikasyon Kurumu‘na verilirken, lisans süresi 20 yıl olarak belirlendi. İşletmelere, sözleşme tarihinden itibaren 3 yıl içinde nüfusun yüzde 25‘ine, 5 yıl içinde de yarısına hizmet götürme yükümlülüğü getirildi. Altyapı zorunluluğu nedeniyle üçüncü nesil ihalesine mevcut işletmecilerin daha çok ilgi göstereceğini belirtiyor. Bu nedenle de ihalede oluşacak rakamın asgari bedeli çok az aşacağı tahmin ediliyor. İhalede öngörülen 4 lisans da satılırsa hükümet, seçim yılında 1 milyar Avro‘yu aşacak yeni bir gelir sağlayacak.

Üçüncü nesil ne getirecek?
Üçüncü nesil cep telefonu sistemlerine aynı zamanda Universal Mobile Telecommunications System (Evrensel Mobil İletişim Sistemi) anlamına gelen UMTS de deniliyor. Hatta Japonya‘da Freedom of Mobile Multimedia Access (Mobil Çoklu Ortam Erişimine Özgürlük) anlamına gelen FOMA ismi de kullanılır.

Görüntülü konuşma ve mobil hızlı internet erişimi sağlayacak üçüncü nesil mobil altyapı için düğmeye basıldı. Yılsonuna kadar tamamlanması beklenen lisans çalışmalarıyla Türkiye‘de görüntülü telefon konuşması yapmak, cep telefonundan dizi filmleri izlemek mümkün olacak. 4 dakikalık bir şarkı internet üzerinden 10 dakikada cep telefonuna indirilebilecek. Abonelerin SIM kart ve telefon değişikliği yaparak kullanabileceği görüntülü konuşma ve cepte TV uygulamalarının tahmini olarak 2008‘in başında Türkiye‘de başlaması bekleniyor. Türkiye‘de daha altyapı hazır olmadan üçüncü nesil uyumlu 1 milyon telefon satıldı. Türkiye‘de aboneler servislerden önce telefonla tanışmış oldu.

Saniyede 2 megabite kadar hız   
Üçüncü nesil sistemlerin getirmiş olduğu en büyük yenilik, taban olarak alınan verinin ses değil, sayısal veri olmasıdır. Buna ek olarak, üçüncü nesil sistemlerde cihazlar bant genişliğini sadece veri alışverişi sırasında işgal ederler. Üçüncü nesil, her ne kadar bant genişliğini verimli kullanmak ve "tıkanma"nın önüne geçmek için tasarlanmış olsa da radyo emisyonu için çok geliştirilmemiş algoritmalar kullanmaktadır. Bunun sonucu olarak üçüncü nesil cihazlar gidilen hız ve ortam koşullarına göre veri transfer hızını değiştirirler. Hareket etmeyen bir cihaz ile üçüncü nesil sistemlerin teorik hızı saniyede 2 megabit civarındadır. Saatte 40 kilometreden daha hızlı hareket eden bir cep telefonun ise üçüncü nesil ile veri iletişim hızı saniyede 386 kilobite kadar geriler. Buna ek olarak, üçüncü nesil ile birlikte kullanılan frekans bandı 2100 / 2400 megahertz civarlarına çekilmiştir. Üçüncü nesil sistemi, 900 megahertz GSM standardıyla karşılaştırırsak, bu değişiklik kapsama alanının 9 kata kadar küçülmesi anlamına gelmektedir. Dolayısıyla şehirlerde binalar, açık alanlarda ise alanın büyüklüğü yüzünden üçüncü kapsama alanı dar kalmaktadır. Bu nedenle uygulamanın yaygınlaştırılabilmesi için daha çok baz istasyon yatırımı yapılması gerekmektedir. Kapsama alanı sorunu cep telefonunda dördüncü nesil çalışmalarının ana ekseni oluşturmaktadır. 

Konuya ilişkin Bakanlar Kurulu kararına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

Bağlantılar

rega.basbakanlik.gov.tr/eskiler/2007/02/20070216-5.htm