YAZILI BASINDA ODAMIZ

 
Araştırma Geliştirme (Ar-Ge) faaliyetlerine yeni teşvikler getiren kanun tasarısı, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu'nda benimsendi. En az 50 Ar-Ge personeli çalıştıranların faydalanacağı tasarı, 500'den fazla Ar-Ge personeli çalıştıranlara ise daha fazla teşvik öngörüyor. Uzmanlar, tasarının 50 kişilik Ar-Ge personeli zorunluluğu, KOBİ'ler tarafından yerine getirilemeyeceği, tasarından büyük ölçüde büyük yabancı şirketlerin faydalanacağı belirtiyorlar. Yazılım alanı için 50 kişilik geliştiricinin tek çatıya toplanmasının mümkün olmadığı ve tasarıda yer alan teşviklerden yazılımcıların faydalanamayacağı endişesi dile getirildi.
 

TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu‘nda kabul edilen Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkındaki Kanun Tasarısı, Ar-Ge çalışması yapan şirketler, sektör ya da faaliyet kolu ayırımı gözetmeksizin 2023 yılına kadar bazı teşvik ve destekler getiriyor. Tasarıya göre, Ar-Ge faaliyetlerini teşvik etmek amacıyla Kurumlar ve Gelir Vergisi Kanunları uyarınca daha önce mükelleflere tanınan Ar-Ge  harcamalarındaki yüzde 40‘lık matrah indirimi yüzde 100‘e çıkarıldı. Yapılacak Ar-Ge harcamalarının tamamı yapıldığı yılda vergiden düşülecek,  ayrıca bu gider amortisman yoluyla daha sonraki yıllarda vergi matrahından indirilecek.  

Tasarıda, kanundan faydalanmak isteyen şirketlerin en az 50 Ar-Ge personeli çalıştırma zorunluluğu getirilmesine rağmen, söz konusu personelin niteliği konusunda esnek hükümler ön görülüyor. Tasarıda Ar-Ge personeli olarak, araştırmacılar, teknisyenler olarak sıralanıyor. Araştırmacıların en az lisans mezunu olması öngörülürken, teknisyenler için lise mezuniyeti yeterli bulunuyor. Tasarıda sözü edilen "destek personellerinde" ise mezuniyet şartı aranmıyor. Teşviklerden yararlanacak olan destek personelinin sayısı toplam Ar-Ge personeli sayısının yüzde 10‘unu geçemeyecek.      

500‘den fazla Ar-Ge personeli çalıştıran işletmelerin, her yıl, bir yıl önceye göre ek olarak yaptıkları Ar-Ge harcamalarının yarısı, vergi matrahından düşülecek. Ar-Ge personelinin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin yüzde 80‘i, doktoralı olanlarda ise yüzde 90‘ı alınmayacak.  Ar-Ge personelinin ücretleri üzerinden hesaplanacak sigorta primi işveren hissesinin yarısı, 5 yıl süreyle bütçeden karşılanacak. 

Gençlere100 YTL Destek

Örgün öğretim veren üniversitelerin son sınıf öğrencileri, yüksek lisan veya doktora öğrencileri ile yüksek linas veya doktora programlarına en az beş yıl önce başvurmuş olanlara, teminat aranmaksızın 100 bin YTL‘ye  kadar "teknogirişim sermayesi" adı altında  destek verilecek. Kamu idaresi tarafından onaylanacak projeler için verilecek desteğin miktarı, farklı kurumlar tarafından destek verilmesi durumunda da yıllık toplam 100 bin YTL‘yi geçemeyecek.   

Tasarıda, kanunda faydalanarak teşvik ve destek alan şirketlerin sayılan kriterleri yerine getirip, getirmedikleri konusunda tespitlerin en geç üç yıllık süreler itibari ile yapılacağı belirtilirken, denetimi kimin yapacağı ise belirtilmemiş. Tasarının uygulanmasına ve denetimine ilişkin usul ve esaslar,  TÜBİTAK‘ın görüşü alınarak, Maliye ile Sanayi ve Ticaret bakanlıklarınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.

"KOBİ‘ler Teşvikten Yararlanamaz"

Taslağı değerlendiren Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) ve Makina Mühendisleri Odası (MMO) uzmanları, 50‘den fazla Ar-Ge personeli çalıştırılması koşullunu, yalnızca yabancı sermayeyi teşvik etmeyi amaçladığı konusunda uzlaştı.  MMO, Türkiye‘de imalat sanayin alanında faaliyet gösteren KOBİ‘ilerin yüzde 98.1‘inin toplam personel sayısının 50‘nin altında olduğuna dikkat çekti. 500‘den fazla Ar-Ge personeli istihdamın ancak yabancı şirketler tarafından sağlanabileceğini belirten MMO, tasarı ile yerli Ar-Ge altyapısının ve yeteneklerinin gerçekleştirilmesi ve üniversite ile sanayi kuruluşları arasındaki koordinasyonun sağlanması ilklerinden vazgeçildiğinin görüldüğü kaydedildi.

"Yazılımda Kriter Sağlanamaz"

Elektrik Mühendisleri Odası ise tasarının 50 Ar-Ge personeli zorunluluğu getirmesi ile yazılım alanının tamamı ile tasarı kapsamı dışına itildiğini belirtildi. Teknokentler dışında faaliyetlerini sürdürmek isteyen yazılım şirketlerinin teşvik alamayacakları dile getirildi. 50 kişiden daha fazla yazılım personeli istihdamının ancak çok büyük yazılım şirketler tarafından sağlanabileceği belirtildi. Ar-Ge faaliyetlerin desteklenmesinin ülke ekonomisi için önemine dikkat çeken uzmanlar, söz konusu desteklerin verimli kullanılmadığını kaydetti. Bir çok şirketin sağlanan kaynakları başka alanlarda kullandığı belirtilirken,  tasarı ile üniversitelerin Ar-Ge çalışmalarına katkılarının azalacağı kaydedildi.

"Teknokent Modeli de Başarısız"

Halen teşvik kapsamında teknokentlerde yürütülen çalışmalarında istenilen düzeye ulaşmadığı belirtilirken, teknokentler, üniversiteler tarafından yalnızca "kira geliri", şirketler tarafından da "vergisiz" alanlar olarak görüldüğünü ifade edildi. EMO uzmanları, Ar-Ge teşviklerinin denetlenmesi nedeniyle yalnızca "özel sektöre kaynak aktarma" boyutunda kaldığını belirti. Söz konusu taslak ile de aktarılan kaynağın daha çok yabancı şirketlere kaymasına neden olunacağı ifade edilerek, yapılan çalışmanın Ar-Ge olup olmadığı, bilimsel kriterlerin nasıl sağlanacağına ilişkin taslakta düzenleme yapılmaması eleştirildi.